Συνήθως, αν όχι πάντα, τα πράγματα είναι απλά. Και συνήθως, αν όχι πάντα, ως λαός κάνουμε τα απλά περίπλοκα και τα εύκολα δύσκολα.

Φυσικά, το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση της αγοράς ακινήτων που εδώ και ενάμιση χρόνο λειτουργεί υπό συνθήκες κρίσης. Ή καλύτερα έχει πάψει να λειτουργεί, αν λάβουμε υπόψη ότι τόσο η οικοδομική δραστηριότητα όσο και οι συναλλαγές καταγράφουν κάθετη πτώση με αποτέλεσμα το 2009 οι σχετικοί δείκτες να βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της δεκαετίας τουλάχιστον.

Στις ξένες αγορές, η χρηματοπιστωτική κρίση και η επιφύλαξη των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις σε ακίνητα οδήγησαν αυτόματα σε πτώση τις τιμές τους προκειμένου αυτά να γίνουν ελκυστικά στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν.

Βέβαια, σε χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία τον κλάδο της οικοδομής ελέγχουν μεγάλοι όμιλοι που ασφαλώς έχουν μεγάλα οικονομικά ανοίγματα και επομένως οφείλουν να προσαρμοστούν στον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης για να επιβιώσουν.

Στην Ελλάδα, ο αντίστοιχος κλάδος είναι πολυκερματισμένος με χιλιάδες (14.000 σύμφωνα με την Ένωση Κατασκευαστών) μικρομεσαίες οικοδομικές επιχειρήσεις που, όμως, δείχνουν εξαιρετική αντοχή στη κρίση.

Έτσι, παρά τις ελάχιστες πωλήσεις νεόδμητων κατοικιών που έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα μας από τα μέσα του 2008 και το μικρό αγοραστικό ενδιαφέρον, η συντριπτική πλειονότητα αυτών των επιχειρήσεων (οικογενειακών κατά κύριο λόγο) αρνείται πεισματικά προς το παρόν να περιορίσει τις οικονομικές της απαιτήσεις και να μειώσει τις ζητούμενες τιμές ώστε να προσελκύσει αγοραστές.

Τα υπερκέρδη και η σκληρή γραμμή των εργολάβων

Η άρνηση να εφαρμόσουν τον απλό νόμο της προσφοράς και της ζήτησης δεν είναι τυχαία. Οι Έλληνες εργολάβοι έχουν μάθει επί δεκαετίες να δουλεύουν με πραγματικά εξωφρενικά περιθώρια κέρδους που πριν από την κρίση έφταναν ακόμη και στο 45%!

Όπως είναι προφανές, σταδιακά κατάφεραν να συσσωρεύσουν αξιόλογα κέρδη που μπορούν να τους συντηρήσουν για σημαντικό χρονικό διάστημα χωρίς να χρειαστεί να προβούν σε λύσεις ψυχολογικά επώδυνες για τους ίδιους, όπως π.χ. είναι η μείωση των τιμών και άρα η δραστική μείωση των περιθωρίων κέρδους.
 
Επειδή, όμως, είναι συνάμα δύσκολο να… τρώνε από τα έτοιμα, ορισμένοι εργολάβοι υποχρεώνονται με μισή καρδιά να ρίξουν ελάχιστα τις τιμές (μόλις 5% σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος) για να μπορέσουν να πουλήσουν τα αδιάθετα διαμερίσματα και να εξασφαλίσουν τα… προς το ζην. Φυσικά όχι χωρίς όφελος, αφού τα περιθώρια κέρδους τους εξακολουθούν να βρίσκονται σε επίπεδα που ξεπερνούν το 30%.

Η δυσπιστία των αγοραστών

Πάντως, οι εκπτώσεις του 5% ελάχιστα φαίνεται να συγκινούν όσους σκοπεύουν να αποκτήσουν ιδιόκτητη οικογενειακή στέγη, παραμένοντας παγερά αδιάφοροι στις προσφορές των εργολάβων. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί πολύ απλά οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές εξακολουθούν να θεωρούν τα ακίνητα υπερτιμημένα και τις τιμές υπό συνθήκες κρίσης υπερβολικά υψηλές.

Εξάλλου, δεν έχουν κανέναν απολύτως λόγο να βιαστούν να αποκτήσουν δικό τους σπίτι με τις σημερινές τιμές, αφού είναι εντελώς βέβαιο ότι η κατάσταση στην εγχώρια κτηματαγορά δεν θα αλλάξει για τα επόμενα τρία χρόνια τουλάχιστον.

Στο μεσοδιάστημα, μάλιστα, δεν αποκλείεται οι τιμές των ακινήτων να μειωθούν, κάτι που άλλωστε εκτιμά και περιμένει η πλειονότητα των πολιτών με δεδομένη την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στη χώρα. Οι κατασκευαστές αποκλείουν κατηγορηματικά μια τέτοια εξέλιξη.

Όμως, η κρίση φαίνεται να τραβά σε μάκρος πολύ περισσότερο απ’ ό,τι αρχικά προέβλεπαν οι ίδιοι, οι οποίοι μόλις πριν από ένα εξάμηνο τοποθετούσαν την έξοδο από την ύφεση στα τέλη του 2009. Το 2009 πέρασε και η χώρα όχι μόνο δεν βρίσκεται κοντά στο τέλος του τούνελ, αλλά δείχνει να είναι ακόμη στην αρχή της δύσκολης διαδρομής.

Οπότε -θεωρητικά τουλάχιστον- οι εργολάβοι δεν θα πρέπει να αποκλείουν τίποτα κατηγορηματικά, κυρίως δε σε ό,τι αφορά την εξέλιξη στις τιμές των ακινήτων.

Τολμηρές λύσεις

Αντίθετα, μάλιστα, θα πρέπει να πάρουν πρωτοβουλίες για να επισπεύσουν τις εξελίξεις. Φυσικά, χρειάζεται τόλμη και γενναιότητα εκ μέρους των κατασκευαστών για αποφάσεις που θα «ξεκολλήσουν» την αγορά ακινήτων από το τέλμα στο οποίο βρίσκεται σήμερα.

Παρά τη δύσκολη κατάσταση, υπάρχουν αρκετοί πολίτες που όχι απλώς ενδιαφέρονται, αλλά συνάμα έχουν και τα απαραίτητα κεφάλαια για την απόκτηση κατοικίας. Όμως, δεν έχουν τη διάθεση να προχωρήσουν σε μια συναλλαγή που θεωρούν ακριβή με βάση τα δεδομένα της αγοράς, κάτι που έγινε συστηματικά τα προηγούμενα χρόνια με αποτέλεσμα οι τιμές των ακινήτων να φτάσουν στα ύψη.

Μια ουσιαστική και ταυτόχρονα μετρημένη μείωση των τιμών, που δεν θα δημιουργούσε την αίσθηση της κατάρρευσης, είναι ίσως η καλύτερη λύση για την αντιμετώπιση των δυσκολιών και τη σταδιακή αναθέρμανση της κτηματαγοράς. Το κλειδί κρατούν οι κατασκευαστές και πρέπει, επιτέλους, να το βάλουν στην κλειδαριά...

[email protected]