Με τέσσερις αποφάσεις που αφορούν το μείζον ζήτημα της εμπορίας και μεταφοράς υγρών καυσίμων αλλά και το θέμα της χορήγησης νέων αδειών φορτηγών αυτοκινήτων Δημόσιας Χρήσης το Συμβούλιο της Επικρατείας ανάβει το πράσινο φως για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων.

Σημειώνεται ότι οι αποφάσεις πρέπει να κριθούν και από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Συγκεκριμένα με τις υπ’ αριθμόν 3536,3537,3538 και 3539/2000 το Δ’ τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας με πρόεδρο τον Μ. Βροντάκη και εισηγήτρια την Μαρία Σαρπ αποφάσισε τα εξής:

- Ακυρώνονται οι διατάξεις υπουργικής απόφασης που καθορίζουν μέγιστο αριθμό αυτοκινήτων Ι.Χ. τα οποία δικαιούται να έχει μια εταιρεία εμπορίας πετρελαιοειδών επιβάλλοντας έτσι σε αυτή να χρησιμοποιεί για τη μεταφορά καυσίμων που εμπορεύεται, φορτηγά αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης.

- Κρίνονται αντισυνταγματικές διατάξεις που εξαρτούν τη χορήγηση νέων αδειών φορτηγών Δ.Χ. από τη μή επαρκή εξυπηρέτηση των μεταφορικών αναγκών με τα ήδη κυκλοφορούντα φορτηγά της κατηγορίας αυτής, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό, αλλα και την είσοδο νεων επιχειρήσεων στον κλάδο .

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο σκεπτικό των αποφάσεων του ανωτάτου δικαστηρίου:]

- Η επαγγελματική ελευθερία αποτελεί ειδικότερη εκδήλωση της προσωπικής και οικονομικής ελευθερίας. Η νομοθετική ρύθμιση που την περιορίζει δεν μπορεί να έχει ως μοναδικό σκοπό την προστασία του στενού επαγγελματικού και οικονομικού συμφέροντος άλλων.

- Σύμφωνα με την συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, οι επιβαλλόμενοι από τον νόμο περιορισμοί πρέπει να είναι αναγκαίοι για την επίτευξη του επιδιωκόμενου από τον νομοθέτη δημοσίου ή κοινωνικού συμφέροντος και να μην είναι δυσανάλογοι σε σχέση προς αυτόν.

Προκειμένου ο δικαστής να ελέγξει αν οι επιβαλλόμενοι περιορισμοί είναι πρόσφοροι και αναγκαίοι, πρέπει να προκύπτει ή να συνάγεται από την ίδια ρύθμιση ο σκοπός που επιδιώκεται με τους περιορισμούς αυτούς.

- Η χορήγηση αδειών κυκλοφορίας ΙΧ βυτιοφόρων στις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών αποβλέπει στην εξασφάλιση της ομαλής και συνεχούς τροφοδοσίας της αγοράς καθώς και της διακίνησης των προιόντων. Τον σκοπό όμως αυτό αντιστρατεύεται η χορήγηση σε επιχειρήσεις εμπορίας πετρελαιοειδών αριθμού αδειών κυκλοφορίας βυτιοφόρων αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης μικρότερου από εκείνον που απαιτείται για την πλήρη κάλυψη αναγκών μεταφοράς των προιόντων τους.

- Κρίνεται αντισυνταγματική η απαγόρευση μετατροπής φορτηγών αυτοκινήτων αλλων κατηγοριών σε βυτιοφόρα μεταφοράς υγρών καυσίμων.

- Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως λόγος δημοσίου συμφέροντος που δικαιολογεί τον περιορισμό αυτό και τη στέρηση της δυνατότητας των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών να εξασφαλίσουν αυτονομία ως προς τη διακίνηση των προιόντων που εμπορεύονται, η αποτροπή της μειώσεως του μεταφορικού έργου τω κατόχων αδειών κυκλοφορίας βυτιοφόρων Δ.Χ., διότι από τις προσπαρασκευαστικές εργασίες για την ψήφιση του ισχύοντος νόμου δεν προκύπτουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που να δικαιολογούν την θέσπιση του περιορισμού αυτού.

- Μόνη εξυπηρέτηση του οικονομικού συμφέροντος ορισμένης επαγγελματικής τάξεως, όπως είναι οι ιδιοκτήτες Δ.Χ βυτιοφόρων μεταφοράς υγρών καυσίμων με την εξασφάλιση της μή μειώσεως του κύκλου εργασιών τους δεν είναι δυνατόν να τεθεί υπεράνω του γενικού συμφέροντος. Το συμφέρον αυτό συνίσταται στην προς το συμφέρον της εθνικής οικονομίας και των καταναλωτών εξασφάλιση της ομαλής και συνεχούς τροφοδοσίας της αγοράς με πετρελαιοειδή προιόντα αλλα και της ελευθερίας των εταιρειών εμπορίας να οργανώσουν ορθολογικώς τις επιχειρήσεις τους χωρίς την επαύξησή τοςυ με το κόστος του ανταλλάγματος στους ιδιοκτήτες φορτηγών.

- Το γεγονός της -κατονομαζόμενης στην εισηγητική έκθεση του ν. 383/76 ως αιτίας της δυσπραγίας της τάξεως των αυτοκινητιστών- κυκλοφορίας μεγάλου αριθμού φορτηγών Δ.Χ. κατα το χρόνο ψήφισης του νόμου, εστω και αν συνεπαγόταν την μείωση των κερδών των επαγγελματιών που εκμεταλλεύονται τα αυτοκίνητα αυτά, δεν δικαιολογεί την απαγόρευση της χορηγήσεως νέων αδειών κυκλοφορίας τέτοιων αυτοκινήτων εφόσον δεν προκύπτει οτι συνέτρεχαν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος που επέβαλαν εναν τέτοιο περιορισμό.

Όπως θα συνέβαινε αν υπήρχε κίνδυνος οικονομικής κατάρρευσης του κλάδου των μεταφορέων συνεπαγόμενος και κίνδυνο να καταστεί αδύναμη η ικανοποίηση των μεταφορικών αναγκών της χώρας με δημοσίας χρήσεως μέσα οδικών μεταφορών.

- Δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί οτι η ρύθμιση αυτή που θεσπίστηκε το 1976 για την αντιμετώπιση υπάρχοντος προβλήματος εξακολουθεί να είναι δικαιολογημένη μετα την παροδο του χρονικού διαστήματος 25 ετών από την δημοσίευση του νόμου ως εαν τα πραγματικά δεδομένα από αποψης μεταφορικών αναγκών , παρέμειναν στάσιμα και αμετάβλητα παρά την σημειωθείσα σημαντική αύξηση του όγκου των οδικών εμπορευματικών μεταφορών σε συνέχεια της οικονομικής ανάπτυξης.

- Από τα προπαρασκευαστικά στοιχεία για την ψήφιση του νόμου 1959/91 δεν προκύπτουν λόγοι δημοσίου και κοινωνικού συμφέροντος που να δικαιολογούν την απαγόρευση της μετατροπής φορτηγών Δ.Χ. οποιασδήποτε κατηγορίας , σε βυτιοφόρα μεταφοράς υγρών καυσίμων. Δεν αποτελεί λόγο η αόριστη επικλήση της πιθανότητας αθρόων αντικαταστάσεων ή μετατροπών φορτηγών αυτοκινήτων κοινού φόρτου σε οχήματα ειδικών μεταφορών και της επακόλουθης πρόκλησης «αναστάτωσης» στις οδικές μεταφορές.