"Καπέλο" δισεκατομμυρίων στο κόστος δανεισμού του ελληνικού δημοσίου φέρνει η νέα κούρσα ανόδου των spreads, που φόντο έχει τόσο την κόντρα των τραπεζιτών και της Τράπεζας της Ελλάδος όσο και την επικείμενη κατάθεση του προϋπολογισμού αλλά και την προετοιμασία του εδάφους από τις αγορές για το νέο δανειακό πρόγραμμα του 2010, που δεν αποκλείεται να ξεπεράσει τα 60 δισ. ευρώ.

Χθες τα spreads στη δεκαετία άνοιξαν κατά 0,23 μονάδα (από το 1,34% την Παρασκευή στο 1,57%) και παράγοντες της αγοράς ομολόγων βλέπουν… δρόμο μεγαλύτερης ανόδου έως τις αρχές του επόμενου έτους, όταν θα ξεκινήσει το νέο δανειακό πρόγραμμα.

Η νέα κούρσα αύξησης της ψαλίδας αποδόσεων ελληνικών και γερμανικών ομολόγων φέρνει σημαντικές και μακροχρόνιες επιβαρύνσεις σε ένα δυσθεώρητο δημόσιο χρέος που "φλερτάρει" με τα 300 δισ. ευρώ.
 
Ενδεικτικό του μεγέθους των επιβαρύνσεων είναι πως -σύμφωνα με στελέχη της αγοράς- αν ο φετινός δανεισμός είχε γίνει με κόστος κατά 0,50 μονάδα χαμηλότερο (το μεγαλύτερο μέρος του δανεισμού έγινε με spread 2,50% - 3%) τότε η εξοικονόμηση θα ήταν της τάξεως των 325 εκατ. ευρώ τον χρόνο για πέντε χρόνια (η μέση διάρκεια του φετινού δανεισμού είναι 4,9 χρόνια) ή αθροιστικά 1,6 δισ. ευρώ.

---Πού οφείλεται η άνοδος

Τον περασμένο Φεβρουάριο η κρίση ρευστότητας στην παγκόσμια οικονομία και η κακή βαθμολογία της Ελλάδας επί των δημοσιονομικών οδήγησαν τα spreads στη χώρα μας έως και τις 320 μονάδες βάσης. Τότε καλλιεργούνταν και πάλι σενάρια περί ενδεχόμενης αδυναμίας δανεισμού της Ελλάδας, έως και πιθανής χρεοκοπίας.
 
Τα σενάρια αυτά βρίσκουν εκ νέου πρόσφορο έδαφος μετά τον πιστοποιημένο δημοσιονομικό εκτροχιασμό και φέρουν μερίδιο ευθύνης για το νέο άνοιγμα της ψαλίδας (οι αγορές πιέζουν για μεγαλύτερη προσαρμογή μέσω του προϋπολογισμού που κατατίθεται στο τέλος της εβδομάδας στη Βουλή), χωρίς όμως να είναι η μοναδική αφορμή.

Παράγοντες της αγοράς ομολόγων βλέπουν πίσω από τις εξελίξεις έντονη επίδραση των συστάσεων της Τράπεζας της Ελλάδος προς τις εμπορικές τράπεζες για "σύνεση" στην άντληση κεφαλαίων από την ΕΚΤ, εν όψει της απόσυρσης των μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας από την τελευταία.

Οι τράπεζες φέτος ακολούθησαν ευρύτατα την πρακτική αγοράς ελληνικών ομολόγων (δεν είναι τυχαίο ότι από τα 64 δισ. ευρώ δανεισμού περίπου το 50% απορροφήθηκε από την εγχώρια αγορά), τα οποία τα χρησιμοποιούσαν στη συνέχεια ως ενέχυρο για άντληση ρευστότητας από την ΕΚΤ με επιτόκιο 1%. Έτσι και στήριξαν τις ανάγκες του Δημοσίου και καρπώθηκαν σημαντικές υπεραξίες αφού δάνειζαν το Δημόσιο με επιτόκιο έως και 5,5% και στη συνέχεια δανείζονταν οι ίδιες με 1%.

Τώρα, η ΤτΕ διατυπώνει συστάσεις για σταδιακή απομάκρυνση από την ΕΚΤ και για παράλληλη αύξηση των προβλέψεων εξαιτίας της ανόδου των επισφαλειών. Και οι δύο παράμετροι θα έχουν άμεση επίπτωση στα αποτελέσματα των τραπεζών, ενώ καθοριστική αναμένεται και η επίπτωση στη ζήτηση για ελληνικά ομόλογα.

Αξίζει να σημειωθεί πως μετά τις διαστάσεις που πήρε το θέμα και διαρροές δυσαρέσκειας από τραπεζίτες, η ΤτΕ εξέδωσε χθες το απόγευμα ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία: "Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει υποδείξει σε έναν αριθμό τραπεζών να επιδείξουν σύνεση ως προς τον βαθμό συμμετοχής τους στο πρόγραμμα παροχής ρευστότητας δωδεκάμηνης διάρκειας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του μηνός Δεκεμβρίου, ώστε να διευκολυνθεί η έξοδός τους από τα έκτακτα και προσωρινά μέτρα του ευρωσυστήματος όταν αυτά αποσυρθούν.

Σε καμία περίπτωση η σύσταση αυτή δεν αποτελεί απαγόρευση και πολύ περισσότερο δεν συνδέεται με τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που έχουν στην κατοχή τους ή που επιθυμούν να αγοράσουν οι τράπεζες".