Πτώση εσόδων κατά 10,7% στον τουρισμό και κατά 38,7% στη ναυτιλία τον Αύγουστο σε ετήσια βάση δείχνουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το ισοζύγιο πληρωμών. Στα 425 εκατ. το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών

Τον Αύγουστο του 2009 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών δεν παρουσίασε αξιόλογη μεταβολή σε σύγκριση με τον Αύγουστο του 2008 και διαμορφώθηκε σε 425 εκατ. ευρώ. Η σχετικά μεγάλη υποχώρηση του εμπορικού ελλείμματος και η μικρότερη υποχώρηση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων αντισταθμίστηκαν από τον περιορισμό των πλεονασμάτων κυρίως του ισοζυγίου υπηρεσιών και δευτερευόντως του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων.

Η υποχώρηση του συνολικού ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου (κατά 921 εκατ. ευρώ) προήλθε από τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 425 εκατ. ευρώ (επειδή η μείωση της δαπάνης για εισαγωγές ήταν σε απόλυτη τιμή σχεδόν τριπλάσια από τη μείωση των εισπράξεων από εξαγωγές), των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 308 εκατ. ευρώ και των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 188 εκατ. ευρώ.

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών περιορίστηκε κατά 793 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών και ταξιδιωτικές υπηρεσίες (κατά 448 και 320 εκατ. ευρώ αντίστοιχα). Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 10,7% σε σύγκριση με τον Αύγουστο του 2008, ενώ, αντίθετα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος αυξήθηκαν κατά 9,7%.

Οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως ναυτιλιακές) εμφάνισαν μεγάλη μείωση (κατά 38,7%). Το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων μειώθηκε κατά 56 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω του περιορισμού των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη.

Τέλος, το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε έλλειμμα 43 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 150 εκατ. ευρώ τον Αύγουστο 2008, κυρίως λόγω της μείωσης των εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης από την ΕΕ και της αύξησης των αντίστοιχων πληρωμών.

(Σημειώνεται ότι οι ακαθάριστες τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από το Τμήμα Εγγυήσεων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Προσανατολισμού και Εγγυήσεων στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν τις αποδόσεις-πληρωμές της Ελλάδος στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.)

Το διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2009 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 5.059 εκατ. ευρώ ή 23,2% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008 και διαμορφώθηκε σε 16.771 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως τη μεγάλη μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου και – σε πολύ μικρότερο βαθμό – τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων. Ταυτόχρονα όμως, τα πλεονάσματα των ισοζυγίων των υπηρεσιών και των τρεχουσών μεταβιβάσεων εμφάνισαν μεγάλη μείωση.

Ο περιορισμός του συνολικού ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου κατά 9.460 εκατ. ευρώ προήλθε από τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 5.363 εκατ. ευρώ, των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 3.177 εκατ. ευρώ και των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 920 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά το εμπορικό ισοζύγιο εκτός πλοίων και καυσίμων, οι πληρωμές για εισαγωγές μειώθηκαν κατά 6.941 εκατ. ευρώ ή 25,3%, δηλαδή πολύ περισσότερο από ό,τι οι εισπράξεις από εξαγωγές, οι οποίες μειώθηκαν κατά 1.578 εκατ. ευρώ ή 17,4%.

Η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών κατά 3.655 εκατ. ευρώ αντανακλά κυρίως τον περιορισμό των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών και ταξιδιωτικές υπηρεσίες. Οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) μειώθηκαν σημαντικά (κατά 31,3%), με αποτέλεσμα οι αντίστοιχες καθαρές εισπράξεις να περιοριστούν κατά 2.430 εκατ. ευρώ. Επίσης, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 13,2%, ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν κατά 5%, με αποτέλεσμα οι καθαρές εισπράξεις για ταξιδιωτικές υπηρεσίες να μειωθούν κατά 1.063 εκατ. ευρώ. Τέλος, οι καθαρές πληρωμές για «λοιπές» υπηρεσίες εμφάνισαν αύξηση κατά 161 εκατ. ευρώ.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων περιορίστηκε κατά 334 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008, δεδομένου ότι οι καθαρές πληρωμές για τόκους, μερίσματα και κέρδη σημείωσαν πτώση λόγω των εξελίξεων στις διεθνείς χρηματαγορές και κεφαλαιαγορές.

Τέλος, το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων περιορίστηκε κατά 1.080 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης των μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης και δευτερευόντως λόγω της αύξησης των αντίστοιχων πληρωμών.

Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων

Τον Αύγουστο του 2009 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 278 εκατ. ευρώ, κατά 109 εκατ. ευρώ μικρότερο από εκείνο του Αυγούστου του 2008. (Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από τα Διαρθρωτικά Ταμεία -- πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου -- και το Ταμείο Συνοχής, βάσει του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης).

Το οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2009 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφάνισε πλεόνασμα 1.534 εκατ. ευρώ, έναντι 2.973 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2008. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως τον περιορισμό των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης. Έτσι, το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε πλεόνασμα 3.039 εκατ. ευρώ, έναντι 5.558 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2008.

Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων

Το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) διαμορφώθηκε σε 147 εκατ. ευρώ τον Αύγουστο του 2009, έναντι 27 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2008. Το οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου του 2009 το έλλειμμα αυτό διαμορφώθηκε σε 15.237 εκατ. ευρώ, έναντι 18.857 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2008, δηλαδή μειώθηκε κατά 19,2%.

Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών

Τον Αύγουστο του 2009 καταγράφηκε καθαρή εισροή 101 εκατ. ευρώ στην κατηγορία των αμέσων επενδύσεων στην Ελλάδα από μη κατοίκους. Η σημαντικότερη συναλλαγή αφορά την εισροή 60 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της Hofer KG (Αυστρία) στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Aldi Ελλάς Supermarket EE. Oι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν καθαρή εκροή 39 εκατ. ευρώ, χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές.

Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 2,7 δισεκ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων κατοίκων Ελλάδος σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού (κατά 5,8 δισεκ. ευρώ). Η εκροή αυτή αντισταθμίστηκε μόνο εν μέρει από την αύξηση (εισροή) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου (κατά 3,2 δισεκ. ευρώ).

Όσον αφορά τις ''λοιπές'' επενδύσεις, καταγράφηκε καθαρή εισροή ύψους 2,6 δισεκ. ευρώ. Η εισροή αυτή οφείλεται κυρίως στην μείωση (εισροή) κατά 2,5 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων Ελλάδος σε καταθέσεις και repos του εξωτερικού. Κατά την ίδια περίοδο η μείωση (εκροή) των τοποθετήσεων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών του εξωτερικού σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (κατά 3,3 δισεκ. ευρώ) αντισταθμίστηκε πλήρως από την εισροή κεφαλαίων (ύψους 3,4 δισεκ. ευρώ) λόγω τιτλοποίησης επιχειρηματικών δανείων από τις τράπεζες.

Το διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2009 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 1,7 δισεκ. ευρώ. Ειδικότερα, η καθαρή εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα ανήλθε σε 2.280 εκατ. ευρώ (έναντι 2.750 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2008), ενώ η καθαρή εκροή κεφαλαίων κατοίκων Ελλάδος για άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό έφθασε τα 548 εκατ. ευρώ (έναντι 1.748 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2008).

Την ίδια περίοδο σημειώθηκε καθαρή εισροή ύψους 21,1 δισεκ. ευρώ στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως την εισροή κεφαλαίων για αγορές ομολόγων και εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου από μη κατοίκους (ύψους 29,5 δισεκ. ευρώ), ενώ παρατηρήθηκε εκροή κυρίως λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων Ελλάδος σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού (κατά 7,4 δισεκ. ευρώ) και δευτερευόντως λόγω της αύξησης (κατά 1,0 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων Ελλάδος σε μετοχές του εξωτερικού.

Τέλος, στην κατηγορία των "λοιπών'' επενδύσεων η καθαρή εκροή ύψους 6,8 δισεκ. ευρώ οφείλεται στην αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (κατά 13,2 δισεκ. ευρώ), η οποία αντισταθμίστηκε μόνο εν μέρει από την αύξηση (εισροή) των αντίστοιχων τοποθετήσεων στην Ελλάδα από πιστωτικά ιδρύματα και θεσμικούς επενδυτές του εξωτερικού (κατά 2,0 δισεκ. ευρώ) καθώς και από την εισροή ύψους 4,5 δισεκ. ευρώ για την χορήγηση από μη κατοίκους δανείων στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Στο τέλος Αυγούστου 2009 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 3,3 δισεκ. ευρώ. Η αύξηση των συναλλαγματικών διαθεσίμων κατά 676 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον αμέσως προηγούμενο μήνα (Ιούλιο του 2009) οφείλεται μόνο κατά 8 εκατ. ευρώ σε συναλλαγές του ισοζυγίου πληρωμών, ενώ κατά τα υπόλοιπα 668 εκατ. ευρώ αντανακλά την ισόποση αύξηση των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων που κατανεμήθηκαν στην Ελλάδα στις 28 Αυγούστου 2009.

(Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ.

Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)