Εικόνα προ της απελευθέρωσης εμφανίζει σήμερα η ελληνική αγορά ενέργειας και η ΔΕΗ παραμένει ο μοναδικός κυρίαρχος και υπαγορεύει ως εκ τούτου κανόνες για τη λειτουργία τόσο της χονδρεμπορικής αγοράς όσο και της λιανικής.

Εδώ και αρκετούς μήνες παραμένει εκτός αγοράς, λόγω τεχνικών προβλημάτων, η μονάδα της Ενεργειακής Θεσσαλονίκης, ενώ βρίσκεται σε αναγκαστική δοκιμαστική λειτουργία η μονάδα της Αλουμίνιον της Ελλάδος, γιατί ο ΔΕΣΜΗΕ και η ΡΑΕ αρνούνται να την εντάξουν στους κώδικες, παρά το γεγονός ότι έχουν εκδοθεί οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις που εξειδικεύουν τον νόμο για τη συμπαραγωγή.

Επί της ουσίας δεν υφίσταται ίχνος ανταγωνισμού στην ενεργειακή αγορά, ενώ τους τελευταίους δύο μήνες έχουν πληγεί και οι εισαγωγές και εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας κα η ΔΕΗ εξακολουθεί να χειραγωγεί την οριακή τιμή του συστήματος.

Την ίδια στιγμή ερωτηματικά διατυπώνονται για τον ρόλο των θεσμικών αρχών, που φαίνεται να διευκολύνουν μόνο την κερδοφορία της ΔΕΗ. Ο μεν ΔΕΣΜΗΕ "ανέχεται" την καταστρατήγηση του Κώδικα Συναλλαγών από τη ΔΕΗ, ενώ η ΡΑΕ δεν φαίνεται να ελέγχει τον ΔΕΣΜΗΕ.

Και όλα αυτά υπό τη σκιά της παρέμβασης της Κομισιόν, που αποφάσισε (τον Ιούνιο) να παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, γιατί δεν υφίσταται ανεξαρτησία του διαχειριστή του δικτύου, ενώ οι υπάρχοντες νόμοι, που έτσι κι αλλιώς δεν εφαρμόζονται, θεωρούνται μη ικανοποιητικοί για τη λειτουργία της αγοράς.

Όλα αυτά τα θέματα συνιστούν κρίσιμες εκκρεμότητες για την κυβέρνηση που θα αναδειχθεί στις 4 Οκτωβρίου, καθώς η χώρα μας κινδυνεύει με σοβαρές κυρώσεις από την Κομισιόν. Και δεν αρκεί αυτό. Έχουν εκδοθεί και οι νέες οδηγίες από την Ε.Ε., στο πλαίσιο του τρίτου πακέτου απελευθέρωσης της αγοράς, που αντικαθιστούν τις οδηγίες του 2003, για τις οποίες δεν έχει γίνει έως τώρα καμία ενέργεια ενσωμάτωσης από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές, παρά το γεγονός ότι τίθενται δεσμευτικές προθεσμίες.

Οι νέες οδηγίες χαρακτηρίζονται καταπέλτης για την ελληνική αγορά ενέργειας, λόγω των ρυθμίσεων που περιλαμβάνουν και αφορούν τόσο στην ανεξαρτησία του διαχειριστή όσο και στη λειτουργία της ΡΑΕ.

Εξαιτίας της υφιστάμενης κατάστασης στην αγορά ηλεκτρισμού εκτιμάται ότι διακυβεύονται όχι μόνο οι υφιστάμενες επενδύσεις αλλά και αυτές που υλοποιούνται αυτήν τη στιγμή, ενώ αποθαρρύνονται νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες στον τομέα της ενέργειας, όπως κατ’ επανάληψη έχουν επισημάνει παράγοντες της αγοράς. "Η ελληνική αγορά ενέργειας είναι ένα καθημερινό παζάρι", είπε χαρακτηριστικά ενεργειακός παράγοντας που μίλησε στο euro2day.

Ας δούμε αναλυτικά τα γεγονότα: Τεσσεράμισι χρόνια μετά τη θέσπιση του κανόνα διαχείρισης του συστήματος συναλλαγών η ελληνική χονδρεμπορική αγορά λειτουργεί υπό μεταβατικό καθεστώς, όπως δηλαδή το 2001, με συνέπεια να είναι πλήρως ενδεικτικές οι ωριαίες χονδρεμπορικές τιμές που καθορίζονται με βάση τις προσφορές των μονάδων και του προβλεπόμενου φορτίου και οι πραγματικές τιμές να καθορίζονται εκ των υστέρων.

Τι γίνεται στις ώριμες αγορές; Η αγορά εκκαθαρίζει με βάση τις προσφορές και όσες μονάδες δεν καταφέρνουν να λειτουργήσουν όπως υποσχέθηκαν βάσει των προσφορών τους υφίστανται οικονομικές κυρώσεις.

Ποιον ωφελεί η κατάσταση αυτή; Τη ΔΕΗ λόγω των παλαιών μονάδων που διατηρεί και οι οποίες θα έπεφταν σε αποκλίσεις, οπότε θα έπρεπε να επιβαρύνεται με πρόστιμα. Η διακοπή της μεταβατικής περιόδου έχει αναβληθεί έως τώρα πολλές φορές, χωρίς καμία διαβούλευση με τους συμμετέχοντες στην αγορά. Ενώ θα έπρεπε από την 1η/1/2008 να έχει εφαρμοστεί η πέμπτη μέρα αναφοράς, μετά την οποία οι τιμές θα οριστικοποιούνται κατά την προηγούμενη κάθε ημέρας, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές, η υποχρέωση αυτή έχει μετατεθεί για την 1η/1/2010.

Τι γίνεται τώρα; Ο ΔΕΣΜΗΕ ανακοινώνει τις τιμές της ΟΤΣ έπειτα από τουλάχιστον δύο εβδομάδες και έως 25 ημέρες μετά την ημέρα στην οποία αφορούν, ενώ η αγορά θα έπρεπε να εκκαθαρίζεται εντός πέντε το πολύ ημερών. Έτσι, συμβαίνει να διαφέρουν κατά πολύ οι εκ των υστέρων τιμές από τις εκ των προτέρων και μάλιστα χωρίς καμία αιτιολογία. Ποιες είναι οι συνέπειες:

Αυξάνεται δραματικά ο επιχειρηματικός κίνδυνος των συμμετεχόντων στην αγορά, γιατί δεν γνωρίζουν τις πραγματικές τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς για 20 κατά μέσο όρο ημέρες μετά τη λειτουργία της, οπότε προγραμματίζουν τη δραστηριότητά τους με ελλιπή γνώση των πραγματικών τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς.

Για τη ΔΕΗ δεν υφίσταται αυτός ο κίνδυνος. Όχι μόνο γνωρίζει αλλά και καθορίζει τις τιμές. Από τις αρχές του έτους η Επιχείρηση, κάνοντας χρήση των νερών, που υπάρχουν άφθονα φέτος λόγω των καιρικών συνθηκών, τροφοδοτεί το σύστημα με πολύ μεγάλες ποσότητες ενέργειας με μηδενικό κόστος.

Η ΔΕΗ επικρίνεται γιατί καταστρατηγεί τον κώδικα συναλλαγών, που καθορίζει ότι η υποχρεωτική λειτουργία των υδροηλεκτρικών μονάδων αφορά μόνο σε υποχρεώσεις ύδρευσης, άρδευσης και αποφυγής υπερχείλισης.

Είναι ενδεικτικό πως για πρώτη φορά φέτος το καλοκαίρι και χωρίς να συντρέχουν τέτοιοι λόγοι λειτουργούσαν οι υδροηλεκτρικές μονάδες έως 2.100 MW ανά ώρα.

Με τις δύο ιδιωτικές μονάδες να βρίσκονται εκτός και το καλώδιο Ελλάδας - Ιταλίας να είναι εκτός λειτουργίας από τις 20 Ιουλίου έως τις 15 Αυγούστου, η ΔΕΗ έριξε την ΟΤΣ σε πολύ χαμηλά επίπεδα, χτυπώντας αυτή τη φορά τις εισαγωγές ρεύματος. Για πρώτη φορά η ΟΤΣ ήταν χαμηλότερη τον Ιούλιο και τον Αύγουστο σε σχέση με τον Μάιο και τον Απρίλιο. Έτσι, δεν μπόρεσαν να γίνουν εισαγωγές στους μήνες αυτούς, ενώ αποθαρρύνεται και η πραγματοποίησή τους και στους επόμενους, με τον φόβο της χαμηλής αμοιβής τους.

Όταν επαναλειτούργησε το καλώδιο η ΔΕΗ άρχισε να ανεβάζει την ΟΤΣ σε επίπεδα τέτοια που δεν είχαν εμφανιστεί από τις αρχές του έτους, χτυπώντας αυτή τη φορά τις εξαγωγές. Όσοι δέσμευσαν δικαιώματα εξαγωγών στη διασύνδεση με την Ιταλία σε υψηλές τιμές για τον Σεπτέμβριο εγγράφουν ήδη ζημίες.

Εκτιμάται από ενεργειακούς παράγοντες ότι η συμπεριφορά της ΔΕΗ διευκολύνθηκε από την τροποποίηση του κώδικα συναλλαγών τον Απρίλιο, χωρίς να προηγηθεί διαβούλευση, με συνέπεια η προθεσμία υποβολής των προσφορών στη χονδρεμπορική αγορά για την επόμενη ημέρα να έχει αλλάξει από τις 12 το μεσημέρι στις 12:30. Η διαφορά της μισής ώρας δεν έχει άλλη εξήγηση παρά το γεγονός ότι στις 11:30 ανακοινώνονται οι τιμές της ιταλικής αγοράς για την επομένη.

Έτσι, η ΔΕΗ στο πρόσθετο διάστημα της μισής ώρας έχει τη δυνατότητα να υποβάλει τις προσφορές της που καθορίζουν την ΟΤΣ γνωρίζοντας τις τιμές της Ιταλίας και τις τιμές όπου τρίτοι εξαγωγείς αγόρασαν δικαιώματα εξαγωγών στη διασύνδεση. Άρα, τεκμαίρεται ότι μπορεί να καθορίζει πλήρως το κέρδος ή τη ζημία που θα προκύψει για τους εξαγωγείς.

Αυτά βέβαια δεν συμβαίνουν στις ώριμες αγορές, όπου όλοι οι συμμετέχοντες μπορούν να υποβάλουν εγκαίρως τις προσφορές τους και κυρίως να δουν τις προσφορές άλλων. Αυτή η δυνατότητα δεν ισχύει στην ελληνική αγορά.

Και αν βέβαια η σιωπηρή ανοχή του ΔΕΣΜΗΕ μπορεί εν ολίγοις να αιτιολογηθεί, αφού οι περισσότεροι υπάλληλοί του και τα υψηλόβαθμα στελέχη του μισθοδοτούνται από τη ΔΕΗ, έστω κι αν άλλα όρισε ο Ν. 3426/05, τι συμβαίνει με τη ΡΑΕ;

Σε ποιο σημείο βρίσκεται, αλήθεια, η επεξεργασία των στοιχείων που ζήτησε από τον ΔΕΣΜΗΕ η ρυθμιστική αρχή από την περασμένη άνοιξη, όταν για πρώτη φορά το euro2day αποκάλυψε το colpo grosso της ΔΕΗ με την ΟΤΣ;


*** Τι απαντά η ΔΕΗ

Διαψεύδει η ΔΕΗ το σημερινό δημοσίευμα του euro2day.gr με τίτλο "Ποιος θα μιλήσει σε ΔΕΗ - ΔΕΣΜΗΕ για τον ανταγωνισμό;" και ειδικότερα την αναφορά περί χειραγώγησης της Οριακής Τιμής Συστήματος.

Ειδικότερα, η ΔΕΗ ΑΕ ρητά και κατηγορηματικά διαψεύδει ανυπόστατους ισχυρισμούς ηλεκτρονικού Μέσου Μαζικής Ενημέρωσης, ότι δήθεν χειραγωγεί την Οριακή Τιμή Συστήματος και υπαγορεύει τους κανόνες λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Ειδικότερα, για τα θέματα που θέτει το σχετικό δημοσίευμα, σήμερα Πέμπτη 10/9/09, η ΔΕΗ επισημαίνει τα ακόλουθα:

• Η Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων για την παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας γίνεται σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και με στόχο την βελτιστοποίηση της ενεργειακής εκμετάλλευσης των εισροών νερού, αλλά και με ιδιαίτερη μέριμνα για την ασφάλεια των φραγμάτων της ΔΕΗ και την ικανοποίηση των αναγκών προς τρίτους (ύδρευση, άρδευση, αντιπλημμυρική προστασία, περιβαλλοντικές υποχρεώσεις κλπ).

• Κατά τη διάρκεια της εφετινής θερινής περιόδου (Ιούνιος-Αύγουστος) η Υδροηλεκτρική παραγωγή ανήλθε σε 1.203 Gwh έναντι 1.213 Gwh του μέσου όρου παραγωγής θερινής περιόδου της τελευταίας πενταετίας.

• Η επιλεκτική αναφορά σε λειτουργία των Υδροηλεκτρικών με ισχύ 2.100 MW – που γίνεται στο δημοσίευμα – αφορά πολύ περιορισμένη διάρκεια λειτουργίας (ελάχιστες ώρες) των Υδροηλεκτρικών Σταθμών.

• Οι ημερήσιες προσφορές της ΔΕΗ - από τις οποίες προκύπτει ότι ούτε χειραγώγηση της Οριακής Τιμής Συστήματος γίνεται από τη ΔΕΗ ούτε κατάχρηση των υδάτινων πόρων – είναι κατατεθειμένες στον ΔΕΣΜΗΕ.

• Από τις διαφορές ώρας στις προθεσμίες υποβολής προσφορών και ανακοίνωσης αποτελεσμάτων της ιταλικής και της ελληνικής αγοράς, η ΔΕΗ ουδέν όφελος και ουδεμία προνομιακή μεταχείριση έχει. Άλλωστε η ίδια πληροφόρηση παρέχεται και στους ανταγωνιστές της.

• H ΔΕΗ δεν είναι σε θέση να καθορίζει την ΟΤΣ, δεδομένου ότι αυτή συνδιαμορφώνεται από τις προσφορές της ιδίας και των ανταγωνιστών της και υπολογίζεται από το ΔΕΣΜΗΕ. Εξάλλου, οι οικονομικές εκκαθαρίσεις γίνονται με βάση τα οριστικά στοιχεία (φορτίο συστήματος, φόρτιση μονάδων) της επόμενης μέρας.