Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης κινούνται από τις αρχές του έτους οι ελληνικές βιομηχανίες καθώς η πτώση των πωλήσεων που σε κάποιους κλάδους φτάνει ως και το 50% αλλά και η πτώση των περιθωρίων κέρδους πλήττουν τα -υψηλά- δάνειά τους.

Από τα πρώτα στοιχεία για την πορεία α΄ τριμήνου που έχουν παράσχει οι διοικήσεις προκύπτει ότι το σύνολο σχεδόν των βιομηχανικών κλάδων εμφανίζει μείωση πωλήσεων στο α΄ τρίμηνο.

Αμυντικότερη συμπεριφορά προς το παρόν δείχνει ο κλάδος των τροφίμων - αναψυκτικών, με τις πωλήσεις να υποχωρούν ως 15%, σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Μαζί τους και η βιομηχανία συσκευασίας για τρόφιμα.

Μεγαλύτερη πτώση σε πωλήσεις εμφανίζουν οι βιομηχανίες απορρυπαντικών και λοιπών ειδών καθαρισμού. Πτώση πάνω από 20% στον όγκο και μεγαλύτερη του 30% στην αξία εμφανίζουν οι πωλήσεις των βιομηχανιών επεξεργασίας παλαιοσιδήρου, χαλκού και αλουμινίου.

Ακόμη μεγαλύτερη κάμψη πωλήσεων εκτιμάται ότι θα εμφανίσει η βαριά βιομηχανία, τα βιομηχανικά ορυκτά (S&B), παραγωγής αλουμίνας (ΑτΕ) και νικελίου (ΛΑΡΚΟ) λόγω των προβλημάτων της καθίζησης των παραγγελιών από τις αυτοκινητοβιομηχανίες, της κάμψης στην οικοδομή και του destocking.

Ο συνδυασμός πτώσης της ζήτησης και υψηλού δανεισμού οδηγεί σε επιδείνωση του δείκτη λειτουργικών κερδών (EBITDA) προς καθαρό δανεισμό με μηδενικές προς το παρόν συνέπειες. Οι τράπεζες, αντιλαμβανόμενες τη δυσχερή συγκυρία, δεν δείχνουν διατεθειμένες να καταστήσουν άμεσα απαιτητό τον δανεισμό στις περιπτώσεις (π.χ. Αλουμύλ) που σπάνε καλύψεις.

Ο κίνδυνος για τις βιομηχανίες έγκειται στο να δουλέψουν φέτος κυρίως για τις τράπεζες και λιγότερο για τους μετόχους τους. Τα δείγματα του 2008 είναι ανησυχητικά μια και "η φακή ήπιε το λάδι" σε σειρά εταιρίες του κλάδου οι οποίες κατέβαλαν για τόκους περισσότερα χρήματα από τα λειτουργικά τους κέρδη. Για να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο όλες σχεδόν οι επιχειρήσεις έχουν θέσει ως στόχο για τη φετινή χρονιά την παραγωγή μετρητών προκειμένου να μειωθεί ο δανεισμός.

Επιδείνωση του δείκτη καθαρού δανεισμού προς EBITDA για μεταλλουργίες

Ο μεγαλύτερος βιομηχανικός όμιλος της χώρας, η Βιοχάλκο, κάνει "δίαιτα" σε επενδύσεις και κόστη με στόχους να δημιουργηθούν ελεύθερες ταμειακές ροές και να μειωθεί ο δανεισμός.

Ο συνολικός του δανεισμός στις 31/12/08 ανήλθε στο 1,35 δισ. ευρώ και τα ίδια κεφάλαια στα 1,76 δισ. ευρώ. Τα λειτουργικά του κέρδη (EBITDA) ανήλθαν στα 182,5 εκατ. ευρώ όταν μόνο για τόκους πέρυσι πλήρωσε 100 εκατ. ευρώ. Τα EBITDA επηρεάστηκαν από την πρόβλεψη υποτίμησης αποθεμάτων 157,2 εκατ. ευρώ που πήραν πέρυσι οι εταιρίες του ομίλου.

Λόγω της κάθετης πτώσης της ζήτησης μετά τον Οκτώβριο ο όμιλος σχεδόν "πάγωσε" το επενδυτικό του πρόγραμμα και μείωσε όπου κρίθηκε αναγκαίο τον βαθμό απασχόλησης προσωρινά. Η πτώση των τιμών των πρώτων υλών, της ζήτησης και των απαιτήσεων μείωσε τις ανάγκες κεφαλαίου κίνησης.

Έτσι, μείωσε τα δάνειά του κατά 297 εκατ. ευρώ στη διάρκεια μόνο του τελευταίου τριμήνου του 2008. Ο καθαρός δανεισμός του στις 31/12/08 ανήλθε στο 1,12 δισ. ευρώ και τα EBITDA σε 182,53 εκατ. ευρώ. Φέτος, ο όμιλος καλείται να αποπληρώσει και να αναχρηματοδοτήσει συνολικό τραπεζικό δανεισμό 664,3 εκατ. ευρώ.

Η θυγατρική της Βιοχάλκο ΕΛΒΑΛ εμφάνισε πέρυσι EBITDA 12,7 εκατ. ευρώ, ενώ οι τόκοι και τα λοιπά έξοδα ανήλθαν στα 23 εκατ. ευρώ. Ο συνολικός της δανεισμός στο τέλος του 2008 ανερχόταν σε 291 εκατ. ευρώ. Η Χαλκόρ κατέβαλε πέρυσι για τόκους και λοιπά έξοδα 37 εκατ. ευρώ και τα EBITDA ανήλθαν στα 4 εκατ. ευρώ. Ο καθαρός δανεισμός της στο τέλος του 2008 ανερχόταν σε 423,6 εκατ. ευρώ.

Τέλος, η Σιδενόρ είχε καθαρό δανεισμό 497,4 εκατ. ευρώ, με κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) 140 εκατ. ευρώ.

Στη ΣΙΔΜΑ ο καθαρός δανεισμός ανήλθε στο τέλος του 2008 στα 112,7 εκατ. ευρώ, με ενοποιημένα EBITDA 13,4 εκατ. ευρώ (11,3 εκατ. ευρώ μετά την πρόβλεψη για υποτίμηση αποθεμάτων). Η πτώση των τιμών των μετάλλων περιορίζει τις ανάγκες της εταιρίας για κεφάλαιο κίνησης και θα οδηγήσει σε σταδιακή μείωση των τραπεζικών της υποχρεώσεων ήδη από το 2009.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στις αλουμινοβιομηχανίες. Ο καθαρός δανεισμός της ΑΛΟΥΜΥΛ ανέρχεται στα 174,8 εκατ. ευρώ και τα EBITDA διαμορφώνονται στα 37 εκατ. ευρώ. Η ΑΛΟΥΜΥΛ μετά τα αποτελέσματα του 2008 δεν ικανοποιεί έστω και έναν από τους τέσσερις δείκτες (αυτόν κάλυψης τόκων) που έχουν θέσει οι πιστώτριες τράπεζές της για ομολογιακά δάνεια συνολικού ποσού περίπου 100 εκατ. ευρώ. Η εισηγμένη έχει λάβει και εγγράφως διαβεβαιώσεις από τις τράπεζες ότι δεν θα προχωρήσουν σε καταγγελία δανείων.

Τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων της Βιοκαρπέτ διαμορφώθηκαν στα 11,78 εκατ. ευρώ και τα χρηματοοικονομικά έξοδα διαμορφώθηκαν στα 7 εκατ. ευρώ το 2008, με τον καθαρό δανεισμό να διαμορφώνεται στο τέλος του 2008 στα 73,6 εκατ. ευρώ.

Παζάρια για αναδιάρθρωση δανεισμού

Η Τιτάν των οικογενειών Κανελλόπουλου και Παπαλεξόπουλου, αφού επαναδιαπραγματεύτηκε τις καλύψεις δανείων της, τώρα συζητά με τις τράπεζες την αναδιάρθρωση μέρους του δανεισμού, προκειμένου να μεταθέσει χρονικά δάνεια που λήγουν στη διετία 2009 - 2010.

Η διοίκηση του ομίλου αναμένει ύφεση στις ανεπτυγμένες αγορές και σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες. Στις ΗΠΑ, για το 2009 η Αμερικανική Ένωση Τσιμεντοβιομηχανιών (Portland Cement Association) προβλέπει περαιτέρω μείωση στην κατανάλωση τσιμέντου κατά 13%, συνυπολογίζοντας και την εκτιμώμενη επίπτωση των μέτρων τόνωσης της αγοράς κατοικίας και έργων υποδομής της αμερικανικής κυβέρνησης.

Στην Ελλάδα αναμένεται οι πωλήσεις τσιμέντου να σημειώσουν υποχώρηση 15% σε σχέση με την περυσινή χρονιά λόγω της επιβράδυνσης της αγοράς κατοικίας. Στην Αίγυπτο εκτιμάται ότι η ζήτηση θα αυξηθεί με ήπιους, ενώ στην Τουρκία οι πωλήσεις τσιμέντου αναμένεται να υποχωρήσουν λόγω της κάθετης μείωσης των εξαγωγών προς τη Ρωσία.

Θολό παραμένει το τοπίο στα Βαλκάνια. Οι αγορές στη νοτιοανατολική Ευρώπη αναμένεται να επιβραδυνθούν απότομα και είναι πιθανόν να σημειώσουν πτωτική πορεία αν η δίνη της ύφεσης πλήξει έντονα την περιοχή.

Αύξηση του δανεισμού με υποχώρηση του περιθωρίου λειτουργικών κερδών ως προς τις πωλήσεις εμφάνισε το 2008 και η Elbisco της οικογένειας Φιλίππου. Η βιομηχανία πλήρωσε για τόκους και για άλλα χρηματοοικονομικά έξοδα το 2008 ποσό 13 εκατ. ευρώ που αντιπροσωπεύει το 6,69% του κύκλου εργασιών και το 69,07% του λειτουργικού κέρδους (EBITDA). Τα EBITDA 2008 ανήλθαν στα 18,8 εκατ. ευρώ σε ενοποιημένη βάση και αντιπροσωπεύουν το 9,69% του κύκλου εργασιών.