Από στυλοβάτης της οικονομίας για το 2009 ο κλάδος του λιανικού εμπορίου φαίνεται να μετατρέπεται σε «αδύναμο κρίκο» της.

Με τον τουρισμό, τη ναυτιλία και την οικοδομή να παίρνουν την κατιούσα, η ιδιωτική κατανάλωση ήταν εκείνος ο πυλώνας της οικονομίας στον οποίο βασίζονταν οι αναλυτές προκειμένου το ελληνικό ΑΕΠ να κλείσει το 2009 με θετικό πρόσημο.

Ενδεικτικό στοιχείο είναι, ότι η εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για φετινή ανάπτυξη στο +0,2% στηρίζεται στην άνοδο της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 0,7% (γύρω στο +3% σε τρέχουσες τιμές) και στην υποχώρηση των επενδύσεων σε ποσοστό 2,8%.

Στον παράγοντα της ιδιωτικής κατανάλωσης φαίνεται να βασίζεται και η Alpha Bank, η οποία στο τελευταίο οικονομικό δελτίο της (Φεβρουάριος 2008) αναμένει θετικό ΑΕΠ γύρω στο +0,8%.

Συγκεκριμένα, ο τραπεζικός οίκος αναφέρεται, μεταξύ άλλων, σε κάποιους θετικούς παράγοντες που θα βοηθήσουν την ελληνική οικονομία να τα πάει καλύτερα σε σχέση με την οικονομία της ευρωζώνη, όπως: 

* Οι υψηλές, όπως τις χαρακτηρίζει, μισθολογικές αμοιβές για το τρέχον έτος σε συνδυασμό με τη στάση των επιχειρήσεων να δίνουν έμφαση στη διατήρηση των θέσεων εργασίας, εφαρμόζοντας με ευελιξία το ήδη συμφωνηθέν από πέρυσι πλαίσιο για τις εργασιακές αμοιβές, ιδίως σε κλάδους που πλήττονται περισσότερο από τη διεθνή ύφεση. 

* Η πιθανή αύξηση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής που θα ενισχύσει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. 

* Η μεγαλύτερη δυνατότητα που έχουν τα ελληνικά νοικοκυριά σε σχέση με τα ευρωπαϊκά να δανειστούν, καθώς μόνο το 20% των πρώτων έχει συνάψει στεγαστικό δάνειο και το 60% διαθέτει τουλάχιστον ένα σπίτι. 

* Η μεγαλύτερη ευελιξία αντίδρασης και προσαρμογής στην κρίση που έχουν τα ελληνικά νοικοκυριά, καθώς στην Ελλάδα οι εργαζόμενοι μόνο σε ποσοστό 65% είναι μισθωτοί, σε σύγκριση με το 83% της ευρωζώνης.

--- Κατεβαίνει ο πήχης

Παρ’ όλα αυτά, οι προσδοκίες για το 2009 συνεχώς κατεβαίνουν. Η Τράπεζα της Ελλάδος φοβάται για φέτος ρυθμό ανάπτυξης ίσο ή και χαμηλότερο του +0,5%, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα δύο ξένοι οίκοι προέβλεψαν για τη χώρα μας αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης τη χρονιά που διανύουμε: για -0,2% έκανε λόγο η UBS και για -0,7% η Cheuvreux!

Δυστυχώς, μάλιστα, τα άσχημα νέα φαντάζουν σήμερα περισσότερο πιστευτά από τα ευχάριστα, για δύο κυρίως λόγους:

* Πρώτα απ’ όλα, γιατί ο υποτιθέμενος στυλοβάτης της φετινής ανάπτυξης, το λιανικό εμπόριο, εμφανίζεται ιδιαίτερα αδύναμος, τουλάχιστον κατά το πρώτο δίμηνο του τρέχοντος έτους, παρουσιάζοντας πτώση που σε αρκετούς τομείς ανέρχεται ακόμη και σε διψήφιο ποσοστό.

Για παράδειγμα, οι περισσότερες από τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρείες του κλάδου ξεκίνησαν φέτος τη χρονιά με μειωμένες πωλήσεις (π.χ. Πλαίσιο, Ηλεκτρονική, Βάρδας, Σφακιανάκης, Μοτοδυναμική, Πετρόπουλος κ.ά.), ενώ κάποιες άλλες που ενδεχομένως αυξάνουν τις πωλήσεις τους το πέτυχαν μέσα από μεγαλύτερο αριθμό καταστημάτων και δραστηριοτήτων.

Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, είναι ζήτημα αν υπάρχουν φέτος 1 - 3 εισηγμένες εταιρείες (με μεγαλύτερο φαβορί την Jumbo) που θα αυξήσουν τις πωλήσεις τους επί του ίδιου αριθμού καταστημάτων...

* Και δεύτερον, γιατί όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει νέα μέτρα, προκειμένου να τιθασεύσει το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας. Κάποιοι κάνουν λόγο για αύξηση του συντελεστή στον ΦΠΑ, άλλοι για επιβολή νέων φόρων, ορισμένοι ακόμη και για πάγωμα μισθών κ.λπ.

Σε κάθε περίπτωση, η επιβολή νέων μέτρων θα πλήξει το διαθέσιμο εισόδημα και θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο το οικονομικό κλίμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ιδιωτική κατανάλωση και το εμπόριο. 

ΤΙ ΒΛΕΠΕΙ Η CHEUVREUX ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΙΣΗΓΜΕΝΕΣ

Σαφώς επιφυλακτική στάση για τη φετινή πορεία της λιανικής αγοράς εμπορίου κρατά για φέτος η Cheuvreux, βλέποντας μεταξύ άλλων: 

* Την αύξηση της ανεργίας από το 8,3% στο 9% μέσα στο έτος, αναπαράγοντας την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χώρα. 
* Την επίπτωση που θα προκύψει στην κατανάλωση από την υποχώρηση στις τιμές των μετοχών και από την αποκλιμάκωση σε εκείνες των ακινήτων. 
* Την αύξηση της μέσης ροπής προς αποταμίευση, ως άμυνα των καταναλωτών απέναντι στην κρίση.

Χρήσιμες, επίσης, είναι και οι εκτιμήσεις του ξένου οίκου για τις επιμέρους επιδόσεις ορισμένων μεγάλων εισηγμένων εταιρειών, στις αγορές όπου δραστηριοποιούνται.

Έτσι, η Cheuvreux αναμένει:

1. Για τη Fourlis Συμμετοχών στάσιμες πωλήσεις επί ιδίων καταστημάτων για τα ΙΚΕΑ και τα Intersport και πτώση 15% στις χονδρεμπορικές πωλήσεις ηλεκτρικών συσκευών και ειδών κινητής τηλεφωνίας. Οι συνολικές πωλήσεις του ομίλου αναμένεται να περιοριστούν στα 769,1 εκατ. ευρώ (από 784,4 εκατ.) και το EBITDA να βελτιωθεί οριακά (από τα 78,3 στα 79,1 εκατ. ευρώ).

2. Σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις της ΚΑΕ στους ταξιδιώτες (παραδοσιακή δραστηριότητα), αναμένεται υποχώρηση κατά 14,5%, από τα 301,2 εκατ. ευρώ στα 257,3 εκατ. ευρώ. Συνολικά, ο κύκλος εργασιών των ΚΑΕ αναμένεται να μειωθεί από τα 625,3 στα 596,7 εκατ. ευρώ και το EBITDA από τα 93,9 στα 85,1 εκατ. ευρώ.

3. Πτώση πωλήσεων της μητρικής Folli Follie στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία, λόγω της επιδείνωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Για ολόκληρο τον όμιλο προβλέπεται μικρή υποχώρηση στις πωλήσεις (από τα 316,3 στα 313,5 εκατ. ευρώ) και στο EBITDA (από τα 190,1 στα 178,8 εκατ. ευρώ). 

ΜΕΙΩΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΜΗΝΟ

Ενδείξεις υποχώρησης των τζίρων σε επίπεδα σαφώς χαμηλότερα του 2008 δίνει στις περισσότερες λιανεμπορικές επιχειρήσεις το πρώτο δίμηνο της χρονιάς, όπου παρά τη μεσολάβηση των εκπτώσεων που ευνόησαν κυρίως τις εταιρείες ένδυσης οι τζίροι παραμένουν συγκρατημένοι, ενώ η κερδοφορία ροκανίζεται στον βωμό της αύξησης των πωλήσεων.

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς ένδυσης, στο πρώτο δίμηνο της χρονιάς οι πωλήσεις ανέκαμψαν σημαντικά, καθώς οι καταναλωτές προχώρησαν σε αγορές που ανέστειλαν στο τέλος του 2008.

Ωστόσο, για τις περισσότερες αλυσίδες ένδυσης, ο Μάρτιος παραμένει «επικίνδυνος» μήνας, αφού δημιουργείται ένα κενό στη ροή της κίνησης, έως ότου αναζωπυρωθεί ξανά εν όψει του Πάσχα.

* Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΛΠΕ και βασικό μέτοχο της αλυσίδας Βάρδα, η κάμψη στις πωλήσεις του 2009 δεν θα είναι απότομη, καθώς ήδη από τον περυσινό Μάρτιο είχε καταγραφεί μείωσή τους σε όλο το φάσμα της αγοράς, και ειδικότερα στις επιχειρήσεις ένδυσης.

* Για ένα αβέβαιο 2009 κάνει λόγο και ο κ. Κ. Τσουβελεκάκης της εταιρείας Fashion Box. Αν και το πρώτο δίμηνο της χρονιάς οι εκπτώσεις απέδωσαν θετικά στις πωλήσεις της επιχείρησης, οι εκτιμήσεις για το α΄ τρίμηνο αλλά και για το σύνολο του έτους είναι προς το παρόν υπό διαμόρφωση, καθώς η εταιρεία περιμένει να αξιολογήσει τον ρυθμό των παραγγελιών από τους πελάτες χονδρικής.

* Θετικό δίμηνο κατέγραψε και η αλυσίδα Sprider, η οποία ωστόσο αναμένεται να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προβλέψεις της για το σύνολο του 2009, ενώ ταυτόχρονα συγκρατεί το επενδυτικό της πρόγραμμα, στο οποίο περιλαμβάνεται η ίδρυση 10 νέων καταστημάτων μέσα στο α΄ εξάμηνο του 2009.

Αν στην ένδυση η παρτίδα «σώθηκε» από τις εκπτώσεις, το σύνολο της λιανικής αγοράς ηλεκτρικών αντιμετωπίζει κάμψη πωλήσεων από 5% έως 20%. Τη μεγαλύτερη πίεση δέχονται οι μικρότεροι παίκτες του κλάδου και οι συνεταιρισμοί, οι οποίοι αντιμετωπίζονται ως επισφαλέστεροι έναντι των μεγαλύτερων οργανισμών από τράπεζες και ασφαλιστικές.

Σύμφωνα με παράγοντες του συγκεκριμένου χώρου, η πτώση της κατανάλωσης, πέρα από την απροθυμία και την κακή ψυχολογία, αποδίδεται στη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές να λάβουν χρηματοδότηση από τις τράπεζες.

Δεδομένου ότι ο κύριος όγκος των αγορών ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών γίνεται με δανειακά προγράμματα δόσεων, η απόρριψη των αιτημάτων των καταναλωτών από τα πιστωτικά ιδρύματα έχει άμεση επίδραση στον τζίρο των επιχειρήσεων.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι αλυσίδες ηλεκτρικών απλώς μεσολαβούν μεταξύ τράπεζας και καταναλωτή και δεν αναλαμβάνουν οι ίδιες τον πιθανό κίνδυνο, αλλά στην παρούσα χρονική στιγμή η τακτική αυτή φαίνεται να στρέφεται εναντίον των πωλήσεών τους.

* H Κωτσόβολος, ως ηγετική αλυσίδα, αναγνωρίζει την αρνητική συγκυρία και τις επιπτώσεις στους τζίρους της. Αν και η διοίκησή της δεν αναφέρει συγκεκριμένα στοιχεία, υποστηρίζει ότι οι πωλήσεις της στο δίμηνο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου υποχωρούν μεν αλλά πολύ λιγότερο από τον μέσο όρο της αγοράς, γεγονός που εκτιμάται πως θα της προσθέσει κι άλλα μερίδια στην αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών.

Η διοίκηση της εταιρείας αναφέρει ότι το πλάνο επενδύσεων για νέα καταστήματα, ιδιόκτητα και franchising, όπως και για ανακαινίσεις διατηρείται παρά τη συγκυρία. Τονίζει ωστόσο ότι βρίσκεται σε μόνιμο έλεγχο του κόστους λειτουργίας, εξετάζοντας αν υπάρχουν δυνατότητες επαναδιαπραγμάτευσης μισθωμάτων και καλύτερων συμφωνιών σε ό,τι αφορά τα έξοδα διαφήμισης.

* Ο όμιλος της Ηλεκτρονικής έχει από νωρίς ενημερώσει για τις προσπάθειες συγκράτησης του κόστους, βλέποντας ότι η επιδείνωση των τελευταίων μηνών του 2008 θα συνεχιστεί και το 2009. Σύμφωνα με τη διοίκησή της, το δίμηνο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου κινείται επίσης πτωτικά κατά 15% περίπου.

* Η Expert, από την πλευρά της, αντιμετωπίζει με αισιοδοξία το 2009, εκτιμώντας ότι η κατάσταση στην κατανάλωση θα ισορροπήσει. Το 2008 το δίκτυο λιανικής της εταιρείας έκλεισε με αύξηση 3%, ενώ τα λειτουργικά του κόστη είναι από τα χαμηλότερα του κλάδου, γεγονός που επιτρέπει στη διοίκησή της προβλέψεις για γερές αντιστάσεις στην κρίση.

* H Electronet αναπροσαρμόζει προς τα κάτω τις εκτιμήσεις για το 2009, προβλέποντας πτώση πωλήσεων κατά 10% έναντι του 2008, βασιζόμενη στις ενδείξεις των πρώτων μηνών του 2009 όπου η πτώση της κατανάλωσης αγγίζει το 20%.

Αναζωπύρωση της ζήτησης στο πρώτο δίμηνο του 2009 καταγράφουν και οι εταιρείες οικιακού εξοπλισμού, χωρίς ωστόσο τα στοιχεία να αποδεικνύουν σαφή μεταστροφή του κλίματος.

* Ο όμιλος Fourlis πιστεύει ότι το 2009 θα είναι δύσκολη χρονιά, όμως εκτιμά ότι οι αλυσίδες ΙΚΕΑ και Intersport θα συνεχίσουν να καρπώνονται μερίδια, αυξάνοντας ταυτόχρονα και τζίρους.

* Όσον αφορά στις πωλήσεις από το δίκτυο της εταιρείας Sato, σύμφωνα με πληροφορίες, τους πρώτους μήνες της χρονιάς ενισχύθηκαν κατά 15%. 


*** Αναδημοσίευση από το 573 φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 13-17 Μαρτίου 2009.