"Φέσι" της τάξης των 9,2 δισ. ευρώ έχει φορέσει στην αγορά το Δημόσιο στερώντας της την ισόποση ρευστότητα την οποία εν πολλοίς οι επιχειρήσεις υποχρεώνται να αντλήσουν με ολοένα και μεγαλύτερη δυσκολία, πλέον, από το τραπεζικό σύστημα. 

Την ώρα που  οι κυβερνητικοί παράγοντες καυτηριάζουν το τραπεζικό σύστημα γιατί δεν χρηματοδοτει την αγορά στον βαθμό που θα επιθυμούσαν, οι ώριμες οφειλές του Δημοσίου προς κατασκευαστικές και προς εταιρίες φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού ανέρχονται σε 6 δισ. ευρώ, ενώ αν προστεθούν και οι οφειλές των ασφαλιστικών ταμείων τότε το συνολικό φέσι ανέρχεται στα 6,4 δισ. ευρώ.

Σε αυτά πρέπει να προστεθούν άλλα 2,5 δισ., τα οποία οφείλουν τα ασφαλιστικά ταμεία στα νοσοκομεία καθώς και οφειλές άνω των 380 εκατ. ευρώ του Δημοσίου προς εισηγμένες του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΟΛΘ, ΟΛΠ, ΔΕΗ).

Στα 8,9 δισ. ευρώ ανέρχονται τα ώριμα χρέη του ελληνικού δημοσίου προς κατασκευαστικές, προς εταιρίες φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού, προς νοσοκομεία και διαγνωστικά κέντρα, ενώ αν προστεθούν και οι οφειλές του προς εισηγμένες εταιρίες του ευρύτερου δημόσιου τομέα το φέσι ξεπερνά τα 9,2 δισ. ευρώ.

Ο λογαριασμός χάνεται παντελώς αν προσμετρηθούν και οι οφειλές του Δημοσίου προς τα ταμεία. Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, οι μη καταβληθείσες θεσμοθετημένες υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τα ταμεία ξεπερνούν τα 12 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 8,5 δισ. ευρώ αφορούν στο ΙΚΑ.

Οφειλές 1 δισ. ευρώ σε κατασκευαστικές

Στο επίπεδο του 1 δισ. ευρώ υπολογίζεται πως ανέρχονται οι οφειλές του Δημοσίου προς τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις για έργα που εκτέλεσαν την τελευταία πενταετία. Το "φέσι" έχει φτάσει, σύμφωνα με τους κατασκευαστές, σε επίπεδα-ρεκόρ όλων των εποχών και ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό για την κακή οικονομική κατάσταση -ακόμη και για την κατάρρευση σε ορισμένες περιπτώσεις- αρκετών τεχνικών εταιριών.

Ενδεικτική είναι η υπόθεση της εταιρίας Θεμελιοδομή, στην οποία το ελληνικό δημόσιο χρωστά το ποσό των 30 εκατ. ευρώ για έργα που ολοκλήρωσε και παρέδωσε από το 2004! Η συγκεκριμένη εταιρία έχει σχεδόν αναστείλει τη λειτουργία της (πρόσφατα εντάχθηκε στο άρθρο 45 του Νόμου 1892/90) και σύμφωνα με τον επικεφαλής της, κ. Νίκο Οικονόμου, η κατάσταση θα ήταν εντελώς διαφορετική αν το Δημόσιο είχε καταβάλει έγκαιρα τις οφειλές του.

Το ίδιο υποστηρίζουν επίσης οι διοικήσεις των εταιριών ΔΙΕΚΑΤ και Αφοί Μεσοχωρίτη, που υπέβαλαν αιτήσεις για υπαγωγή στο άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα.

Σημειώνεται πως στον καθέναν από τους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους το κράτος χρωστά από 50 έως 100 εκατ. ευρώ, στις μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις από 10 έως 30 εκατ. ευρώ, ενώ στις μικρότερες εταιρίες οφείλει από μερικές χιλιάδες ευρώ μέχρι 2 - 3 εκατ. ευρώ στη καθεμιά.

Επίσης, ο μέσος χρόνος εξόφλησης κυμαίνεται από τρεις έως και έξι μήνες για τα έργα συγχρηματοδότησης και φτάνει τα δύο χρόνια για εκείνα που χρηματοδοτούνται από τον εθνικό προϋπολογισμό. Βέβαια, υπάρχουν και χρήματα που οφείλονται εδώ και πέντε χρόνια, όπως αυτά για τις υποδομές των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Ζητούν συμψηφισμό οι εργολάβοι

Μάλιστα, τη στιγμή που το Δημόσιο χρωστά 1 δισ. ευρώ προς τις τεχνικές εταιρίες, ζητά από αυτές να είναι συνεπείς προς τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Ωστόσο, με δεδομένο ότι το Δημόσιο αποτελεί για τις περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου τον βασικό -αν όχι τον αποκλειστικό- εργοδότη, είναι πασιφανές πως αυτές αδυνατούν με τη σειρά τους να καταβάλουν τα οφειλόμενα.

Για τον λόγο αυτόν, το τελευταίο διάστημα από την πλευρά των κατασκευαστών γίνεται λόγος για συμψηφισμό των οφειλών του Δημοσίου με τα χρήματα που υποχρεούνται να πληρώσουν οι τεχνικές εταιρίες προς την εφορία (ΦΠΑ, άλλες εισφορές) και τα ασφαλιστικά ταμεία (ΙΚΑ κ.λπ.).

Σε περίπτωση που υπάρξει τέτοιου είδους ρύθμιση, όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν οι ίδιοι, και το κράτος θα μειώσει άμεσα τις οφειλές του και θα περιοριστεί η πίεση προς τις τεχνικές εταιρίες σε ό,τι αφορά τις φορολογικές και ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις.

Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί πως έπειτα από ένα διάστημα διακοπής των πληρωμών έχει αρχίσει από τις αρχές του έτους η καταβολή χρημάτων από το Δημόσιο. Ωστόσο, οι εργοληπτικές οργανώσεις θεωρούν πως ο ρυθμός εξόφλησης δεν είναι ικανοποιητικός και σημειώνουν πως ταυτόχρονα προστίθεται νέες οφειλές από τα έργα που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη.

Θα πρέπει να αναφερθεί, τέλος, πως ελπίδες για την επιτάχυνση των ρυθμών εξόφλησης των κατασκευαστικών εταιριών δημιουργεί η συμμετοχή του υπουργού ΥΠΕΧΩΔΕ στη διυπουργική επιτροπή για την οικονομία, με δεδομένο πως ο κ. Γιώργος Σουφλιάς έχει ταχθεί υπέρ της άμεσης καταβολής των οφειλομένων και συνάμα έχει υποστηρίξει το αίτημα για αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων με στόχο την ενίσχυση του νευραλγικού τομέα της κατασκευής.

Ρύθμιση χρεών 5 δισ. ευρώ προς τις φαρμακευτικές

Με έκδοση γραμματίων και ομολόγων προτίθεται να καλύψει τις μακροχρόνιες υποχρεώσεις του προς τους προμηθευτές των νοσοκομείων το ελληνικό δημόσιο, χωρίς να έχει οριστικοποιηθεί αν οι τίτλοι θα φέρουν τοκομερίδιο

Οι ώριμες οφειλές των νοσοκομείων προς φαρμακευτικές και εταιρίες εμπορίας ιατρικού εξοπλισμού, αυτές δηλαδή που ξεπερνούν τις 60 ημέρες και φτάνουν ως και τα έξι έτη (!), ανέρχονται, σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων του υπουργείου Υγείας, στα 5 δισ. ευρώ.

Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει σύντομα σε νομοθετική ρύθμιση για την κάλυψη του παραπάνω χρέους με χορήγηση γραμματίων που θα λήγουν στις 31/12/09 και ομολόγων που θα λήγουν στις 31/12/2010. Προκρίνεται δε οι παραπάνω σταθεροί τίτλοι να είναι άτοκοι.

Οι επιχειρήσεις του κλάδου αντιδρούν στο ενδεχόμενο μιας τέτοιας ρύθμισης ζητώντας μείωση του χρόνου λήξης και τίτλους του Δημοσίου που να φέρουν τοκομερίδια. Ακόμη και χωρίς τοκομερίδια, πάντως, οι τίτλοι του θα μπορούσαν με -υψηλότερη ομολογουμένως προμήθεια- να προεξοφληθούν από ελληνικές και ξένες τράπεζες.


Οφειλές 2,9 δισ. ευρώ από ταμεία για υγεία και φάρμακα

Συνολικά, τα ασφαλιστικά ταμεία χρωστάνε προς τα νοσοκομεία 2,5 δισ. ευρώ, ενώ σε 400 εκατ. ευρώ υπολογίζεται το χρέος προς προμηθευτές, διαγνωστικά κέντρα και φαρμακεία.

Μόνο το ΙΚΑ χρωστάει περί τα 420 εκατ. ευρώ στα νοσοκομεία, ενώ έχει παρακρατήσει αλλά δεν έχει αποδώσει σε ΟΑΕΔ, Εργατική Εστία και Εργατική Κατοικία 1,2 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι συνολικά το ΙΚΑ χρωστάει προς τους τρεις οργανισμούς (ΟΑΕΔ, ΟΕΚ και ΟΕΕ) τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, επιχειρήσεις, ιδιώτες αλλά και δημόσιες επιχειρήσεις χρωστούν στα ταμεία από τη μη καταβολή βεβαιωμένων εισφορών 7,5 δισ. ευρώ.

Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις (κλινικές και διαγνωστικά κέντρα) ζητούν να χορηγηθεί δυνατότητα συμψηφισμού των οφειλών του ΙΚΑ προς τις ίδιες με τις ασφαλιστικές εισφορές που οφείλουν οι ίδιες.

Πάνω από 220 εκατ. ευρώ οφείλει στην ΕΥΔΑΠ το Δημόσιο από επιχορηγήσεις επενδύσεων που δεν έχει καταβάλει, ενώ αν προστεθούν και οι οφειλές των ΟΤΑ τότε το χρέος ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ. Τέλος οι οφειλές του Δημοσίου προς τον ΟΤΕ ανέρχονται στα 80 εκατ. ευρώ περίπου.