Oι επενδύσεις για λιθανθρακικές μονάδες στη χώρα μας έως τώρα ήταν συνυφασμένες με το πολιτικό κόστος, με δεδομένες τις ισχυρές αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, συνεπικουρούμενων από περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Τη χαριστική βολή, τουλάχιστον σε αυτήν τη φάση, φαίνεται να δίνουν τα σενάρια για πρόωρες εκλογές, που όλο και πληθαίνουν, όχι αβάσιμα. Έτσι, η ανακοίνωση του υπουργού Ανάπτυξης, κ. Κωστή Χατζηδάκη, στην πρώτη επίσημη συνέντευξη Τύπου προς τους διαπιστευμένους συντάκτες του ΥΠΑΝ, ότι ο λιθάνθρακας δεν συμπεριλαμβάνεται στις άμεσες προτεραιότητες της κυβέρνησης με το σκεπτικό της ανάγκης «διάδρασης με την τοπική κοινωνία», σαφώς και δεν μπορεί να είναι ξεκομμένη από το γενικότερο πολιτικό κλίμα, που έχει πλέον έντονο άρωμα εκλογών.

«Οι πολιτικές εξελίξεις δεν διαμορφώνονται εν κενώ. Υπάρχει διάδραση με την τοπική κοινωνία. Συνεπώς, το νέο μίγμα ενεργειακής πολιτικής που προωθεί η κυβέρνηση έχει στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και την ενεργειακή επάρκεια της χώρας», επισήμανε με νόημα ο κ. Χατζηδάκης.

Η νέα θέση του ΥΠΑΝ σε ό,τι έχει να κάνει με τον λιθάνθρακα έρχεται πριν καλά-καλά στεγνώσει το μελάνι στην έκθεση του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής (ΣΕΕΣ), την οποία ενέκρινε η Ολομέλεια του οργάνου μόλις πριν από λίγους μήνες. Και τι έλεγε με σαφήνεια; Ότι η εισαγωγή του λιθάνθρακα στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας είναι αναγκαία συνθήκη για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα στην επάρκεια ηλεκτρικής ενέργειας που θα είναι παρόντα έως το 2015. Επάρκεια η οποία, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΕΣ κ. Ραφαήλ Μωυσή, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί έστω και με την πλήρη αξιοποίηση των εθνικών ενεργειακών πόρων, δηλαδή του λιγνίτη, του υδροδυναμικού δυναμικού και της αιολικής και ηλιακής ενέργειας.

«Παρακινδυνευμένα σενάρια»

Ο κ. Μωυσής, μάλιστα, χαρακτήριζε «παρακινδυνευμένα σενάρια» αυτά που υποστηρίζουν την κάλυψη των αναγκών ηλεκτροπαραγωγής χωρίς τη χρησιμοποίηση του λιθάνθρακα, γιατί «μπορεί να οδηγήσουν τη χώρα και πάλι σε καταστάσεις οριακής κάλυψης των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια, ιδίως σε περίπτωση καθυστερήσεων στην υλοποίηση προγραμματισμένων επενδύσεων (μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ή αγωγών φυσικού αερίου)».

Με αυτά τα δεδομένα το ΣΕΕΣ στην έκθεσή του θεωρεί αναγκαία την εισαγωγή λιθάνθρακα για να καλυφτούν οι ανάγκες γύρω στο 2015, ενώ το 2020 εκτιμάται ότι η λειτουργία λιθανθρακικών μονάδων θα οδηγήσει στην απόσυρση των ενεργοβόρων λιγνιτικών μονάδων.

Αυτή η έκθεση, λοιπόν, σήμερα θεωρείται ανεπίκαιρη. Και κλήθηκε ήδη το ΣΕΕΣ να προχωρήσει σε μια νέα που θα περιλαμβάνει ένα καινούργιο μίγμα ενεργειακής πολιτικής, στο οποίο κορυφαία θέση θα έχουν το φυσικό αέριο και η πράσινη ενέργεια.

Μπορούν όμως τα αιολικά, η ηλιακή ενέργεια και η υδροηλεκτρική παραγωγή να διασφαλίσουν επάρκεια στην ηλεκτρική ενέργεια; Το παράδειγμα του περυσινού καλοκαιριού δίνει αρνητική απάντηση. Πέρυσι με την αιχμή της ζήτησης δεν μπορούσε να γίνει αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας γιατί δεν φυσούσε άνεμος, ενώ η ανομβρία είχε μειώσει απειλητικά τα αποθέματα νερών στους ταμιευτήρες της ΔΕΗ, με συνέπεια να μειωθεί δραματικά και η υδροηλεκτρική παραγωγή. Το σύστημα σώθηκε χάρη στη μονάδα της Endesa Hellas και επιπλέον διότι δεν είχε μεγάλη διάρκεια η αιχμή της ζήτησης. Με βάση εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, για να είναι εξασφαλισμένη η επάρκεια της ηλεκτρικής ενέργειας, σε κάθε 1 MW αιολικής ενέργειας θα πρέπει να υπάρχει παράλληλα και 1,5 MW θερμικής ενέργειας.

Η αγορά ρύπων και τα τιμολόγια

Εκτός όμως από την απειλή των πρόωρων εκλογών που αναβαθμίζει τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών στον βωμό του πολιτικού κόστους, υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα, το οποίο όμως παραμένει αφανές σε αυτήν τουλάχιστον τη φάση.

Η τόσο αποτελεσματικά διεκδικητική ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, που αντλεί τη δύναμή της κυρίως από τους ανθρώπους της οι οποίοι δουλεύουν στις λιγνιτικές μονάδες της βόρειας Ελλάδας, δεν θα ήθελε, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς στον «Μ», να δει αυτήν τη δύναμη να υποβαθμίζεται με την αντικατάσταση των συγκεκριμένων μονάδων. Ωστόσο, όπως ανέφεραν οι ίδιες πηγές, δεν γίνεται αντιληπτό το τεράστιο κόστος που θα συνεπάγονται από το 2013 και μετά οι συγκεκριμένες μονάδες λόγω της αγοράς δικαιωμάτων ρύπων, κόστος το οποίο, είτε το θέλει είτε όχι η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΝ, κάποια στιγμή θα μετακυλιστεί στους καταναλωτές.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που διατυπώνονται στο business plan της ΔΕΗ, το κόστος στα οικονομικά αποτελέσματα της Επιχείρησης από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) το 2013 υπολογίζεται σε 1,379 δισ. ευρώ και το 2014 σε 1,360 δισ. ευρώ.

Η συνολική επίπτωση στο μέσο τιμολόγιο υπολογίζεται σε 26 ευρώ ανά MW (που σημαίνει αύξηση 42% για το 2013 και 54% για το 2014), ενώ η τιμή για την αγορά δικαιωμάτων ρύπων CO2 μετά το 2013 εκτιμάται σε 28 ευρώ ανά τόνο.

Ωστόσο, η πραγματική τιμή για την αγορά ρύπων με βάση τις προβλέψεις της αγοράς υπολογίζεται σε 40 ευρώ ανά τόνο. Είναι δυνατόν η ΔΕΗ να μην επιβαρύνει τα τιμολόγια με αυτό το κόστος; Είναι δυνατόν να δεχτεί να το επωμιστεί ολόκληρο στα αποτελέσματά της;

ΠΟΙΟΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΛΙΘΑΝΘΡΑΚΑ

- Η ΔΕΗ έχει εντάξει στο επιχειρησιακό της σχέδιο την κατασκευή δύο λιθανθρακικών μονάδων, συνολικής ισχύος 1.600 MW, στο Αλιβέρι σε συνεργασία με την ΑΓΕΤ Ηρακλής και στη Λάρυμνα σε συνεργασία με τη ΛΑΡΚΟ.

- Η Endesa Hellas, η μόνη εταιρεία που εξασφάλισε θετική γνωμοδότηση από τη ΡΑΕ, ενδιαφέρεται για λιθανθρακική μονάδα ισχύος 600 MW στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας.

- Η Edison επιδιώκει να κατασκευάσει λιθανθρακική μονάδα ισχύος 600 MW στο Πλατυγιάλι Αστακού.

- Η Ήρων Θερμοηλεκτρική, τέλος, ενδιαφέρεται για τη δημιουργία λιθανθρακικής μονάδας, ισχύος 460 MW, στη θέση της ΒΙΟΜΑΓΝ, στο Μαντούδι. Η αρχική θετική γνωμοδότηση της ΡΑΕ για τη συγκεκριμένη μονάδα επιστράφηκε από το ΥΠΑΝ στη Ρυθμιστική Αρχή, ώστε να ζητηθούν επιπλέον μελέτες για περιβαλλοντικά ζητήματα που σχετίζονται με την εγκατάσταση της μονάδας.

* Αναδημοσίευση από το 567ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 13 Φεβρουαρίου - 17 Φεβρουαρίου 2009