Με έντονο προβληματισμό υποδέχτηκαν το 2009 οι παράγοντες των περισσότερων κλάδων της οικονομίας και όλα δείχνουν ότι μετά το ισχυρό πτωτικό δ΄ τρίμηνο του 2008 σε ό,τι αφορά την κερδοφορία, θα ακολουθήσει αντίστοιχα ένα ιδιαίτερα πτωτικό α΄ τρίμηνο του 2009...

Κι αυτό, εκτός των άλλων, γιατί το αντίστοιχο προηγούμενο εξάμηνο (Οκτώβριος 2007 - Μάρτιος 2008) είχε αποτελέσει περίοδο ισχυρών οικονομικών επιδόσεων. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. 

---Τράπεζες

Στις τράπεζες, πέρα από τις αυξημένες επισφάλειες που αναμένονται φέτος, το κλειδί της υπόθεσης είναι το πόσο γρήγορα θα δούμε να αποκλιμακώνονται τα επιτόκια καταθέσεων και το πόσο φθηνότερος θα είναι τελικά ο δανεισμός χονδρικής (wholesale funding) από τις αγορές του εξωτερικού, σε σύγκριση με τα τρέχοντα επίπεδα. Επί του παρόντος πάντως, οι μεγάλες τράπεζες αποφασίζουν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου με παραίτηση των παλαιών μετόχων και συμμετοχή του κράτους μέσα από την έκδοση προνομιούχων μετοχών, προκειμένου να συμμετάσχουν στο πακέτο στήριξης.

Με το κόστος δε των προνομιούχων μετοχών να ανέρχεται στο 10%, οι ενδείξεις είναι ότι το περιθώριο κέρδους θα συρρικνωθεί, καθώς δεν αναμένεται τα επιτόκια χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις να φτάσουν σε τέτοια επίπεδα. Το αντίθετο μάλιστα επειδή το Δημόσιο πιέζει τις τράπεζες να διοχετεύσουν ρευστότητα στις επιχειρήσεις και βέβαια με χαμηλό επιτόκιο. Το θετικό πάντως για τις τράπεζες, είναι ότι μέσα από τα πρόσθετα αυτά κεφάλαια του πακέτου θα βγουν στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου, προκειμένου να αντλήσουν κεφάλαια με καλύτερη διαπραγματευτική ικανότητα. 

---Λιανικό εμπόριο 

Στο λιανικό εμπόριο, μετά την υστέρηση των πωλήσεων κατά τη διάρκεια των γιορτών, δεν ήταν καθόλου λίγα τα εμπορικά καταστήματα (από τα μικρότερα έως και τα μεγαλύτερα) που ξεκίνησαν μέσω διάφορων επινοήσεων και μεθοδεύσεων τις εκπτώσεις από την πρώτη κιόλας εργάσιμη ημέρα του 2009! Όπως φαίνεται, άλλα μαγαζιά το έκαναν μήπως και ανακτήσουν μέρος των χαμένων στόχων, άλλα για να ξεστοκάρουν και τέλος άλλα απλώς δεν βρήκαν κάποιον καλύτερο τρόπο προκειμένου να αντιδράσουν στην τρέχουσα συγκυρία... 

---Ασφάλειες

Στην ασφαλιστική αγορά, παράγοντες του χώρου αναμένουν για το νέο έτος άνοδο παραγωγής ασφαλίστρων γύρω στο 7%, ωστόσο κάποιοι θεωρούν τον στόχο αυτόν αισιόδοξο. Σύμφωνα μάλιστα με τους τελευταίους η άπνοια των τελευταίων μηνών συνεχίζεται. Με τις καταθέσεις προθεσμίας να έχουν μαζέψει όλα τα λεφτά της αγοράς, οι πωλήσεις συνταξιοδοτικών προγραμμάτων να έχουν περιοριστεί σημαντικά, η διάθεση επενδυτικών προγραμμάτων να έχει «πατώσει», ενώ λόγω της γενικότερης συγκυρίας της αγοράς, σαφώς περισσότεροι σε σχέση με το παρελθόν είναι οι συμπολίτες μας που κυκλοφορούν με ανασφάλιστα αυτοκίνητα!

Αρκετές εταιρείες αντιμετωπίζουν προβλήματα και το έργο της επιτροπής εποπτείας ιδιωτικής ασφάλισης αναμένεται φέτος να είναι ακόμη πιο δύσκολο σε σχέση με το παρελθόν. 

---Πληροφορική

Προβληματισμός επικρατεί και στην αγορά πληροφορικής, όπου από τη μία πλευρά πολλές ιδιωτικές εταιρείες αναβάλλουν τις επενδύσεις τους για κάποιους μήνες μέχρις ότου ξεκαθαρίσει η γενικότερη κατάσταση, ενώ, από την άλλη, τα δημόσια έργα που αφορούν στον κλάδο αναμένεται να είναι χαμηλότερα από τα αντίστοιχα περυσινά (μεσοδιάστημα μέχρι να ξεκινήσουν να ανατίθενται τα έργα του Δ΄ ΚΠΣ). 

---Αυτοκίνητο

Στον κλάδο του αυτοκινήτου, οι εταιρείες «βαράνε μύγες» από τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, προχωρούν σε απολύσεις προσωπικού και αποθεμάτων, ενώ στην αγορά έχουν αρχίσει να φοβούνται για τα πρώτα «κανόνια»... 

---Ιχθυοκαλλιέργειες

Στις ιχθυοκαλλιέργειες, η τιμή της τσιπούρας είναι διαπραγματεύσιμη σε επίπεδα σχετικά υψηλότερα από τα χαμηλά του 2008 και οι παραγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου εκτιμάται ότι δουλεύουν με περιθώρια λειτουργικού κέρδους γύρω στο μηδέν. Παράγοντες της αγοράς αισιοδοξούν ότι κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2009 η τιμή της τσιπούρας θα αρχίσει να ανεβαίνει λόγω του περιορισμού της προσφοράς.

---ΠΡΟΣ ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ Β΄ ΕΞΑΜΗΝΟ;

Αν σε όλα τα παραπάνω, συνεκτιμήσουμε την αναμενόμενη πτώση στα τραπεζικά κέρδη, την απραξία στην αγορά ακινήτων και τη χαμηλότερη οικοδομική δραστηριότητα, την κρίση στη ναυτιλία και τα αρνητικά μηνύματα από το μέτωπο του τουρισμού, συμπληρώνεται μια εικόνα για το πώς περίπου διαμορφώνονται οι πρώτες προσδοκίες για το 2009.

Αυτό που τουλάχιστον ελπίζεται είναι ότι η κατάσταση θα αρχίσει να εξομαλύνεται από το δεύτερο εξάμηνο, καθώς:

- Το δεύτερο εξάμηνο του 2008 ήταν σαφώς πιο αδύναμο σε σχέση με το πρώτο του ίδιου έτους.

- Ελπίζεται ότι μέχρι τότε τα επιτόκια χορηγήσεων των τραπεζών θα έχουν αποκλιμακωθεί και έτσι το χρηματοοικονομικό κόστος των εταιρειών θα είναι μειωμένο.

- Αναμένεται ότι το κόστος του πετρελαίου και των άλλων πρώτων υλών θα διατηρηθεί σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από πέρυσι.

** Αναδημοσίευση από το 565ο φύλλο της εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", με ημερομηνία 16 - 20 Ιανουαρίου 2009.