Με ρυθμό 1% - 1,7% θα "τρέξει" η οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2009, σύμφωνα με προβλέψεις της Eurobank.

Παράλληλα, εκτιμά ότι ο στόχος στόχος μείωσης του ελλείμματος στο 2% του ΑΕΠ είναι "φιλόδοξος". 

Ειδικότερα, η Διεύθυνση Τρέχουσας Οικονομικής Ανάλυσης της Eurobank EFG εξέδωσε σήμερα τη νέα τριμηνιαία της έκθεση για την ελληνική οικονομία "Macro Monitor: A Quarterly Economic Review of the Greek Economy".

Την έκδοση επιμελείται ο οικονομικός σύμβουλος του ομίλου, κ. Γκίκας Χαρδούβελης, καθώς και ο επικεφαλής της διεύθυνσης κ. Πλάτων Μονοκρούσος. Στη μελέτη, επίσης, συνέβαλαν με αναλύσεις τους ο κ. Κώστας Βορλόου, senior economist, και ο κ. Τάσος Αναστασάτος, senior economist.

Στην έκθεση επισημαίνονται τα ακόλουθα:

Ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ της Ελλάδας αναμένεται με μεγάλη πιθανότητα να επιβραδυνθεί στην περιοχή ανάμεσα στο 1% και στο 1,7% το 2009, από 2,9% το τρέχον έτος και 4% το 2007.

Κύριες αιτίες της επιβράδυνσης αυτής αναμένεται να είναι η διατήρηση των συνθηκών στενότητας στις διεθνείς πιστωτικές αγορές και η σημαντική επιδείνωση των προοπτικών των οικονομιών των κύριων εμπορικών εταίρων της χώρας. Η πρόβλεψη για 1% - 1,7% ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης το επόμενο έτος βασίζεται σε σειρά σεναρίων για την εξέλιξη των κύριων μεγεθών της ελληνικής οικονομίας το 2009.

Να σημειωθεί ότι λόγω του αυξημένου βαθμού αβεβαιότητας που περιβάλλει τις όποιες προβλέψεις για την εξέλιξη την κύριων μεγεθών της οικονομίας στην τρέχουσα συγκυρία δεν αποκλείεται νέα σημαντική αναθεώρηση των εκτιμήσεων της τράπεζας για τον ρυθμό ανάπτυξης το επόμενο έτος.

Ο ρυθμός αύξησης της εσωτερικής ζήτησης αναμένεται να επιβραδυνθεί περεταίρω το επόμενο έτος, κυρίως εξαιτίας της υποχώρησης της εγχώριας καταναλωτικής δαπάνης και των επενδύσεων. Στον εξωτερικό τομέα προβλέπεται μικρή υποχώρηση του ρυθμού μεταβολής του συνολικού όγκου των εξαγωγών σε εθνολογιστική βάση.

Η σημαντική επιβράδυνση στις οικονομίες των κύριων εμπορικών εταίρων της χώρας και η διατήρηση του πληθωρισμού της Ελλάδας σε αρκετά υψηλότερα επίπεδα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης αναμένεται να επιδράσουν αρνητικά στις εξαγωγές αγαθών το επόμενο έτος. Οι εξαγωγές υπηρεσιών προβλέπεται επίσης να επηρεαστούν δυσμενώς τόσο από την αναμενόμενη υποχώρηση (σε ετήσια βάση) των εισπράξεων της ποντοπόρου ναυτιλίας όσο και από τη μείωση του ταξιδιωτικού συναλλάγματος.

Παρά την αναμενόμενη επιβράδυνση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να διατηρεί ορισμένες επιπρόσθετες αντιστάσεις (σε σύγκριση με τις μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης), οι οποίες θα τείνουν σε κάποιον βαθμό να μετριάσουν τις επιπτώσεις από τη διεθνή χρηματοοικονομική κρίση. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι προγραμματισμένες εισροές νέων κοινοτικών κονδυλίων, η σχετικά μειωμένη εξάρτηση της χώρας από τον εξαγωγικό τομέα καθώς και η συνεχιζόμενη άνοδος των πραγματικών εισοδημάτων.

Στον βαθμό που οι προβλέψεις για την πορεία των μακροοικονομικών μεγεθών της χώρας επιτευχθούν, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας θα συνεχίσει και το 2009 να υπερβαίνει σημαντικά το μέσο ρυθμό ανάπτυξης της ευρωζώνης. Οι περισσότερες προβλέψεις θέλουν τον τελευταίο να διαμορφώνεται αρνητικός το επόμενο έτος (-0,7% σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της τράπεζας, με πιθανότητα πτωτικής αναθεώρησης).

Αν και αναμένεται περεταίρω αποκλιμάκωση του ρυθμού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔτΚ) τους τελευταίους δύο μήνες του έτους -λόγω της πρόσφατης ραγδαίας πτώσης των διεθνών τιμών πετρελαίου, της υποχώρησης των πιέσεων από την πλευρά της υπερβάλλουσας ζήτησης καθώς και θετικών επιδράσεων βάσης-, η Eurobank προβλέπει άνοδο του μέσου ετήσιου πληθωρισμού στο 4,4% το 2008, από 2,9% το 2007.

Η υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων αναμένεται να ενταθεί το επόμενο έτος με τον μέσο ετήσιο πληθωρισμό να υποχωρεί στο 3,2% περίπου. Παρ' όλα αυτά, η διατήρηση του σχετικά υψηλού ρυθμού αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος θα συνεχίσει να τροφοδοτεί τη διαφορά του εγχώριου πληθωρισμού από τον μέσο πληθωρισμό των κύριων εμπορικών εταίρων της χώρας, με επιπτώσεις για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Ο νέος δημοσιονομικός στόχος για μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 2% του ΑΕΠ το 2009 κρίνεται φιλόδοξος καθώς βασίζεται σε αισιόδοξες προβλέψεις για την πορεία των κύριων μακροοικονομικών μεγεθών ελληνικής οικονομίας καθώς και σε σχετικά γενναίες παραδοχές για τον ρυθμό αύξησης των εσόδων και συγκράτησης των δαπανών του νέου προϋπολογισμού.

Για μία ακόμη φορά, το μεγάλο στοίχημα για την επίτευξη του νέου δημοσιονομικού στόχου έγκειται, μεταξύ άλλων, στη δραστική μείωση της φοροδιαφυγής, στην πάταξη της παράνομης εμπορίας καυσίμων αλλά και στη συγκράτηση των λειτουργικών και λοιπών δαπανών της κυβέρνησης.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πρόσφατης εμπειρικής έρευνας της τράπεζας, ένα μέρος της πλέον πρόσφατης διεύρυνσης των διαφορικών αποδόσεων των ελληνικών κυβερνητικών ομολόγων έναντι των αντίστοιχων γερμανικών τίτλων οφείλεται σε αμιγώς ενδογενείς (country-specific) παράγοντες που σχετίζονται εν μέρει με την τιμολόγηση, από πλευράς των επενδυτών, της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας σε ένα περιβάλλον ραγδαίας επιδείνωσης των διεθνών ρυθμών ανάπτυξης και στενότητας στις διεθνείς πιστωτικές αγορές.

Η διατήρηση των ελληνικών διαφορικών αποδόσεων στα τρέχοντα επίπεδα κατά το μεγαλύτερο μέρος του πρώτου εξαμήνου του 2009 θα μπορούσε, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, να φέρει επιπρόσθετη επιβάρυνση (σε σχέση με τις προβλέψεις του νέου προϋπολογισμού) της δημοσιονομικής δαπάνης για αποπληρωμή τόκων. Η επιπρόσθετη αυτή επιβάρυνση θα μπορούσε να φτάσει τα €150 - 200 εκατ. το 2009 και μεταξύ €750 - 1.000 εκατ. συνολικά τα επόμενα 5 - 6 έτη.

Η αποκατάσταση της ρευστότητας και των πιστώσεων προς τα νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή επώδυνης οικονομικής επιβράδυνσης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα διότι το ελληνικό μοντέλο της υψηλής ανάπτυξης των προηγουμένων ετών είχε βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στην εσωτερική ζήτηση, η οποία διατηρούνταν ισχυρή από τη ροή πιστώσεων.

Η τρέχουσα κρίση απειλεί να ανακόψει αυτή τη ροή είτε λόγω της απομόχλευσης των ίδιων των τραπεζών είτε μέσω της επιβολής κανόνων από τις εποπτικές αρχές για τη διασφάλιση διατηρήσιμων ρυθμών διαμεσολάβησης. Υπό τις παρούσες δυσμενείς συνθήκες, το πρόγραμμα ύψους €28 δισ. που έχει πρόσφατα ανακοινωθεί από την κυβέρνηση για τη στήριξη του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος κρίνεται ευνοϊκό για τη διατήρηση ενός ικανοποιητικού ρυθμού πιστωτικής επέκτασης και το επόμενο έτος.

Σύμφωνα με ειδική εμπειρική μελέτη της Eurobank σχετικά με τις δυνητικές επιπτώσεις μιας επιβράδυνσης του ρυθμού αύξησης των εγχώριων πιστώσεων στον πραγματικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, εκτιμάται ότι:

1. Θεωρώντας ως δεδομένους όλους τους άλλους παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν την ανάπτυξη, η επιβολή της συνθήκης ότι όλα τα νέα δάνεια πρέπει να χρηματοδοτούνται από νέες καταθέσεις θα μπορούσε να αφαιρέσει μισή ποσοστιαία μονάδα από την ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ.

2. Η επιβολή της συνθήκης ότι οι τράπεζες πρέπει να προσαρμόσουν τον λόγο δανείων προς καταθέσεις ώστε αυτός να διατηρείται ίσος με τη μονάδα θα μπορούσε να αφαιρέσει 1,3 ποσοστιαία μονάδα από την ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ.

Σχετικά με τις προοπτικές στον τουριστικό τομέα, η Eurobank αναμένει σημαντική επιβράδυνση στον ρυθμό αφίξεων τουριστών από το εξωτερικό το 2009. Ιστορικά, όποτε υπήρξε σημαντική επιβράδυνση - ύφεση στην παγκόσμια οικονομία, η τουριστική κίνηση στην Ελλάδα επηρεάστηκε σημαντικά. Το ίδιο ισχύει και για τις τουριστικές εισπράξεις, οι οποίες τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται μειωμένες σε πραγματικούς όρους.

Πιο συγκεκριμένα, σημαντικές αγορές για τον τουριστικό τομέα της Ελλάδας, όπως π.χ. αυτή της Μεγάλης Βρετανίας, αναμένεται να παρουσιάσουν μεγάλη μείωση της ζήτησης, καθώς η καταναλωτική δραστηριότητα των νοικοκυριών στη χώρα αυτή έχει περιοριστεί σημαντικά λόγω της πιστωτικής κρίσης και της πρόσφατης αποδυνάμωσης της στερλίνας.

Παράλληλα, δεν πρέπει να αναμένεται σημαντική εισροή τουριστών από την ανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα τη Ρωσία το 2009, εφόσον οι ρυθμοί ανάπτυξης των χωρών αυτών αναμένεται να υποχωρήσουν σημαντικά. Για το τρέχον έτος εκτιμάται ότι οι αφίξεις από τη Ρωσία θα έπρεπε να υπερδιπλασιαστούν για να καλύψουν το κενό από τη μειωμένη εισροή τουριστών από άλλες κύριες αγορές όπως ευρωζώνη, Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ, κάτι που δεν πιστεύεται πως έχει συμβεί.