Επικίνδυνος τραγέλαφος κυβέρνησης-τραπεζιτών

Βαρύ πλήγμα στην αξιοπιστία της χώρας αλλά και του τραπεζικού συστήματος επιφέρουν ολοένα και περισσότερο οι χειρισμοί που γίνονται σε σχέση με το πακέτο στήριξης, με βασική υπαιτιότητα πλέον της κυβέρνησης η οποία καταφανώς αδυνατεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στο φλέγον θέμα, έχοντας να αντιμετωπίσει τα δικά της πολιτικά προβλήματα.

Τούτα δε συμβαίνουν σε ώρες ευθύνης για την αντιμετώπιση της κρίσης, τόσο από την πλευρά των παραγόντων της αγοράς όσο και από την πλευρά των κυβερνητικών στελεχών.

Στο παρασκηνιακό θέατρο του παραλόγου που στήθηκε το προηγούμενο διάστημα (με την απαίτηση ορισμένων τραπεζιτών να συμμετάσχουν άπαντες στη λήψη των μέτρων στήριξης προκειμένου να μη διαφανούν οι «αδύναμοι κρίκοι») ήρθε να προστεθεί και μια εκπληκτική εξέλιξη.

Η δήλωση «κορυφαίου κύκλου» του υπουργείου Οικονομίας ότι υπάρχει συμφωνία κυρίων με τους τραπεζίτες, όποια τράπεζα κάνει χρήση των μέτρων ρευστότητας να πραγματοποιήσει και αύξηση κεφαλαίου, με συμμετοχή του Δημοσίου, είτε τη χρειάζεται είτε όχι!

Σήμερα, υπήρξε και επίσημη ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία η δήλωση αυτή ισχύει κι αυτό έχει γνωστοποιηθεί στους τραπεζίτες.

Κάτι το οποίο ανατρέπει βέβαια την ίδια την υποτιθέμενη φιλοσοφία του νομοσχεδίου που παρουσιάστηκε. Αποτελεί δε παγκόσμια πρωτοτυπία, όπως παγκόσμια πρωτοτυπία ήταν και η ιδέα ορισμένων τραπεζιτών να συμμετάσχουν όλοι ανεξαιρέτως στη χρήση του πακέτου στήριξης. 

Κι όλα αυτά ενόσω ολόκληρη η χρηματιστηριακή αγορά βρέθηκε στις τελευταίες συνεδριάσεις κάτω από μπαράζ ξένων πωλήσεων που πραγματοποιούνται σχεδόν αδιακρίτως και οι οποίες δείχνουν ότι οι επενδυτές του εξωτερικού πωλούν τράπεζες αλλά και «χώρα», αφού τα ίδια συμβαίνουν και στα λοιπά blue chips της αγοράς, αλλά και με πιέσεις στα ομόλογα του Δημοσίου, οι οποίες εντείνονται.

Το γεγονός ότι αφέθηκε να δημιουργηθεί η αίσθηση πως όλες ανεξαιρέτως οι μεγάλες τράπεζες έχουν ανάγκη την κρατική στήριξη φαίνεται να λειτουργεί τελικά σαν μπούμερανγκ, με τους ξένους να δυσπιστούν πλέον ανοιχτά για το τι συμβαίνει στη χώρα μας και στο τραπεζικό της σύστημα.

Φαινόμενο που βεβαίως θα ενταθεί εφόσον η ανωτέρω δήλωση επιβεβαιωθεί κι όλες οι τράπεζες κάνουν αναγκαστική (;) χρήση των προνομιούχων μετοχών.

Πώς είναι δυνατόν το σύστημα να είναι ισχυρό και από την άλλη να μην υπάρχει καμία ελληνική τράπεζα που να δηλώνει ευθαρσώς ότι δεν έχει ανάγκη κρατικής ενίσχυσης;

Αυτό είναι το ερώτημα των ξένων, ενώ το αποτέλεσμα είναι να βάλλονται όλες ανεξαιρέτως και η Εθνική Τράπεζα (ο θεωρούμενος ισχυρός κρίκος, λόγω μεγέθους καταθετικής βάσης και άλλων παραγόντων) να παρουσιάζει το τελευταίο διάστημα ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά πτώσης.

Γιατί οι ελληνικές τράπεζες -διερωτώνται οι ξένοι- παρότι είναι πλέον πασιφανές πως η κρίση είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, αποφεύγουν να ανοίξουν τα χαρτιά τους και να ενημερώσουν η κάθε μία ποια είναι η κατάστασή της και σε ποιον βαθμό σκοπεύει ή δεν σκοπεύει να κάνει χρήση συγκεκριμένων μέτρων;

Τουλάχιστον όσοι είναι ισχυροί οφείλουν να δώσουν προς τα έξω την εικόνα τους ώστε να μην πιέζονται από τη φημολογία και τις εντυπώσεις που εύκολα δημιουργούνται και δύσκολα αντιμετωπίζονται στη συγκεκριμένη περίοδο.

Είναι δε προφανές ότι η εμφάνιση μιας «συμφωνίας κυρίων» που θα οδηγήσει σε κεφαλαιακή ενίσχυση όλων των τραπεζών από το κράτος επιτείνει την αδιαφάνεια και εύκολα μπορεί να οδηγήσει σε εξαιρετικά επικίνδυνες -για όλο το σύστημα- εντυπώσεις.

- Τα προηγούμενα «κρούσματα»

Το ότι κάποιοι παράγοντες της χώρας μας εμφανίζονται να αντιμετωπίζουν με ελαφρότητα μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση προκύπτει όμως και από προηγούμενα περιστατικά.

- Ο ίδιος ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, κ. Γιώργος Προβόπουλος, μιλώντας ενώπιον της Βουλής ανέφερε ότι αργά ή γρήγορα όλες οι ελληνικές τράπεζες θα κάνουν χρήση των μέτρων στήριξης της κυβέρνησης. Μια δήλωση με βαρύνουσα -κι επικίνδυνη- σημασία, καθώς ακόμη και σε χώρες που έχουν πληγεί σοβαρότατα από την κρίση (όπως η Μεγ. Βρετανία και η Γερμανία) υπάρχουν τράπεζες που ΔΕΝ έχουν κάνει χρήση μέτρων κρατικής στήριξης.

- Ασήμαντη επιφανειακά, αλλά ενδεικτική μιας κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα, είναι και η περίπτωση Proton Bank - Πειραιώς όπου τα ερωτήματα είναι σημαντικότατα.

Ποιοι και γιατί πίεσαν πρόσφατα τους μετόχους της Proton να δώσουν όσο-όσο τις μετοχές τους, παρότι ήταν γνωστό πως ετοιμαζόταν πακέτο ενίσχυσης; Τι μεσολάβησε και τώρα οι ίδιοι μπορούν να κάνουν πίσω στην εξαιρετικά σοβαρή αυτή απόφαση - και να… αναμείνουν τη λήψη του κρατικού πακέτου;

Ποιος θα τα εξηγήσει όλα αυτά σε Έλληνες και ξένους επενδυτές που παρακολουθούν τα τεκταινόμενα; Ποια είναι η θέση σε όλα αυτά της αρμόδιας εποπτικής αρχής, δηλαδή της Τραπέζης της Ελλάδος;


- Ο κίνδυνος των αποτιμήσεων και της ίδιας της χώρας

Στους λοιπούς κινδύνους της κρίσης έρχονται πλέον να προστεθούν:

- Ο κίνδυνος των ίδιων των αποτιμήσεων. Τα ποσοστά πτώσης των ελληνικών τραπεζών από την αρχή του έτους, σύμφωνα με τον κλαδικό δείκτη, βρίσκονται ήδη στο… 67%.

Ποσοστό που μπορεί να μην ακούγεται τόσο βαρύ, κατόπιν όσων έχουν συμβεί στις ξένες αγορές, πλην όμως σημαίνει ότι δεν απέχουμε πολύ από όρια πέραν των οποίων η ίδια η πτώση στις τιμές των μετοχών τους συνιστά απειλή για τις τράπεζες.

Κάτι τέτοιο έχει ήδη συμβεί σε χώρες του εξωτερικού και δεν πρέπει να μας διαφεύγει.

- Ο λεγόμενος «κίνδυνος χώρας» που αρχίζει να ξεπροβάλλει. Οι ελληνικές μετοχές πιέζονται σχεδόν αδιακρίτως σε όλο το εύρος του ταμπλό, ενώ εντεινόμενες πιέσεις καταγράφονται τελευταία και στα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Όλοι γνωρίζουν το έλλειμμα και το χρέος της χώρας μας καθώς και τις διαρθρωτικές αδυναμίες της.

Το μόνο που λείπει είναι να επιδεικνύουν οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι πλήρη αδυναμία αντίληψης της σοβαρότητας του θέματος και απουσία δυνατοτήτων αποτελεσματικού και υπεύθυνου χειρισμού της κρίσης. 

Ιδίως όταν οι δυσμενείς για την κυβέρνηση πολιτικές εξελίξεις (με αποκορύφωμα την αναγκαστική παραίτηση Ρουσόπουλου) λαμβάνουν χώρα σε περιβάλλον οριακής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και αποθαρρύνουν έτσι κι αλλιώς την όποια θετική προδιάθεση των ξένων επενδυτών για τη χώρα μας.

Το «μίγμα» αρχίζει να γίνεται πραγματικά εκρηκτικό. Εάν δοθεί η αίσθηση ότι στην Ελλάδα έχουμε και κρίση αποτελεσματικής ηγεσίας, σε ό,τι αφορά τον χειρισμό των συνεπειών της κρίσης, τα αποτελέσματα θα είναι καταστρεπτικά.