Το πάρτι με τις ανατιμήσεις-φωτιά από τις αλυσίδες καφέ

Χθες, όπως κάθε πρωί, σταμάτησα στο καφέ της γειτονιάς μου για να πάρω τον καθιερωμένο μου πρωινό καφέ. Όταν ήρθε η ώρα να πληρώσω, η καθ’ όλα ευγενική υπάλληλος με ενημέρωσε ότι η τιμή είχε αυξηθεί -κατά 40 λεπτά. Πρόκειται για αύξηση 20%. Ναι, καλά διαβάσατε, 20%! Στην πράξη, αυτό σημαίνει 140 ευρώ επιπλέον κόστος τον χρόνο για όσους, όπως εγώ, αγοράζουν τον καφέ τους καθημερινά απέξω.

Η εύκολη δικαιολογία που βρήκαν οι αλυσίδες καφέ γι' αυτή τη νέα αύξηση είναι η άνοδος των διεθνών τιμών του καφέ. Αλλά είναι έτσι τα πράγματα;

Η αλήθεια είναι ότι οι τιμές του καφέ έχουν εκτοξευθεί. Η τιμή του καφέ αράμπικα αυξήθηκε περίπου 70% το 2024, φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από το 1977. Κι αν αναρωτιέστε ποιος ευθύνεται γι' αυτή την εκτόξευση, οι εξηγήσεις είναι πολλές. Κάποιοι ρίχνουν το φταίξιμο στην κλιματική αλλαγή, στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες στις βασικές χώρες παραγωγής, ιδίως στη Βραζιλία, και στην ισχυρή παγκόσμια ζήτηση. Άλλοι στη γεωπολιτική κρίση, κάποιοι στο χάος της εφοδιαστικής αλυσίδας, και κάποιοι άλλοι στα οικονομικά παιχνίδια των hedge funds και των διεθνών χρηματιστηρίων.

Η ουσία είναι ότι οι τιμές του καφέ έχουν αυξηθεί και μάλιστα εκθετικά -κάτι που δεν μπορούμε να το πούμε για το εισόδημα των εργατών στις φυτείες καφέ, που κερδίζουν μόλις 1,40-2,30 δολάρια την ημέρα. Οπότε ο καθένας μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι φυσικό επόμενο οι τιμές του καφέ στο ράφι του σούπερ μάρκετ και στις καφετέριες να αυξηθούν.

Όμως το ερώτημα που τίθεται είναι αν η αύξηση κατά 20% της τιμής για ένα φλιτζάνι καφέ που αγοράζουμε πακέτο από την καφετέρια ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα. Η απάντηση, μοιάζει να είναι ένα κατηγορηματικά «όχι». Για τον πολύ απλό λόγο ότι το κόστος των κόκκων καφέ αντιπροσωπεύει μόλις το 5% της τιμής ενός latte, σύμφωνα με το Capital Economics, ή γύρω στο 16% αν μιλάμε για έναν διπλό καπουτσίνο στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς που μίλησαν στο Euro2day.gr, μια καφετέρια αγοράζει τον καφέ, στην χειρότερη περίπτωση, περίπου 25 ευρώ το κιλό. Για έναν διπλό καπουτσίνο, που απαιτεί στην καλύτερη περίπτωση 15-18 γραμμάρια καφέ, το κόστος του καφέ είναι μόλις 38-45 σεντς. Ακόμη και στην περίπτωση που αύριο το πρωί η τιμή του καφέ αυξανόταν κατά 3 ευρώ το κιλό, η τελική τιμή του ροφήματος θα έπρεπε να επιβαρυνθεί μόνο κατά 4-5 σεντς και όχι 40 λεπτά, σημειώνουν τα ίδια στελέχη. Η αύξηση κατά 20% του ροφήματος, σύμφωνα με τους ίδιους, καλύπτει τα υπόλοιπα λειτουργικά έξοδα: όπως ενοίκιο, αυξημένο κόστος ενέργειας, και φυσικά, μισθολογικό κόστος.

«Δεν είναι ο καφές το πρόβλημα. Άλλα είναι τα προβλήματα», τονίζουν και σημειώνουν ότι «μια καφετέρια για να είναι βιώσιμη θα πρέπει να σερβίρει κατά μέσο όρο τουλάχιστον 150 καφέδες την ημέρα και να βγάζει μικτό κέρδος 200 ευρώ ή 1-1,5 ευρώ κέρδος ανά ρόφημα καθημερινά». Κάτι που θεωρούν δύσκολο από τη στιγμή, όπου ο ανταγωνισμός είναι οξύς σε μια πίτα που σύμφωνα με τους ίδιους δεν μεγαλώνει.

Πάντως, με βάση διεθνείς έρευνες, οι Έλληνες κάνουμε πρωταθλητισμό στην κατανάλωση καφέ. Μάλιστα η Ελλάδα καταλαμβάνει την 9η θέση στην κατά κεφαλήν κατανάλωση. Πίνουμε 1,7 καφέδες την ημέρα, δηλαδή καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας θα καταναλώσουμε περισσότερους από 37.000 καφέδες και θα ξοδέψουμε αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ! Παγκοσμίως υπολογίζεται ότι καταναλώνονται 3 δισεκατομμύρια φλιτζάνια ημερησίως.