Τι ζητά η αγορά για να μη χαθεί το τρένο των offshore αιολικών

Ταχύτητα για να καλύψει το χαμένο έδαφος των πολύμηνων καθυστερήσεων επιχειρεί να ανοίξει το πρόγραμμα των θαλάσσιων αιολικών πάρκων στην Ελλάδα, ωστόσο η αγορά δεν κρύβει τον προβληματισμό της, βλέποντας τον βηματισμό άλλων χωρών.

Αν και αναγνωρίζει την προσπάθεια να συντμηθούν οι χρόνοι, οι ανεμολογικές και βυθομετρικές μελέτες για τις πρώτες πέντε-έξι περιοχές να είναι έτοιμες το 2026, ώστε ο πρώτος διαγωνισμός για πλωτά offshore να βγει στον αέρα το 2027, δηλαδή εντός χρονοδιαγραμμάτων, εντούτοις βλέπει και τον κίνδυνο, καθώς δεν «τρέχουμε» μόνο εμείς.

Τόσο η γειτονική μας Τουρκία όσο και η Ιταλία βαδίζουν γρηγορότερα, βάζουν μπροστά την ανάπτυξη της δικής τους εγχώριας εφοδιαστικής αλυσίδας παραγωγής εξαρτημάτων για θαλάσσια αιολικά πάρκα, γεγονός που σημαίνει ότι αν μας προλάβουν, αποκτήσουν πελατεία και καταφέρουν να προσφέρουν πιο οικονομικά εξοπλισμό, όλη η συζήτηση για «supply chain made in Greece» δεν θα προλάβει καν να ξεκινήσει.

Τέτοια μηνύματα έστειλαν χθες στελέχη της αγοράς των θαλάσσιων αιολικών προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, κατά το ετήσιο συνέδριο «Ενέργεια και Ανάπτυξη» του ΙΕΝΕ, κρούοντας καμπανάκια κινδύνου για τις καθυστερήσεις, για τα πολλά ορόσημα που ακόμη εκκρεμούν μέχρι τον πρώτο διαγωνισμό και θυμίζοντας ότι ο αρχικός ενθουσιασμός του επιχειρηματικού κόσμου έχει ξεθυμάνει.

Αν και η αγορά αναγνωρίζει ότι ο επιφορτισμένος κρατικός φορέας με το εγχείρημα, η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΥΔΕΠ) δουλεύει αθόρυβα και αποτελεσματικά παρότι υποστελεχωμένη, εντούτοις δεν λείπει η κριτική για τη συνολική κυβερνητική ταχύτητα. Ένα χρόνο μετά τον Οκτώβρη του 2023 και τις ανακοινώσεις με ντόρο από την κυβέρνηση του Εθνικού Προγράμματος για τα Υπεράκτια Αιολικά, ακόμη εκκρεμεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα το θέσει σε εφαρμογή.

Τα καμπανάκια και η στάση αναμονής των επενδυτών

«Ενα χρόνο μετά την ανακοίνωση του Εθνικού Προγράμματος για τα Υπεράκτια Αιολικά και παρότι αποτελεί θετική εξέλιξη ότι πρόσφατα εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι, η δυναμική φαίνεται να έχει χαθεί», ανέφερε χθες ο Διευθύνων Σύμβουλος της Hexicon Power, Μικέλης Χατζηγάκης, θυμίζοντας ότι στο κομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας δεν έχει συμβεί η παραμικρή πρόοδος.

Το ενδιαφέρον του επιχειρηματικού κόσμου, από χαλυβουργίες και εταιρείες καλωδίων μέχρι ναυτιλιακές, είναι υπαρκτό, όπως είπε, όλοι αυτοί βλέπουν μια μοναδική ευκαιρία παραγωγής προϊόντων made in Greece υψηλής προστιθέμενης αξίας (από πλωτήρες και βάσεις μέχρι ηλεκτρολογικό εξοπλισμό), ωστόσο όσο η κυβέρνηση καθυστερεί να εγκρίνει το τελικό Εθνικό Σχέδιο, τόσο ο κίνδυνος να μας προλάβουν οι γείτονες θα μεγαλώνει.

Στην περίπτωση της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή που σε κοινοπραξία με τη More είναι ο ένας από τους δύο επενδυτές που αναπτύσσει πιλοτικά αιολικά πάρκα στην Αλεξανδρούπολη (ο άλλος είναι η ΔΕΗ), βιώνει ήδη στην πράξη το πόσο δύσκολο είναι το εγχείρημα.

«Τον τελευταίο χρόνο έχουμε συζητήσει, συμβουλευτεί και εισηγηθεί σε τουλάχιστον τέσσερα υπουργεία, τα Εξωτερικών, Ναυτιλίας, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και Υποδομών. Στην περίπτωση των τοπικών αρχών, επειδή έχουν ακόμη λιγότερη εμπειρία, περιμένουν κατευθύνσεις από την κεντρική διοίκηση. Κάθε βήμα πρέπει να το εξηγούμε από την αρχή, με αποτέλεσμα να χάνουμε χρόνο», είπε από τη πλευρά το ο επικεφαλής Στρατηγικής Νέων Τομέων Ενέργειας της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακής δρ Αλέξανδρος Καρυωτάκης, τοποθετώντας την έναρξη λειτουργίας του πάρκου, που συζητείται να γίνει μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Σαμοθράκης, μετά το 2030.

«Αυτή τη στιγμή παρατηρείται μια στάση αναμονής από πλευράς επενδυτών, καθώς θέλουν να δουν πιο απτές κινήσεις από την πολιτεία. Όταν εκδοθεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση και βγει το Προεδρικό Διάταγμα, η εικόνα θα είναι πιο ξεκάθαρη και πιθανόν να επανέλθει το έντονο περυσινό επενδυτικό ενδιαφέρον», συμπλήρωσε ο Senior Associate του νομικού γραφείου KG, Ιάκωβος Κουλούρης.

Ερχεται καμπάνια ενημέρωσης

Κοινός παρονομαστής σε όλες τις περιπτώσεις είναι ότι το εγχείρημα, πέρα από τις εγγενείς τεχνικές του δυσκολίες -από μεγάλα βάθη μέχρι λιμάνια χωρίς τις κατάλληλες υποδομές για να στηρίξουν την αποθήκευση και συναρμολόγηση ανεμογεννητριών- έχει να αντιμετωπίσει και έναν απροετοίμαστο κρατικό μηχανισμό, έλλειψη ενημέρωσης στις τοπικές κοινωνίες και φυσικά αντιδράσεις στη λογική «φθηνό ρεύμα αλλά όχι στην αυλή μου». Εχει γίνει μια πρώτη καταγραφή της κατάστασης των λιμένων από την ΕΛΕΤΑΕΝ σε συνεργασία με το Norwegian Offshore Wind Cluster, που θα αποτελέσει βάση για περαιτέρω ανάλυση.

Προσεχώς ξεκινά καμπάνια ενημέρωσης ανά την Ελλάδα για τα οφέλη των θαλάσσιων αιολικών, όπως είπε η υπεύθυνη ανάπτυξης του Εθνικού Προγράμματος για τα offshore, Φλώρα Καραθανάση, διευκρινίζοντας παράλληλα ότι το όχημα ειδικού σκοπού (SPV) που για να διευκολύνει τους επενδυτές, σε χρόνο και κόστος, αποφασίστηκε να αναλάβει εκείνο να προκηρύξει, αναθέσει και παραλάβει τις ανεμολογικές και βυθομετρικές μελέτες για τις πρώτες πέντε - έξι περιοχές, θα συσταθεί το αργότερο στις αρχές του 2025.

Και η έναρξη συλλογής δεδομένων υπολογίζεται να ξεκινήσει στα μέσα με τέλη του 2025, ώστε να υπάρχει περίπου 1,5 χρόνος για την ολοκλήρωση των μελετών, και εντός του 2027 να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για τα πρώτα πλωτά αιολικά στην Ελλάδα. Εντός του Δεκεμβρίου μάλιστα το SPV πρόκειται να παρουσιαστεί σε ειδικό workshop στους ενδιαφερόμενους επενδυτές, ώστε να ενσωματωθούν τυχόν παρατηρήσεις και να μην υπάρξουν άλλες παρατηρήσεις.

Τέλη 2025 οι ταρίφες για Αλεξανδρούπολη

Σε ό,τι αφορά τις ταρίφες των πιλοτικών έργων στο Θρακικό Πέλαγος, αυτές θα «κλειδώσουν» με κοινοποίηση στην Κομισιόν, και όχι μέσω διαγωνισμών όπως θα γίνει στα υπόλοιπα «οικόπεδα». Σε κάθε περίπτωση, η απάντηση της Κομισιόν για τη ταρίφα των πιλοτικών offshore αιολικών στο Θρακικό Πέλαγος δεν αναμένεται πριν από τα τέλη του 2025.

Συνοψίζοντας, η αγορά επιμένει ότι ο τομέας των υπεράκτιων αιολικών προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για ανάπτυξη υψηλής προστιθέμενης αξίας στην Ελλάδα, ωστόσο βλέπει ότι ενώ εμείς ακόμη το «σκεφτόμαστε» οι άλλοι τρέχουν και ευελπιστεί η κυβέρνηση να ανεβάσει ταχύτητες, καθώς παρά τις διαβεβαιώσεις ότι κινούμαστε εντός χρονοδιαγραμμάτων διαβλέπει τον κίνδυνο να χαθεί ένα ακόμη τρένο.