Ολο το σχέδιο για «αυτόματες» αυξήσεις στον κατώτατο μισθό

Έναν μαθηματικό τύπο που θα υπολογίζει αυτόματα το ύψος του κατώτατου μισθού, ανά έτος, με βάση το ύψος του πληθωρισμού και την παραγωγικότητα της οικονομίας, προτείνει η Επιστημονική Επιτροπή προς την υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως.

Για το 2025 αλλά και τα δύο επόμενα χρόνια (2026-2027), η Επιτροπή προτείνει τη διατήρηση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, με μικρές τροποποιήσεις, ενώ ξεκαθαρίζει ότι δεν πρέπει να υπάρχουν μισθολογικές διαφορές ως προς το ύψος του εισαγωγικού μισθού στο δημόσιο και του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα. Με αυτά τα δεδομένα, πέριξ των 870 ευρώ εκτιμάται ότι θα «κλειδώσει» ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα τον Απρίλιο του 2025, αλλά και ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο.

Οι σχετικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης για κατώτατο  μισθό στα 950 ευρώ έως το τέλος του 2027, οι προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου στο προσχέδιο του προϋπολογισμού αλλά και η τελική πρόταση της Επιτροπής που κατατέθηκε στην αρμόδια υπουργό Εργασίας, «φωτογραφίζουν» για τους μεν εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα αυξήσεις τουλάχιστον 40 ευρώ, για τους δε δημόσιους υπαλλήλους, τουλάχιστον 20 ευρώ. Στόχος είναι οι αποδοχές πλήρους απασχόλησης των εργαζόμενων στον δημόσιο τομέα να μην υπολείπονται του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου, όπως αυτά θα καθορίζονται μέχρι το 2027.

Από την 1η Ιανουαρίου 2028 και εφεξής, η Επιστημονική Επιτροπή με επικεφαλής την καθηγήτρια Πατρίνα Παπαρρηγοπούλου προτείνει μάλιστα, αφενός, τη διατήρηση της σχέσης αυτής μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, αφετέρου, την αυτόματη αναπροσαρμογή του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου, με βάση έναν συντελεστή που θα προκύπτει από το άθροισμα:

1. του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ής Ιουνίου του τρέχοντος για το χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών και
2. του μισού του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο.

Στην πράξη, η Επιτροπή προτείνει η αυτόματη αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού να λαμβάνει υπόψη και τον πληθωρισμό και την αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας, δείκτης ο οποίος βέβαια δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί. Για τον λόγο αυτό άλλωστε, απαιτείται διάστημα έως το τέλος του 2027, προκειμένου μέσω της δημιουργίας μιας μόνιμης Επιτροπής να προσδιορίζονται οι κατάλληλοι δείκτες αλλά και για να επιλέγονται και να εφαρμόζονται οι ενδεικτικές τιμές αναφοράς που θα βοηθούν στην αξιολόγηση της επάρκειας του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου. Και αυτό γιατί όλες οι προτεινόμενες αλλαγές εντάσσονται στο πλαίσιο της κύρωσης από τη χώρα μας, της Κοινοτικής Οδηγίας 2022/2041 για επαρκείς κατώτατους μισθούς. 

Βέβαια, η Επιτροπή επισημαίνει πως εάν οι οικονομικές συνθήκες δεν επιτρέπουν την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού, αυτή δεν θα γίνεται, όπως και ότι δεν θα επιτρέπεται μείωση του κατώτατου νομοθετημένου μισθού και ημερομισθίου.

Επίσης, προτείνεται και η δημιουργία Επιστημονικής Επιτροπής που θα υποστηρίζει συμβουλευτικά με τεκμηριωμένες γνώμες τον νομοθέτη, ενώ με μικρές διαφοροποιήσεις θα λειτουργεί και η Επιτροπή Διαβούλευσης που ισχύει σήμερα. Έργο των παραπάνω Επιτροπών θα είναι η διατύπωση γνώμης ή γνωμών και η διαβούλευσης σχετικά με:

α) το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου, εφόσον η Επιστημονική Επιτροπή προτείνει την κατ’ εξαίρεση παρέκκλιση από την εφαρμογή του κανόνα της αυτόματης αναπροσαρμογής.

β) τον συντελεστή αναπροσαρμογής του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου.

γ) την επιλογή και την εφαρμογή ενδεικτικών τιμών αναφοράς για την αξιολόγηση της επάρκειας του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου.

δ) τη θέσπιση των μισθολογικών διαφοροποιήσεων στον νομοθετημένο κατώτατο μισθό και στο νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο και των κρατήσεων από αυτούς και

ε) τη συλλογή δεδομένων και την εκπόνηση μελετών και αναλύσεων για την παροχή πληροφοριών στις αρχές και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο.  

Τι θα γίνει το 2025

Η επιτροπή προτείνει  τη σταδιακή μετάβαση στο νέο σύστημα. Έτσι, για το διάστημα έως το 2027 θα εφαρμοστεί το ισχύον σύστημα, με συμπλήρωση των κριτηρίων που λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου, ώστε να προστεθούν η αγοραστική δύναμη των νομοθετημένων κατώτατων μισθών και η επάρκειά τους, λαμβανομένου υπόψη του κόστους διαβίωσης, του γενικού επιπέδου των μισθών, της κατανομής και του ρυθμού της  μεταβολής τους. Σκοπός είναι να υπάρχει μια ακριβέστερη εικόνα του οικονομικού περιβάλλοντος και της επάρκειας του  κατώτατου μισθού.   

Σύμφωνα με την επιτροπή, το νέο σύστημα είναι απλό, αντικειμενικό, προβλέψιμο, διαφανές και κατανοητό. Προστατεύει την αγοραστική δύναμη, λαμβάνοντας υπόψη το 20% της χαμηλότερης εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών. Επομένως, μειώνεται η αβεβαιότητα των εργαζομένων και εργοδοτών και συνακόλουθα στηρίζονται αφενός ο οικογενειακός προγραμματισμός των εργαζομένων και αφετέρου οι επενδύσεις και η αξιοπιστία της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής της χώρας.

Επιπλέον, προτείνεται η κατάρτιση οδικού χάρτη («σχεδίου δράσης») για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές διαπραγματεύσεις, με την ενεργή συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων.

Σύμφωνα με την υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως, το αμέσως επόμενο διάστημα θα υπάρξει διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους, με στόχο το τελικό κείμενο  ενσωμάτωσης της Οδηγίας για επαρκείς κατώτατους μισθούς, που «αποτελεί ένα πρόσθετο σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της περαιτέρω διασφάλισης αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για όλους τους πολίτες» να εισαχθεί στη Βουλή προς συζήτηση.