Ρεύμα: Σενάρια και για προσωρινή επαναφορά της επιδότησης

Την επιβολή φόρου, είτε στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών για το διάστημα από 1ης Ιουλίου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου, όπως αποκάλυψε χθες το Euro2day.gr, είτε στο φυσικό αέριο που εισάγεται στην Ελλάδα, προωθεί η κυβέρνηση, κινήσεις που επαναφέρουν σενάρια για προσωρινή επιστροφή των επιδοτήσεων στο ρεύμα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στη σημερινή σύσκεψη υπό τον Κ. Μητσοτάκη στο Μαξίμου για το θέμα του ηλεκτρικού ρεύματος έγινε μια πρώτη συζήτηση και παρουσιάστηκαν τα δεδομένα της ανόδου των τιμών της χονδρικής του Ιουλίου και του Αυγούστου. «Εντός των επόμενων ημερών το αρμόδιο υπουργείο θα προβεί στις σχετικές ανακοινώσεις», αναφέρουν κυβερνητικές πηγές.

Σύμφωνα με πληροφορίες το στίγμα των κυβερνητικών παρεμβάσεων θα δώσει σήμερα το βράδυ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξη που παραχωρεί στο δελτίο ειδήσεων του Σκάι, ενώ σε εξειδίκευση των μέτρων των μέτρων θα προχωρήσει το υπουργείο την Τετάρτη το πρωί. 

Αν και κυβερνητικές πηγές δηλώνουν ότι δεν είμαστε στη φάση επαναφοράς των επιδοτήσεων (ούτως ή άλλως επιτρέπονται πλέον μόνο σε ευάλωτους), καθώς υπάρχει ποικιλία τιμολογίων σε χαμηλές τιμές, παρ’ όλα αυτά αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθούν τα έσοδα από το νέο φόρο και για το θέμα αυτό, εφόσον καταστεί απαραίτητο.

Ενα είναι βέβαιο. Η δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα «αναταραχών» στις αγορές της Κεντρικής και Αν. Ευρώπης, με επίκεντρο την Ουγγαρία, που επειδή καταγράφει τεράστιο έλλειμμα, καλύπτει τις ανάγκες της μέσω του διαδρόμου Ελλάδα-Βουλγαρία-Ρουμανία, απορροφώντας μεγάλους όγκους ενέργειας, έχει προκαλέσει σοβαρή ανησυχία στην κυβέρνηση ότι η κατάσταση μπορεί να αποκτήσει συστημικά χαρακτηριστικά.

Και ότι συνδυαστικά με τα ανησυχητικά σινιάλα από τα προθεσμιακά συμβόλαια ρεύματος για υψηλές τιμές μέχρι και τον Σεπτέμβριο, μπορεί να βρεθούμε μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις και να ανοίξει ο δρόμος για ένα νέο κύμα, ακόμη πιο ισχυρών αυξήσεων, για τέταρτο συνεχόμενο μήνα. Σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται ότι πέφτουν στο τραπέζι διάφορα σενάρια και εκτός από αυτό για τη φορολόγηση στα υπερκέρδη των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, συζητείται εναλλακτικά η επιβολή φόρου στις εισαγωγές που κάνει η χώρα σε φυσικό αέριο.

«Δεν έχει αλλάξει κάτι σε σχέση με όσα είπε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Π. Μαρινάκης (δεν είμαστε σε σημείο ανάγκης στήριξης των πολιτών ή των επιχειρήσεων στο ρεύμα), η σημερινή σύσκεψη στο Μαξίμου, υπό τον Κυρ. Μητσοτάκη, με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκη, αφορά μόνο τις αποκλίσεις στις τιμές ρεύματος της χονδρικής», έλεγαν κυβερνητικές πηγές στο Euro2day.gr.

Εχει πάντως τη σημασία του ότι ερωτηθείς σχετικά ο κ. Σκυλακάκης την περασμένη Παρασκευή στο REAL FM, κατά πόσο ο μηχανισμός των επιδοτήσεων έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, είχε απαντήσει «ποτέ δεν μπορείς να πεις ότι σε όποια τιμή και αν φτάσουν τα τιμολόγια, έχει παρέλθει οριστικώς (ο μηχανισμός)».

Το ποιο σενάριο από τα δύο τελικά θα προκριθεί, του φόρου στο φυσικό αέριο ή στα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών, είναι κάτι που μένει να φανεί. Σε ό,τι αφορά πάντως το δεύτερο, η γενικότερη εκτίμηση είναι ότι η λήψη μιας παρόμοιας απόφασης από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κάτι που απαιτεί φυσικά έγκριση από την Κομισιόν, ενέχει τον χαρακτήρα μιας προειδοποίησης προς τους παραγωγούς να μην εκμεταλλεύονται την αρνητική συγκυρία στην ευρύτερη γειτονιά μας, που εκτινάσσει τις τιμές και μας επηρεάζει άμεσα.

Απαντώντας στις κυβερνητικές αιτιάσεις, στελέχη της αγοράς μιλούν για υπεραντίδραση εκ μέρους του ΥΠΕΝ απέναντι σε ένα φαινόμενο συγκυριακό και όχι δομικό, καθώς οι τιμές του φυσικού αερίου βρίσκονται στα 30 ευρώ/MWh, όχι στα 300 ευρώ όπως κάποτε. Και προσθέτουν ότι αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες, με τις πολύ έντονες διακυμάνσεις τιμών στη διάρκεια του 24ώρου και τα 600 - 650 ευρώ/MWh στις αιχμές το βράδυ, αφορά τον ίδιο τον τρόπο λειτουργίας της ευρωπαϊκής αγοράς, όπου οι τιμές διαμορφώνονται με βάση τη προσφορά και τη ζήτηση.

Καθώς ο καύσωνας στην Κεντρική και Αν. Ευρώπη και η μείωση των ροών προς την Ουγγαρία ταρακουνάει τα χρηματιστήρια σειράς χωρών με τις οποίες διασυνδέεται η Ελλάδα, αυτό που συμβαίνει, όπως λένε οι συνομιλητές μας, είναι ότι η αγορά λαμβάνει τα σήματα, ανταποκρίνεται στη ζήτηση για αυξημένη ενέργεια και αμείβεται γι' αυτό, όπως στην προκειμένη περίπτωση. Δεν έχει βάση ένα τέτοιο μέτρο για μια πρόσκαιρη αύξηση τιμών, απαντούν και εκτιμούν ότι δύσκολα θα εγκριθεί από την Κομισιόν.

Ανησυχία για κίνδυνο διαρκείας

Η κυβέρνηση δεν δείχνει διατεθειμένη να το ρισκάρει και η σημερινή συζήτηση στο Μαξίμου προφανώς εξέτασε όλα τα παραπάνω -το εύρος των ενδοημερήσιων αποκλίσεων στη χονδρική, τις οποίες ερευνά και η ΡΑΕΕΥ και τα δεδομένα που θα προσκομίσει το ΥΠΕΝ. 

Εφόσον επιμείνει στην απόφαση για φόρο στα υπερκέρδη των παραγωγών κατά την περίοδο από την 1η Ιουλίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου, τότε θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα όποια έσοδα για να επιδοτήσει τα «φουσκωμένα» τιμολόγια του επόμενου διαστήματος, όπου όλα τα σινιάλα δείχνουν ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά.

Αν διατηρηθεί η τωρινή τάση στην αγορά, με τη μέση χονδρική σήμερα στα 176,33 ευρώ/MWh και τη μέγιστη στα... 650 ευρώ, το μέσο πράσινο τιμολόγιο θα βγει τον Αύγουστο, εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, αρκετά πάνω από τα 17 λεπτά η κιλοβατώρα, έναντι 16,3 σεντς τον Ιούλιο, 15 τον Ιούνιο και 10,3 λεπτά τον Μάιο. Δηλαδή στο τελευταίο τρίμηνο είχαμε μια αύξηση 58%.

Στην περίπτωση της ΔΕΗ, που έχει ως βασική της πολιτική, σε περιόδους ανόδου της χονδρικής, να απορροφά σημαντικό μέρος του κόστους και μέσω μεγάλων εκπτώσεων να κρατά χαμηλά τα τιμολόγια, το σενάριο της επιβολής φόρου όπως αυτό που εξετάζει η κυβέρνηση, εφόσον εφαρμοστεί και συνοδευτεί από προσωρινή επιστροφή των επιδοτήσεων, θα έχει μηδενικό αποτέλεσμα.

Τα ποσά που θα κατέβαλε ως φόρο η επιχείρηση, θα της επιστρέφονταν πίσω ως επιδότηση στα τιμολόγια, χωρίς να χρειαστεί να απορροφήσει η ίδια τα κόστη, όπως κάνει σταθερά τους τελευταίους μήνες. Στο τέλος δηλαδή της ημέρας, το ισοζύγιο θα ήταν μηδενικό για τη ΔEΗ, χωρίς καμία επίπτωση στα οικονομικά της.

Τηρουμένων των αναλογιών, η ίδια πάνω-κάτω λογική θα εφαρμοζόταν και για όλους τους υπόλοιπους προμηθευτές που ανήκουν σε καθετοποιημένους ομίλους και οι οποίοι το τελευταίο διάστημα ακολουθούν λελογισμένη πολιτική. 

Το 2024 δεν έχει σχέση με το 2022 

Στη σεναριολογία πάντως που έχει αναπτυχθεί γύρω από την προσωρινή επαναφορά των επιδοτήσεων, στελέχη της αγοράς θέτουν μερικά εύλογα ερωτήματα, τα οποία δείχνουν και πόσο δύσκολο θα ήταν ένα τέτοιο εγχείρημα. Το κρατούν καθεστώς δεν έχει καμία σχέση με εκείνο που ίσχυε τον Αύγουστο του 2022, όταν και ξεκίνησαν οι επιδοτήσεις, τότε που στην αγορά, οι πάροχοι είχαν πάνω-κάτω από ένα βασικό τιμολόγιο.

Τα σημερινά προϊόντα είναι τριών διαφορετικών χρωμάτων και τυχόν επιδότηση μόνο στα πράσινα, θα μετέτρεπε τα τελευταία, από τα ακριβότερα σήμερα της αγοράς, στα φθηνότερα, σε βάρος των κίτρινων και των μπλε, που τώρα είναι τα πλέον ελκυστικά. Αν πάλι η επιδότηση ήταν οριζόντια, δηλαδή δινόταν σε όλα τα χρώματα, ουδείς θα μπορούσε να αποκλείσει ότι κάποιος πάροχος με φθηνό κίτρινο δεν θα το έβαζε σε υψηλότερη τιμή, προκειμένου η επιδότηση να το «προσγειώσει» στα επίπεδα που αυτός επιθυμεί, χωρίς ο ίδιος να χρειαστεί να το χρηματοδοτήσει.

Σχολιάζοντας τη συζήτηση για εκτόξευση των τιμών στην αγορά εξισορρόπησης, στελέχη της αγοράς απαντούν ότι αυτό είναι φυσικό επακόλουθο των λιγοστών ωρών που καλούνται να δουλέψουν οι μονάδες συνδυασμένου κύκλου. Εξηγούν ότι το πρόβλημα της εξισορρόπησης θα αμβλυνθεί μόνο εφόσον επιτραπεί, σε όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα, να επενδύσουν σε μπαταρίες, και ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να δημοπρατήσει τον διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο, επιτρέποντας σε όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν τα έργα, αντί να περιμένουν, όπως σήμερα, στην ουρά του ΑΔΜΗΕ, μαζί με χιλιάδες άλλες αιτήσεις για projects τα οποία ενδεχομένως δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ.

Ανεξαρτήτως πάντως του αν η κατάσταση είναι παροδική ή όχι, στις πρώτες 16 ημέρες του Ιουλίου η μέση τιμή στο ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας κινείται στα 131,46 ευρώ/MWh, με αύξηση άνω του 30% σε σχέση με τον Ιούνιο και με πολύ έντονες διακυμάνσεις μέσα στην ημέρα, κυρίως κατά τις βραδινές ώρες. Ειδικά μεταξύ 8 - 9 μ.μ., διαμορφώνονται για σήμερα τιμές μέχρι και 650 ευρώ/ΜWh, κατά δέκα και πλέον φορές υψηλότερες από την κατώτατη των 53 ευρώ/ΜWh που καταγράφεται το μεσημέρι, όταν η παραγωγή των φωτοβολταϊκών κορυφώνεται.