Νέα απόφαση ΣτΕ κατά του μπόνους για τα ύψη κτιρίων

Νέα απόφαση του Ε' τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) κρίνει αντισυνταγματικές όχι μόνο τις προσαυξήσεις ύψους με βάση τα μπόνους του νέου οικοδομικού κανονισμού (ΝΟΚ), αλλά και την εξαίρεση από τον προσμετρούμενο συντελεστή δόμησης διαφόρων χώρων, όπως πατάρια και έρκερ («κρυφός» συντελεστής) καθώς οδηγούν σε μεγαλύτερα κτίρια, άρα σε επιδείνωση του οικιστικού περιβάλλοντος. Οπως και οι προηγούμενες, ωστόσο, η υπόθεση παραπέμφθηκε για τελική κρίση στην Ολομέλεια.

Όπως γράφει η Καθημερινή, η απόφαση (αρ. 662/2024, εισηγητής Δημήτριος Πυργάκης, προεδρεύων Θόδωρος Αραβάνης) προήλθε έπειτα από προσφυγή της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής Αλίμου κατά οικοδομικής άδειας. Με την άδεια επρόκειτο να κατασκευαστεί επταώροφο κτίριο 21,6 μέτρων, αντί ανώτατου ύψους 14 μέτρων στην περιοχή. Περαιτέρω το κτίριο θα έφθανε τελικά τα 916,90 τ.μ. (εκ των οποίων 231,56 τ.μ. αντιστοιχούν σε χώρο παταριού, έρκερ και σοφίτας, που βάσει του ΝΟΚ δεν προσμετρώνται στον συντελεστή), δηλαδή 491,59 τ.μ. περισσότερο, κάτι που ισοδυναμεί με υπερδιπλασιασμό της νομίμως δομήσιμης επιφάνειας (αντιστοιχεί σε συντελεστή δόμησης 1,72 αντί 0,8).

Η απόφαση του Ε' τμήματος κάνει μια αναδρομή στη νομολογία των τελευταίων ετών και ιδίως στην απόφαση 705/2020 της ολομελείας, με την οποία κρίθηκε ότι ο υπολογισμός του μέγιστου ύψους των κτιρίων σε συνάρτηση με τον σ.δ., δεν εφαρμόζεται σε οικισμούς στους οποίους με ειδικά διατάγματα είχαν ορισθεί πριν από τον ΝΟΚ συγκεκριμένοι όροι δόμησης, όπως ανώτατα ύψη κτιρίων.

Οπως και οι προηγούμενες αποφάσεις του τελευταίου έτους για τον Αλιμο και τον Δήμο Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, το ΣτΕ κρίνει ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρέπει να είναι αποτέλεσμα επιστημονικής μελέτης και ανοιχτής διαδικασίας με τη συμμετοχή του κοινού και την εκτίμηση των επιπτώσεων και όχι να τροποποιείται «οριζόντια» με νόμο ή με υπουργικές αποφάσεις. «Αντίθετη ερμηνεία, κατά την οποία, μετά την έναρξη ισχύος του ΝΟΚ 2012 αυξήθηκε “αυτομάτως” το ανώτατο ύψος των οικοδομών σε όλες τις περιοχές της χώρας σε συνάρτηση με τον ισχύοντα σ.δ., αδιαφόρως των προβλέψεων των ειδικών πολεοδομικών διατάξεων που ίσχυαν σε κάθε περιοχή, παραβιάζει το άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος», αναφέρει.

Η απόφαση επαναλαμβάνει το λεπτομερές σκεπτικό της απόφασης 293/2024 (εκδόθηκε τον Απρίλιο επίσης για τον Αλιμο), αναφέροντας πως η αύξηση του ύψους των οικοδομών προκαλεί καθ’ εαυτήν δυσμενείς συνέπειες στους περιοίκους και το οικιστικό περιβάλλον, «τόσο λόγω της μείωσης του φωτισμού, ηλιασμού, αερισμού και της θέας των περιοίκων, όσο και λόγω του αντιαισθητικού συμφυρμού χαμηλών και υψηλών κτιρίων, ιδίως σε περιοχές όπου υφίσταται χαμηλή δόμηση ή σώζονται κτίρια παλαιότερων εποχών, για τα οποία μάλιστα δεν υφίσταται νομικό πλαίσιο αποτελεσματικής προστασίας, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα». Περαιτέρω, σημειώνει, «αποτέλεσμα τούτου είναι το οικοδομικό χάος που χαρακτηρίζει τις σύγχρονες ελληνικές πόλεις και ιδίως το πολεοδομικό συγκρότημα των Αθηνών».