Τελεσίγραφο Κομισιόν στην Κύπρο για το καλώδιο σύνδεσης με Ελλάδα

Σαφές μήνυμα προς τη Λευκωσία να αλλάξει στάση για το καλώδιο, ειδάλλως θα χάσει την επιδότηση των 657 εκατ. ευρώ και προφανώς η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας -Κύπρου δεν θα γίνει, έστειλε ξανά χθες η Κομισιόν.

Αν και ακόμη τα πάντα είναι ανοικτά και η κυπριακή κυβέρνηση συνεχίζει να παίζει με τον χρόνο, η είδηση, σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, από τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη με αντικείμενο τις τελευταίες εξελίξεις για τον Great Sea Ιnterconnector είναι ότι οι Βρυξέλλες επανέλαβαν μπροστά σε όλους τους συμμετέχοντες την προειδοποίηση προς τη Λευκωσία να μη θεωρεί πλέον δεδομένα τα 657 εκατ. ευρώ.

Σε μια συνάντηση από την οποία δεν βγήκε «λευκός καπνός», αφού ούτως ή άλλως η ελληνική και κυπριακή πλευρά εκπροσωπούνταν σε υπηρεσιακό επίπεδο, η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της ΕΕ κάλεσε ξανά την κυπριακή πλευρά να αλλάξει την απόφαση της ΡΑΕΚ, με την οποία το έργο καθίσταται μη βιώσιμο. Είναι η απόφαση με την οποία ο Κύπριος ρυθμιστής αρνείται στον ΑΔΜΗΕ την ανάκτηση μέρους του κόστους του έργου, δηλαδή να μετακυλιστεί στους Κύπριους καταναλωτές, κατά τη διάρκεια κατασκευής του μέχρι το 2030, ποσό κοντά στα 25 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Είναι μια ετήσια επιβάρυνση γύρω στα 50 ευρώ ανά καταναλωτή.

Στη μεγάλη εικόνα και παρότι το σίριαλ καλά κρατεί, οι κοινοτικοί επιβεβαίωσαν, παρουσία εκπροσώπων της ελληνικής και κυπριακής πλευράς, των δύο ρυθμιστών (ΡΑΕΕΥ, ΡΑΕΚ), του ΑΔΜΗΕ και της γαλλικής Nexans, τους φόβους που είχε εκφράσει προ ημερών ο ίδιος ο Κύπριος υπ. Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου για απώλεια εγκεκριμένων κοινοτικών πόρων. Ποσό διόλου αμελητέο, καθώς ισούται με το 34% του προϋπολογισμού του έργου, ύψους κοντά στα 2 δισ. ευρώ.

Απόδειξη της ολοένα και πιο ενεργής εμπλοκής των κοινοτικών στις εξελίξεις είναι ότι, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, φέρονται να ζήτησαν και νέα σύσκεψη την επόμενη εβδομάδα, αμέσως μετά τη συνάντηση ΑΔΜΗΕ-ΡΑΕΚ, τη Δευτέρα 15 Ιουλίου. Εκεί όπου ο ΑΔΜΗΕ θα επιχειρηματολογήσει στον Κύπριο ρυθμιστή γιατί πρέπει να αναθεωρήσει την απόφασή του, με την οποία δημιουργείται αρνητική αξία στο έργο, άνω των 100 εκατ. ευρώ. Και αυτό καθώς από τα 150 εκατ. ευρώ που υπολόγιζε ότι θα ανακτούσε για την επόμενη εξαετία, δηλαδή κατά τη φάση της κατασκευής έως το 2030, θα λείπει σχεδόν το 70%.

Εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα είναι πιθανό το επόμενο δεκαήμερο να είναι καθοριστικό για τις εξελίξεις γύρω από το καλώδιο. Αύριο Πέμπτη, 11 Ιουλίου, ο ΑΔΜΗΕ παρουσιάζει στον κ. Παπαναστασίου την πλήρη μελέτη κόστους - οφέλους για το έργο (αυτή που δείχνει ότι η επιβάρυνση για τον Κύπριο καταναλωτή θα είναι 0,06 ευρώ/KWh). Και το μεθεπόμενο Σάββατο 20 Ιουλίου, θα βρεθεί στη Λευκωσία για τις εκδηλώσεις καταδίκης της τουρκικής εισβολής ο Ελληνας πρωθυπουργός, ο οποίος έχει ήδη συνομιλήσει για το καλώδιο με τον Κύπριο πρόεδρο Ν. Χριστοδουλίδη.

Το «πάπλωμα» και τα 4 ευρώ τον μήνα

Είναι πασιφανές σε όσους παρακολουθούν την υπόθεση ότι η ΡΑΕΚ περιμένει εντολές από την κυπριακή κυβέρνηση για να αναθεωρήσει ή όχι την απόφασή της. Καθώς και ότι αυτή συνδέεται με την επικείμενη απόφαση της Λευκωσίας ως προς τη συμμετοχή της ή όχι στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector.

Επίσης προφανές είναι ότι το πάπλωμα για το οποίο γίνεται τόσος μεγάλος καβγάς δεν μπορεί να είναι η μηνιαία επιβάρυνση των 4,16 ευρώ τον μήνα για τον Κύπριο καταναλωτή ή 13,8 σεντς την ημέρα. Τόση υπολογίζεται ότι θα είναι η αύξηση των τελών χρήσης συστήματος που αναλογεί στους 500.000 Κύπριους καταναλωτές από την επιβάρυνση των 150 εκατ. ευρώ, όπως προκύπτει για την εξαετία κατασκευής του έργου, μέχρι το 2030.

Υπό αυτά τα δεδομένα, δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και στην Κύπρο αυξάνονται τα δημοσιεύματα που μιλούν για συμφέροντα από παίκτες στον χώρο της ενέργειας, που επιθυμούν το ναυάγιο της διασύνδεσης. Διότι αν αυτή γίνει, ο ανταγωνισμός στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου θα αυξηθεί σημαντικά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις τιμές στο ρεύμα.

Τα κόστη και το ρίσκο

Στο δια ταύτα της χθεσινής ευρείας τηλεδιάσκεψης, πέρα από το τελεσίγραφο της Κομισιόν για τα 657 εκατ. ευρώ, οι πληροφορίες θέλουν να τονίστηκε προς την κυπριακή πλευρά ότι δεν είναι δυνατόν να αναλάβουν τα κόστη από το 2025 μόνο οι Έλληνες καταναλωτές (όπως έχει αποφασίσει η ΡΑΕΕΥ) και οι Κύπριοι να αρχίσουν να πληρώνουν σε δεύτερο χρόνο.

Είχαν προηγηθεί διαρροές σε κυπριακά μέσα ότι ως ένα είδος «χρυσής τομής», αντί η έναρξη ανάκτησης των δαπανών να ξεκινήσει από την 01/01/2025, όπως υποστηρίζει ο ΑΔΜΗΕ ή από την 01/01/2030 που είναι η θέση της ΡΑΕΚ, να συμφωνηθεί μια ενδιάμεση ημερομηνία, πχ. το 2027 ή το 2028.

Εξέλιξη που αφενός θα διατηρούσε τη «τρύπα» που προκαλεί η απόφαση της ΡΑΕΚ στο business plan του έργου, αφετέρου θα σήμαινε ότι οι μόνοι που θα πλήρωναν από την 01/1/2025 θα ήταν οι Έλληνες καταναλωτές, αντί για εκείνους που έχουν ανάγκη να γίνει η διασύνδεση, ώστε να βγει το νησί από την ενεργειακή απομόνωση.

Στο ίδιο μήκος κύματος, τονίστηκε επίσης ότι δεν είναι δυνατόν να παρέχουν γεωπολιτική κάλυψη για το έργο μόνο οι ελλαδικές αποφάσεις και οι Έλληνες χρήστες, θα πρέπει να κάνει το ίδιο και η κυπριακή πλευρά. Στο σημείο αυτό θυμίζουμε ότι η πρόσφατη απόφαση της ΡΑΑΕΥ αναφέρει πως αν τυχόν σταματήσει το έργο για γεωπολιτικούς λόγους και δεν ολοκληρωθεί, τότε όλα τα έξοδα μέχρι αυτού του σημείου θα είναι ανακτήσιμα από τον ΑΔΜΗΕ.

Υπό αυτές τις προϋποθέσεις επισημάνθηκε ότι μέχρι τις 15 Αυγούστου πρέπει να έχει κλείσει κάθε ρυθμιστική εκκρεμότητα, προκειμένου ο ΑΔΜΗΕ να δώσει το Final Notice to Proceed στη Nexans για το καλωδιακό τμήμα συνολικού κόστους 1,4 δισ. ευρώ. Διαφορετικά, ο διαχειριστής δεν θα μπορέσει να αναλάβει το liability για το καλωδιακό τμήμα, και από τη στιγμή που θα συμβεί αυτό, μπαίνουν τίτλοι τέλους σε όλο το έργο, για το οποίο όπως έχει γράψει το Euro2day.gr ασκούν πιέσεις και οι Ισραηλινοί. Το είπε χθες και ο κ. Παπαναστασίου από την κυπριακή Βουλή, αναφέροντας ότι «το Ισραήλ έχει έντονα τοποθετηθεί πρόσφατα στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης και μιας άλλης συνάντησης με φυσική παρουσία εδώ στην Κύπρο ότι θα ήθελε να διασυνδεθεί με την Κύπρο το συντομότερο».

Η τρύπα των 100 εκατ. ευρώ

Σε μια υπόθεση όπου η όποια πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη, τα πάντα δείχνουν ότι τυχόν λύση στο βραχυκύκλωμα θα προέλθει μόνο με πολιτική απόφαση σε υψηλότατο διμερές επίπεδο. Διαφορετικά, κρίνοντας από τα όσα είπε χθες στη Βουλή ο Κύπριος υπ. Ενέργειας, αναφερόμενος στην είσοδο ή όχι της Λευκωσίας στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου, το θέμα θα συνεχίσει να «σέρνεται», άγνωστο για πόση χρονική διάρκεια.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Λευκωσία έχει ζητήσει το συμβόλαιο της Nexans, το οποίο μέχρι σήμερα δεν της έχει δοθεί, ενώ και η μελέτη κόστους - οφέλους, η οποία αναμένεται να παραδοθεί από τον ΑΔΜΗΕ την Πέμπτη, θα αξιολογηθεί πρώτα από ειδικούς (την έχει ζητήσει και η ΑΗΚ -η κυπριακή ΔΕH- για να τη μελετήσει), προτού ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση.

Το σίριαλ δεν σταματά εδώ, καθώς η Λευκωσία έχει υπαναχωρήσει από παλαιότερη δέσμευση επί κυβέρνησης Αναστασιάδη, να διαθέσει 100 εκατ. ευρώ ως επιδότηση στο έργο.

Το ποσό αυτό ωστόσο αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι των κατασκευαστικών εργασιών και των επιδοτήσεων που είχε εξασφαλίσει το έργο, και οι οποίες μαζί με τους ευρωπαϊκούς πόρους των 657 εκατ. ευρώ, έφταναν τα 750 εκατ. ευρώ.

Εδώ και μερικές εβδομάδες, η κυπριακή κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι προσανατολίζεται να μπει ως μέτοχος στο έργο με ένα ανάλογο ποσό, γύρω στα 100 εκατ. ευρώ, αξιοποιώντας δάνειο της Κομισιόν από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Αν ωστόσο λείψουν αυτά τα 100 εκατ. από το σκέλος των επιδοτήσεων, θα πρέπει οι ρυθμιστές να ξανακάνουν τους υπολογισμούς και να τα επιμερίσουν, με αναλογία 63% στους Κύπριους καταναλωτές και 37% στους Έλληνες.