Πώς θα «τρέξει» το μοντέλο «rent to own» για την κοινωνική κατοικία

Ακόμη και στην αγορά του διαμερίσματος που θα ενοικιάσουν αρχικά, και μάλιστα με χαμηλό αντίτιμο, μπορεί να φθάσουν νέοι ηλικίας έως 39 ετών, που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα «κοινωνικής αντιπαροχής».

Εντός του έτους αναμένεται να «τρέξει» ο πρώτος διεθνής διαγωνισμός για την αξιοποίηση αδρανών ακινήτων του δημοσίου, με στόχο μέσα στο 2025 να έχουν ανεγερθεί κατοικίες, μέρος των οποίων θα διατεθεί με κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια και χαμηλό αντίτιμο, σε νέους.

Ανάλογα με τη σύμβαση, τα διαμερίσματα θα μπορούν να διατίθενται είτε με «κοινωνικό» ενοίκιο, σημαντικά χαμηλότερο από αυτό της αγοράς, είτε για αγορά, είτε ακόμη και για την απόκτηση μέσω του μοντέλου «rent to own».

Με σημαντική καθυστέρηση, αναμένεται εντός του επόμενου διαστήματος η Κοινή Υπουργική Απόφαση, σε εφαρμογή του νόμου που ψηφίστηκε το 2022 (Ν.5006/2022) σχετικά με την «κοινωνική αντιπαροχή», για την αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου και την παροχή κατοικίας µε χαμηλό ενοίκιο.

Ήδη στο «μικροσκόπιο» του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας έχουν τεθεί περίπου 1.600 αδιάθετα ακίνητα σε ολόκληρη την επικράτεια, τα οποία εξετάζονται για ενδεχόμενη αξιοποίησή τους.

Άλλωστε, μόνον η ΔΥΠΑ πήρε ως προίκα από τον πρώην Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ) συνολικά 11 οικόπεδα εντός σχεδίου σε περιοχές όπως Κηφισιά, Παιανία, Μαρούσι, αλλά και σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, όπως Λάρισα, Αγρίνιο, Πάτρα, Σέρρες, Χαλκιδική και Ξάνθη. Στόχος είναι όλα αυτά τα οικόπεδα να χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν στεγαστικές ανάγκες των πολιτών.

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η αρμόδια υπουργός Σοφία Ζαχαράκη, «εργαζόμαστε ώστε να έχουμε, επιτέλους, έναν διαγωνισμό για αξιοποίηση ακινήτων του δημοσίου μέσα στο 2024». Ουσιαστικά θα υπάρξει ένας διεθνής διαγωνισμός, έτσι ώστε σε υπάρχον ακίνητο του δημοσίου που αυτή τη στιγμή είναι οικόπεδο να μπορέσει να χτιστεί μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) μια πολυκατοικία.

«Ένα ποσοστό των διαμερισμάτων θα προσφέρεται για μίσθωση με κανονικές τιμές και ένα άλλο θα διατίθεται για κοινωνική κατοικία με μικρό αντίτιμο, όπως γίνεται στο εξωτερικό», τόνισε χαρακτηριστικά η υπουργός.

Η δράση αφορά την ανέγερση συνολικά 2.500 κατοικιών σε 5.000 ωφελούμενους νέους έως 39 ετών και τη διάθεσή τους ως προσιτές κατοικίες, εφαρμόζοντας ως μοντέλο είτε το ενοίκιο, είτε την αγορά, είτε την απόκτηση μέσω της διαδικασίας rent to own, μιας συμφωνίας δηλαδή για ενοικίαση, μέσω της οποίας νοικιάζεις ένα σπίτι για ορισμένο χρονικό διάστημα, με δυνατότητα αγοράς πριν από τη λήξη της μίσθωσης.

Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, δεν αποκλείεται το μοντέλο μίσθωσης με σκοπό την εξαγορά (rent to own) να επεκταθεί και σε άλλα ακίνητα φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, πέραν αυτών που ανεγείρονται κατόπιν σύμβασης κοινωνικής αντιπαροχής.

Σε κάθε περίπτωση, η δράση θα έχει μηδενικό κόστος για το Δημόσιο. Και αυτό γιατί θα παραχωρεί το αδόμητο οικόπεδο, για το οποίο θα επιλέγεται ο ανάδοχος μετά από διαγωνισμό που θα αναλαμβάνει να κατασκευάσει σύγχρονα κτίρια κατοικιών και πιθανότατα και εμπορικών χρήσεων, με βάση τις προδιαγραφές που θα προβλέπει η κάθε προκήρυξη.

Η Κοινωνική Αντιπαροχή μπορεί να αφορά και δομημένα ακίνητα. Στην περίπτωση αυτή, το αντικείμενο της σύμβασης θα περιλαμβάνει και την κατεδάφιση των κτισμάτων, η οποία θα γίνεται με δαπάνες του αναδόχου.

Ο δημόσιος φορέας θα διατηρεί την κυριότητα των ακινήτων, ενώ ο ανάδοχος θα λαμβάνει ως αντάλλαγμα την παραχώρηση της εκμετάλλευσης για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, π.χ. 50 χρόνια. Βασική προϋπόθεση βέβαια θα είναι ένα ποσοστό των κατοικιών, 30% έως και 60%, να διατίθεται με μειωμένο ενοίκιο στους δικαιούχους του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής.

Η διάρκεια της παραχώρησης θα ορίζεται στην προκήρυξη κάθε διαγωνισμού καθώς δεν μπορεί να είναι ενιαία για όλες τις περιοχές και τις αξίες της γης.

Αναλυτικά, στην εν αναμονή ΚΥΑ θα καθορίζονται μεταξύ άλλων τα εξής:

• τον τύπο της σύμβασης κοινωνικής αντιπαροχής,
• τη διαδικασία επιλογής αναδόχου,
• τη ρύθμιση των συμβατικών σχέσεων με μισθωτές μετά το πέρας της εκμετάλλευσης του ακινήτου από τον ανάδοχο,
• τη διαδικασία παράδοσης και παραλαβής του ακινήτου και τη σύνταξη του σχετικού πρωτοκόλλου,
• τα κριτήρια επιλογής των δικαιούχων μισθωτών και τη διαδικασία δημόσιας πρόσκλησης και επιλογής τους, τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά, τον έλεγχο και επαλήθευση αυτών,
• κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την κατάρτιση συμβάσεων μίσθωσης με σκοπό την εξαγορά μεταξύ δικαιούχων κοινωνικής κατοικίας που ανεγείρεται κατόπιν σύμβασης κοινωνικής αντιπαροχής και των ιδιοκτητών φορέων.

Στην πράξη, θα πρέπει να καθοριστούν οι ειδικότερες προϋποθέσεις για την κατάρτιση της σύμβασης και, ιδίως, οι σχετικές με την οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των δικαιούχων, καθώς και η διαδικασία για την επιλογή τους, τα κριτήρια και η διαδικασία επιλογής ακινήτων για την κατάρτιση συμβάσεων μίσθωσης με σκοπό την εξαγορά και οι βασικοί όροι της σύμβασης μίσθωσης με σκοπό την εξαγορά, περιλαμβανομένου και του τρόπου καθορισμού του μισθώματος, καθώς και του τιμήματος της τελικής εξαγοράς.

Το ποσοστό των οριζόντιων ιδιοκτησιών που εκμισθώνονται προς δικαιούχους αντιστοιχεί σε ποσοστό μεταξύ 30% και 60% του συνόλου της ιδιοκτησίας.