ΙΕΝΕ: Πώς επηρεάζει την ενεργειακή ασφάλεια η γεωπολιτική σκηνή

Η ενεργειακή ασφάλεια, οι γεωπολιτικές και διπλωματικές προτεραιότητες, αλλά και η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας στη ΝΑ Ευρώπη και ευρύτερα, βρέθηκαν στο επίκεντρο της χθεσινής, πρώτης ημέρας των εργασιών του 15ου South East Europe Energy Dialogue (SEEED), που, για άλλη μία χρονιά, οργανώνει το Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ), στη Θεσσαλονίκη (19-20 Ιουνίου, The Met Hotel). Το 15o SEEED του ΙΕΝΕ, που τελεί υπό την αιγίδα του ελληνικού Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος, συγκεντρώνει πάνω από 45 ομιλητές, συζητητές και συντονιστές από τα Βαλκάνια, τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης και την Ανατολική Μεσόγειο.

Η καθιερωμένη ετήσια περιφερειακή συνάντηση του ΙΕΝΕ για την ενεργειακή ατζέντα στη ΝΑ Ευρώπη ξεκίνησε τις εργασίες της με ομιλία του κ. Artur Lorkowski, Διευθυντή του Energy Community Secretariat, του οργανισμού της ΕΕ για την προσαρμογή των Δυτικών Βαλκανίων και της ευρύτερης ΝΑ Ευρώπης στο κοινοτικό κεκτημένο στον χώρο της ενέργειας, με έδρα τη Βιέννη. Ο κ. Lorkowski υπογράμμισε την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην περιοχή, το καθοριστικό ρόλο της Ελλάδας στην επιτυχία των σχετικών στόχων, αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο ρόλο του Energy Community στην ενίσχυση των ενεργειακών υποδομών της Ουκρανίας, οι οποίες έχουν υποστεί τεράστιο πλήγμα λόγω του εν εξελίξει πολέμου.

Εισαγωγικές παρατηρήσεις εκ μέρους του ΙΕΝΕ διατύπωσε ο Πρόεδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου κ. Κωστής Σταμπολής, ο οποίος τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι διαχρονική προτεραιότητα του Ενεργειακού Διαλόγου της ΝΑ Ευρώπης είναι η ευαισθητοποίηση της ενεργειακής – ακαδημαϊκής, επιχειρηματικής ή πολιτικής – κοινότητας της περιοχής αλλά και της ΕΕ σε θέματα ενεργειακής ασφάλειας.

Όπως επισήμανε, μεταξύ άλλων, το ΙΕΝΕ τα τελευταία χρόνια επιβεβαιώθηκε με τον πιο δραματικό τρόπο στην επιμονή του αυτή. Τις δικές τους παρατηρήσεις στο διαμορφούμενο τοπίο στο χώρο της ενέργειας στην Ελλάδα, τη ΝΑ Ευρώπη και Αν. Μεσόγειο αλλά και ευρύτερα, διατύπωσαν, από την πλευρά τους, στη συνέχεια, ο Δρ. Γιάννης Δεσύπρης (Senior Advisor to EVP Regulatory Affairs, Metlen Energy & Metals, και πρώην Πρόεδρος του ΙΕΝΕ), και ο κ. John Roberts (Energy Security Specialist, με έδρα τη Σκωτία (Ηνωμένο Βασίλειο), και Senior Research Fellow του IENΕ).

Την θέση ότι το ΥΠΕΝ συμβάλλει με την πολιτική του στην ενίσχυση των συνεργασίας και την προώθηση των κοινών συμφερόντων μεταξύ των κρατών της ΝΑ Ευρώπης στον τομέα της ενέργειας εξέφρασε μιλώντας, στην εισαγωγική της τοποθέτηση στο 15o SEE Energy Dialogue του ΙΕΝΕ, η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Αλεξάνδρα Σδούκου. Η κ. Σδούκου ανέπτυξε λεπτομερώς τις προτεραιότητες του Υπουργείου και της κυβέρνησης επισημαίνοντας ότι στην κορυφή του ενδιαφέροντος βρίσκονται δύο περιοχές υψηλής γεωστρατηγικής σημασίας, δηλαδή, η ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και της Μαύρης Θάλασσας, καθώς και η Ανατολική Μεσόγειος.

Η Υφυπουργός έκανε ειδική μνεία στον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου και στις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί την τελευταία 10ετία για την υλοποίησή του, για να επισημάνει ότι βρίσκεται ήδη σε πλήρη λειτουργία από το 2021 και προμηθεύει με περισσότερα από 10 bcm αζέρικου φυσικού αερίου την Ευρώπη, μέσω της χώρας μας.

Ακολούθησε το Ambassadors’ Forum, υπό τον συντονισμό του Πρέσβη ε.τ. κ. Μιχαήλ B. Χρηστίδη, Co-Chair του Organizing Committee του Balkans & Black Sea Forum, και τη συμμετοχή πρέσβεων από χώρες που αποτελούν σημαντικούς περιφερειακούς αλλά και διεθνείς «παίκτες».

Το εφετινό Ambassadors’ Forum ξεκίνησε με ομιλία της Α. Ε. του Πρέσβη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στην Ελλάδα, κ. Xiao Junzheng, σχετικά με τη σημασία της χώρας μας και γενικότερα της ΝΑ Ευρώπης και της Αν. Μεσογείου όσον αφορά τις διεθνείς εμπορικές και ενεργειακές οδεύσεις που περιλαμβάνονται στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του Πεκίνου.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Xiao Junzheng επισήμανε τον ολοένα και σημαντικότερο ρόλο της περιοχής εξαιτίας της καίριας γεωγραφικής της θέσης, η οποία την καθιστά επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος σε εμπορικό, ενεργειακό και ευρύτερα γεωοικονομικό επίπεδο.

Ο Πρέσβης της Κίνας υπογράμμισε, ότι μέσω της συνεργασίας της State Grid με τον ΑΔΜΗΕ, η χώρα του μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα να χτίσει ηλεκτρικές διασυνδέσεις με τις γειτονικές χώρες στη ΝΑ Ευρώπη. Επιπλέον, ο κ. Xiao Junzheng τόνισε ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές απολαμβάνουν τα τελευταία χρόνια “πράσινα” κινεζικά προϊόντα, όπως ηλεκτρικά οχήματα. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, οι Κινέζοι κατασκεύασαν φθηνότερα και πιο αξιόπιστα προϊόντα για την πράσινη μετάβαση.

Στο Panel Discussion που ακολούθησε, με τη συμμετοχή της Α. Ε. του Πρέσβη του Ηνωμένου Βασιλείου, κ. Matthew Lodge, της Α. Ε. του Πρέσβη του Αζερμπαϊτζάν, κ. Arif Mammadov, αναδείχθηκαν οι προοπτικές ενεργειακής συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες της περιοχής.

Παράλληλα, αναλύθηκε η επίδραση του τρέχοντος, εξαιρετικά τεταμένου, γεωπολιτικού και διπλωματικού σκηνικού - με δύο ένοπλες κρίσεις (Ουκρανία, Μέση Ανατολή) στις παρυφές της ΝΑ Ευρώπης – στον ενεργειακό τομέα της περιοχής σε όλες του τις διαστάσεις (παραγωγή, διασυνδέσεις κλπ.).

Στην ενεργειακή ασφάλεια στη ΝΑ Ευρώπη και την Αν. Μεσόγειο ήταν αφιερωμένη η τρίτη συνεδρία, με συντονιστή τον κ. John Roberts. Ομιλητές στη συγκεκριμένη συνεδρία ήταν ο κ. Slavtcho Neykov (Προέδρος ΔΣ του Energy Management Institute, Βουλγαρία, και Εταίρος του ΙΕΝΕ), ο Δρ. William Gillett (Διευθυντής Ενεργειακών Προγραμμάτων του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Ακαδημιών – EASAC, με έδρα τις Βρυξέλλες), η κ. Eugenia Gusilov (Διευθύντρια του Romania Energy Center -ROEC, Εταίρος του IENE στη Ρουμανία), ο Δρ. Yurdakul Yigitguden (Ανεξάρτητος Ενεργειακός Σύμβουλος, Τουρκία, πρώην Συντονιστής Οικονομικών και Περιβαλλοντικών Δραστηριοτήτων του ΟΑΣΕ, Distinguished Fellow του IENE), κ. Χρήστος Δήμας (Αντιπρόεδρος ΙΕΝΕ & Πρόεδρος Επιτροπής Γεωπολιτικής του Ινστιτούτου) και ο Δρ. Νικόλαος Λιάπης (Energy and Business Consultant , Managing Partner ActaNonVerba, Ελλάδα).

Οι εργασίες της σημερινής, δεύτερης ημέρας, του 15ου South East Europe Energy Dialogue ξεκίνησαν με την παρουσίαση της μελέτης του IENE με θέμα “East Med Energy Options” σχετικά με τις ενεργειακές προοπτικές και επιλογές στην Αν. Μεσόγειο, όσον αφορά τόσο τις συμβατικές όσο και τις μη συμβατικές πηγές.

Τη μελέτη παρουσίασαν ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου και ενεργειακός αναλυτής, κ. Κωστής Σταμπολής, ο κ. Κωνσταντίνος Οικονομόπουλος, Geoscientist και Research Fellow του ΙΕΝΕ, καθώς και ο κ. John Roberts, Energy Security Specialist και Senior Research Fellow του IENΕ.

Τις εργασίες της συνεδρίας και τη συζήτηση που ακολούθησε συντόνισε ο κ. Γιώργος Σάτλας, Συν-Διευθύνων Σύμβουλος της ICGB, κοινής επιχείρησης Ελλάδας-Βουλγαρίας και φορέα εκμετάλλευσης του IGB, διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ των δύο χωρών.

Διακεκριμένα στελέχη και ειδικοί από τον χώρο των ερευνών υδρογονανθράκων ήταν οι ομιλητές της πέμπτης συνεδρίας του 15ου SEEED, την οποία συντόνισε ο Αντιπρόεδρος του ΙΕΝΕ κ. Χρήστος Δήμας. O Δρ. Amit Mor, CEO της ισραηλινής ECO Energy Financial and Strategy Consulting και Εταίρος του IENE, ο κ. Γιάννης Γρηγορίου, Αντιπρόεδρος της Continental Europe Energy Council και Εταίρος του ΙΕΝΕ, ο Δρ. Charles Ellinas, Senior Fellow του Atlantic Council, με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο και Visiting Research Fellow του IENE, καθώς και ο κ. Ευθύμιος Ταρτάρας, Γεωεπιστήμων – Σύμβουλος Διοίκησης της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε. (ΕΔΕΥΕΠ), ανέλυσαν τις εν εξελίξει έρευνες, τα προαναγγελθέντα σχέδια αλλά και τα γεωπολιτικά ρίσκα στους τομείς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και, κυρίως, της Αν. Μεσογείου.

Τη δυναμική της αγοράς ηλεκτρισμού στην ΝΑ Ευρώπη, υπό το φως των διεθνών και ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών στόχων καθώς και των εν εξελίξει έργων υποδομών και διασυνδέσεων, ανέδειξε η τέταρτη συνεδρία του 15ου Ενεργειακού Διαλόγου της ΝΑ Ευρώπης, η οποία διεξήχθη σε δύο μέρη.

Το πρώτο μέρος, τις εργασίες του οποίου συντόνισε ο κ. Κωστής Γερόπουλος, δημοσιογράφος της NE Global Media, επικεντρώθηκε σε ζητήματα που αφορούν τις υποδομές και τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας στην ΝΑ Ευρώπη, καθώς και τη διασύνδεση μεταξύ τους και με τις αντίστοιχες αγορές στην υπόλοιπη ΕΕ και την ευρύτερη περιοχή γενικότερα.

Ο Δρ. Στέλιος Κρομλίδης, Διευθυντής του Τμήματος Επιχειρησιακών Δραστηριοτήτων του SEleNe CC (Southeast Electricity Network Coordination Center), με έδρα τη Θεσσαλονίκη, ο Καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ, κ. Παντελής Μπίσκας, η κ. Έφη Μηλιώνη, Market analysis & Back- office Section Manager της Elpedison, ο κ. Aleksandar Mijušković, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρισμού του Μαυροβουνίου (CGES), κ. Shkelqim Bozgo, Managing Partner, της SEA Consulting, με έδρα την Αλβανία, και ο κ. Αντώνης Κοντολέων, Πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), ανέλυσαν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγορές ηλεκτρισμού στις χώρες της περιοχής και οι συμμετέχοντες σε αυτές, καθώς και τις προοπτικές και τα προβλήματα της περαιτέρω επέκτασης των σχετικών υποδομών.

Στο δεύτερο μέρος της εν λόγω συνεδρίας, με συντονιστή τον κ. Slavtcho Neykov (Προέδρος ΔΣ του Energy Management Institute), αναπτύχθηκαν οι τάσεις και οι ευκαιρίες ανάπτυξης της πυρηνικής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, ιδιαίτερα υπό το φως της αναθεωρημένης “πράσινης” πολιτικής (New Τaxonomy) της ΕΕ. Ομιλητές στην συγκεκριμένη συνεδρία ήταν o κ. Tim Yeo, Πρόεδρος του New Nuclear Watch Institute, τέως βουλευτής και πρώην υπουργός Περιβάλλοντος του Ηνωμένου Βασιλείου, ο κ. Anton Ivanov, Επικεφαλής Εμπειρογνώμονας του Τμήματος Αναλύσεων και Προγραμματισμού της Εθνικής Υπηρεσία Εσόδων της Βουλγαρίας, και ο Δρ. Teodor Chirica, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ρουμανικής Nuclearelectrica.