«Εκτοξεύεται» η πρώτη σύμβαση για μικροδορυφόρους

Την υπογραφή της πρώτης σύμβασης με την εταιρεία Open Cosmos τις επόμενες ημέρες προανήγγειλε ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κ. Κυρανάκης (φωτ.), στο περιθώριο εκδήλωσης της Κοινωνίας της Πληροφορίας.

Το έργο προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ αφορά τη λήψη και αποστολή δορυφορικών εικόνων ενώ μέσα στο καλοκαίρι αναμένεται να ακολουθήσουν οι συμβασιοποιήσεις και στα υπόλοιπα δορυφορικά έργα, συνολικού προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με τον κ. Κυρανάκη, στο τελικό στάδιο κατακύρωσης και συμβασιοποίησης βρίσκονται σχεδόν όλα τα έργα που αναμένεται να έχουν υπογραφεί στα τέλη Ιουνίου, ενώ εκκρεμεί να κλείσουν οι προσφορές για το τελευταίο έργο που αφορά software, τη δημιουργία ενός hub που θα πηγαίνουν όλα τα δεδομένα, θα τυγχάνουν επεξεργασίας και θα διαχέονται στους δημόσιους φορείς.

Τα σημαντικά αυτά έργα -σύμφωνα με τον κ. Κυρανάκη- θα αλλάξουν την καθημερινότητα του πολίτη, αλλά παράλληλα θα ενισχύσουν τη διαστημική βιομηχανία της χώρας, δημιουργώντας τις απαραίτητες προϋποθέσεις για ασφάλεια την επόμενη ημέρα.

«Για να τρέξουμε γρήγορα τις διαδικασίες, τους προηγούμενους μήνες είχαμε στείλει ένα ερωτηματολόγιο σε όλους τους φορείς για το ποιοι θα χρησιμοποιούν και πόσα δορυφορικά δεδομένα. Συνολικά 16 φορείς και πλέον ξέρουμε πόσα δεδομένα χρησιμοποιούν, τι είδους, το κόστος και όλα όσα απαιτούνται για να μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε», είπε ο κ. Κυρανάκης.

Στον αέρα οι μικροδορυφόροι εντός του 2026

«Το 2026 θα είναι οι μικροδορυφόροι στον αέρα», ανέφερε, σημειώνοντας ότι «όλα έχουν τρέξει πιο γρήγορα από κάθε άλλο διαγωνισμό», επισημαίνοντας το μεγάλο ενδιαφέρον που υπήρξε.

Όπως ανέφερε ο κ. Κυρανάκης, μετά το έργο «AXIS 2 CONSTELLATION OF SATELLITES», σειρά παίρνει ο διαγωνισμός που αφορά τη συλλογή θερμικών δεδομένων. Το έργο «AXIS 1.1 THERMAL SPACE SEGMENT», με συνολικό προϋπολογισμό 20 εκατ. ευρώ, προβλέπει τη συλλογή θερμικών δεδομένων στην ελληνική επικράτεια, όσο και την παράλληλη ανάπτυξη τουλάχιστον τεσσάρων θερμικών μικροδορυφόρων υψηλής ανάλυσης.

Μέχρι τέλος Ιουλίου αναμένεται να συμβασιοποιηθεί και το έργο αξίας 33 εκατ. ευρώ, «AXIS 1.2 SAR SPACE SEGMENT», το οποίο αφορά ραντάρ μικροδορυφόρων. Ειδικότερα, το έργο θα έχει ως αντικείμενο τη συλλογή δεδομένων ραντάρ και την ανάπτυξη τουλάχιστον δύο ραντάρ (SAR- Synthetic Aperture Radar) μικροδορυφόρων πολύ υψηλής ανάλυσης.

Το Διαστημικό Πρόγραμμα της χώρα σχεδιάστηκε από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος μετά τις φυσικές καταστροφές και τις πυρκαγιές που έπληξαν τη χώρα μας το περασμένο καλοκαίρι και στοχεύουν στην ενίσχυση της «ομπρέλας προστασίας» που δημιουργείται για την προστασία των πολιτών και της εθνικής περιουσίας. Το έργο συνολικής αξίας 200 εκατ. ευρώ χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και περιλαμβάνει την εκτόξευση 13 μικροδορυφόρων.

Το πρώτο έργο

Η προκήρυξη Ανοιχτού Δημόσιου Διεθνούς Διαγωνισμού για την ανάπτυξη σμήνους δορυφόρων για την παρατήρηση Γης αναδεικνύει το σχέδιο της Ελληνικής Κυβέρνησης για μία σοβαρή και αξιόπιστη παρουσία στη Διαστημική Βιομηχανία. Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ, υλοποιείται μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και θα χρηματοδοτηθεί από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0.

Το σμήνος δορυφόρων θα παρέχει δεδομένα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας σε πολλαπλούς φορείς του Ελληνικού Δημοσίου, όπως τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Ναυτιλίας. Ειδικότερα, τα δορυφορικά δεδομένα και τα προϊόντα που θα προκύψουν από την επεξεργασία τους θα υποστηρίξουν τις προσπάθειες της χώρας μας για συνεχή παρακολούθηση του περιβάλλοντος, καταγραφή των διαχρονικών μεταβολών και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Όμως το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης στοχεύει στην αφομοίωση την τεχνογνωσίας και από την εγχώρια αγορά, ώστε να αναπτυχθεί ένα οικοσύστημα από διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, που θα εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες που προσφέρει ένα σμήνος δορυφόρων.

Οι μικροδορυφόροι θα προσφέρουν δεδομένα για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, μέσω της ανάπτυξης Θερμικών Μικροδορυφόρων και Ραντάρ Μικροδορυφόρων. Θα δίνουν τρομερές δυνατότητες στην παρακολούθηση και την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, πλημμυρών και άλλων φυσικών καταστροφών, καθώς θα παρέχουν δεδομένα όλο το 24ωρο. Παράλληλα, θα παρέχουν και δεδομένα στις αρμόδιες αρχές για την καλύτερη αντιμετώπιση κρίσεων ή και πολλαπλών κρίσεων, κάτι που θα βελτιώσει δραστικά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Όπως χαρακτηριστικά έχει δηλώσει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου, «με το σύστημα των μικροδορυφόρων θα έχουμε πληροφορία με τεράστια ακρίβεια για όλους όσοι τη χρειαστούν για πολιτική προστασία, πολεοδομία, για την παράνομη χρήση παραλιών. Πρόκειται για τεράστια ευκαιρία και τεράστια πρόκληση συγχρόνως».

Η νομοθετική πρωτοβουλία

Παράλληλα, θα δοθεί και η δυνατότητα σε ιδιωτικούς φορείς να εκμεταλλευτούν τους ελληνικούς δορυφόρους, ώστε να τονωθεί το επιχειρείν και να επεκταθεί στο Διάστημα. Γι’ αυτό τον λόγο το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προχώρησε στην επικαιροποίηση, την απλοποίηση και τη βελτιστοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης της διαστημικής δραστηριότητας στη χώρα μας.

Πιο συγκεκριμένα, η νομοθετική πρωτοβουλία που πήρε το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και ο υπουργός Δημήτριος Παπαστεργίου επιτρέπουν σε κάθε φορέα, δημόσιο ή ιδιωτικό, που έχει έδρα ή υποκαταστήματα στην Ελλάδα, να υποβάλει φακέλους δορυφορικών δικτύων. Η υποβολή και η διαχείριση των φακέλων θα γίνει εξ ολοκλήρου με ηλεκτρονικά μέσα.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για την καταχώρηση δορυφορικών δικτύων, οπότε κρίνεται απαραίτητο να καθοριστεί αναλυτικά η διαδικασία υποβολής και διαχείρισης φακέλου δορυφορικών δικτύων, ώστε να εφαρμόζεται σε όλες τις δυνατές μορφές δορυφορικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένων και των συστημάτων πολλαπλών μη γεωστατικών μικροδορυφόρων.

Όμως πρέπει να καθοριστούν και οι υποχρεώσεις των δύο μερών, που είναι οι φορείς και το Υπουργείο. Για την αποτελεσματική διαχείριση των προτάσεων, οι φορείς θα πρέπει να έχουν τα απαιτούμενα τεχνικά χαρακτηριστικά, τα δικαιολογητικά, τα παράβολα και το ύψος των απαιτούμενων τελών.

Αυτό που αλλάζει προς το καλύτερο είναι το καθεστώς αποζημίωσης του ελληνικού κράτους, στην περίπτωση που φέρει διεθνή ευθύνη λόγω διαστημικής δραστηριότητας που έχει αδειοδοτήσει. Μέχρι σήμερα ο κάθε φορέας έπρεπε να συνάψει ασφάλιση ύψους €60.000.000, ανεξάρτητα από το είδος της δραστηριότητας. Πλέον, καθώς οι διαστημικές δραστηριότητες ποικίλλουν, θα εισαχθεί στο επόμενο διάστημα μια διαδικασία που θα περιλαμβάνει μετρήσιμα κριτήρια, όπως το μέγεθος, το βάρος και τις τεχνικές προδιαγραφές, ώστε να προσαρμόζεται το ποσό ασφάλισης, ανάλογα με την εκτίμηση του ρίσκου της κάθε διαστημικής δραστηριότητας. Μάλιστα, αν η διαστημική δραστηριότητα εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, θα μπορεί ο φορέας να απαλλαχθεί από την υποχρέωση ασφάλισης.

Με αυτές τις νομοθετικές ρυθμίσεις, ανοίγει ο δρόμος για περισσότερες διαστημικές δραστηριότητες στη χώρα μας, ενώ θα δώσει τα μέσα σε επιχειρήσεις να αναπτύξουν εφαρμογές και συστήματα που θα αξιοποιούν τις τεχνολογίες που παρέχουν οι δορυφόροι.