Το ελαιόλαδο έσωσε τα... προσχήματα στις εξαγωγές

Ιστορικό υψηλό για τις ελληνικές εξαγωγές τροφίμων που οδήγησαν σε πλεονασματικό ισοζύγιο. Ερευνα του ΚΕΠΕ, όμως, δείχνει «κόκκινη κάρτα» στο παραγωγικό και εξαγωγικό μοντέλο. Ουραγός η Ελλάδα στις κατά κεφαλήν εξαγωγές μεταξύ κρατών με ανάλογο πληθυσμό.

Δημοσιεύθηκε: 14 Μαΐου 2024 - 07:13

Αλεξάνδρα Γκίτση [email protected]

Κόκκινη κάρτα στο παραγωγικό και εξαγωγικό μοντέλο της χώρας βγάζει το ΚΕΠΕ. Το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών της Ελλάδας, με αφορμή την ανάλυσή του για το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, διαπιστώνει σημαντικές στρεβλώσεις που δεν έχουν θεραπευθεί παρά τη δεκαετή οικονομική κρίση που πέρασε η χώρα.

Στην ανάλυσή του το ΚΕΠΕ παραθέτει στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα είναι ουραγός στις κατά κεφαλήν εξαγωγές μεταξύ κρατών με παρόμοιο ή και μικρότερο πληθυσμό από τη χώρα, όπως είναι οι: Πορτογαλία, Σουηδία, Τσεχία, Ισραήλ, Αυστρία, Ελβετία, Ουγγαρία (Παγκόσμια Τράπεζα, 2022). Μάλιστα, χώρες που πέρασαν παρόμοια οικονομική κρίση με την Ελλάδα, όπως είναι η Πορτογαλία, έχουν αυξήσει τις εξαγωγές τους σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι η ελληνική οικονομία.

Αυτό, σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, υποδηλώνει ότι το παραγωγικό υπόδειγμα της χώρας μετά την κρίση, που τόσο έχει συζητηθεί η αλλαγή του, παραμένει σχετικά αμετάβλητο. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ), οι οποίες αποτελούν πηγή παραγωγικών επιχειρήσεων, έχουν μεν σημειώσει άνοδο, αλλά παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα για να μπορέσουν να δώσουν ώθηση στην παραγωγή και την εξαγωγή αγαθών. Εκτός αυτού, σημαντικό μέρος των ΑΞΕ κατευθύνεται σε μη αυστηρά παραγωγικούς κλάδους όπως η αγορά ακινήτων ή τουριστικές επιχειρήσεις. Εκεί που χρειάζεται η ελληνική οικονομία ΑΞΕ, επισημαίνει το ΚΕΠΕ, είναι ο πρωτογενής και, ιδιαίτερα, ο δευτερογενής (βιομηχανία) τομέας, ο οποίος και παραμένει ο μεγάλος ασθενής της ελληνικής οικονομίας.

Σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων, οι οποίες σημείωσαν πέρυσι άνοδο 9,5%, φθάνοντας στο ιστορικό υψηλό των 10,85 δισ. ευρώ και οι αντίστοιχες εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 1,8%, φθάνοντας επίσης στο ιστορικό υψηλό των 10,39 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα την επιστροφή στο πλεονασματικό ισοζύγιο της τάξεως των 460 εκατ. ευρώ, το ΚΕΠΕ έχει κάποιες ενστάσεις για τη βιωσιμότητά τους.

Όπως λέει, η αύξηση του πλεονάσματος του ελαιολάδου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επανεμφάνιση πλεονάσματος στο συνολικό εμπόριο αγροδιατροφικών προϊόντων. Η δε αύξηση των εξαγωγών ελαιολάδου το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οφείλεται κατά το ήμισυ στην άνοδο των τιμών του ελαιολάδου και κατά το υπόλοιπο ήμισυ στην αύξηση της εξαγόμενης ποσότητας.

Η άνοδος γενικά των τιμών των εξαγόμενων ποσοτήτων δεν είναι κάτι το αρνητικό, σημειώνει το ΚΕΠ. Αντίθετα, η άνοδος αυτή επιδιώκεται από τους παραγωγούς, τους μεταποιητές και τους εξαγωγείς. Αυτό που δεν κρίνεται όμως θετικό, όπως τονίζει το ΚΕΠΕ, είναι η συγκυριακή άνοδος της τιμής, η οποία εξαρτάται από γεωπολιτικούς παράγοντες -πέραν δηλαδή του ελέγχου την εντόπιας παραγωγικής αλυσίδας- και η οποία μπορεί να εξανεμιστεί το επόμενο έτος.

Παρόμοια είναι η κατάσταση με το βαμβάκι, το οποίο, ενώ ως πρώτη ύλη έχει δυνατότητα να επιτύχει υψηλές τιμές στην παγκόσμια αγορά, η αξία αυτή χάνεται λόγω σοβαρών ελλείψεων στη διαχείρισή του (τυποποίηση-ταξινόμηση) από την έλλειψη συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων (παραγωγοί, εκκοκκιστές, κ.λπ.).

Ο καπνός, τα αλιεύματα και τα γαλακτοκομικά συμπληρώνουν την (μικρή) ομάδα προϊόντων τα οποία προσφέρουν πλεόνασμα στο εξωτερικό εμπόριο. Στα θετικά αξίζει να τονιστεί η συνεχόμενη και δυναμική αύξηση των εξαγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων, τα οποία παραδοσιακά ελλειμματικά προϊόντα κατέστησαν πλεονασματικά. Στον αντίποδα, ο κτηνοτροφικός κλάδος κρεοπαραγωγού κατεύθυνσης παραμένει ο ασθενής της ελληνικής γεωργίας, ο οποίος συμμετέχει στη διαμόρφωση ελλείμματος ύψους άνω του 1,5 δισ. ευρώ (2 δισ. ευρώ, εάν συμπεριληφθεί και το έλλειμμα από το εμπόριο ζωοτροφών).