Ανάπτυξη μόνο 2% αναμένει ο ΟΟΣΑ στην Ελλάδα

Η ελληνική ανάπτυξη θα παραμείνει στο 2% το 2024 πριν ανέλθει στο 2,5% το 2025, επισημαίνει ο ΟΟΣΑ στις νέες του προβλέψεις για την οικονομία. 

Σημειώνεται ότι η πρόβλεψη του ΟΟΣΑ παραμένει χαμηλότερη από την εκτίμηση της Αθήνας για άνοδο του ΑΕΠ κατά 2,5% εφέτος, όπως κατατέθηκε στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, ενώ η αρχική εκτίμηση στον ελληνικό προϋπολογισμό τοποθετούσε τον πήχη στο 2,9%. 

Οπως εκτιμά ο ΟΟΣΑ, η αύξηση της απασχόλησης και των πραγματικών μισθών θα ενισχύσει την κατανάλωση. Ταυτόχρονα, η εκταμίευση των κονδυλίων της ΕΕ για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα θα στηρίξει τις επενδύσεις παρά τις «σφιχτές» οικονομικές συνθήκες. Ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να μειώνεται, αλλά με βραδύτερο ρυθμό, επιστρέφοντας κοντά στον στόχο μέχρι το τέλος του 2025.

Υπό το πρίσμα του υψηλού δημόσιου χρέους, η προβλεπόμενη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος τα επόμενα δύο χρόνια είναι επιβεβλημένη. Ωστόσο, οι ανάγκες δαπανών είναι μεγάλες, μεταξύ άλλων λόγω των χαμηλών επενδύσεων κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, της γήρανσης του πληθυσμού και του κόστους αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Η ενίσχυση της χαμηλής παραγωγικότητας της Ελλάδας θα βοηθούσε στη δημιουργία περισσότερου δημοσιονομικού χώρου και ταυτόχρονα στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Αυτό συνεπάγεται περαιτέρω πρόοδο στην άρση των εμποδίων στις επενδύσεις, ιδίως με την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος, τη βελτίωση της νομοθεσίας και τη στροφή των δημοσίων δαπανών προς τις επενδύσεις.

Η οικονομία παραμένει ανθεκτική

Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ διακόπηκε κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2023 καθώς οι πλημμύρες τον Σεπτέμβριο του 2023 πάγωσαν προσωρινά τις μεταφορικές συνδέσεις και επηρέασαν ιδιαίτερα τη γεωργική παραγωγή. Οι επιχειρηματικές προσδοκίες έχουν βελτιωθεί και συνεχίζουν να δείχνουν προς επέκταση. Ο βασικός πληθωρισμός μειώθηκε στο 3,4% τον Μάρτιο του 2024, παρά τις υψηλότερες τιμές των τροφίμων. Η αύξηση της απασχόλησης έχει επιβραδυνθεί, αλλά το ποσοστό απασχόλησης και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού παραμένουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Η ετήσια αύξηση των μισθών ανήλθε στο 5,5% το τέταρτο τρίμηνο του 2023, με τον κατώτατο μισθό να αυξάνεται κατά 9,4% τον Απρίλιο του 2023 και να αυξάνεται ξανά κατά 6,4% τον Απρίλιο του 2024.

Το κόστος δανεισμού για τις επιχειρήσεις έχει αυξηθεί λόγω των υψηλότερων επιτοκίων της αγοράς. Ο δανεισμός νέων επιχειρήσεων επιβραδύνθηκε τον Ιανουάριο του 2024, αλλά παρέμεινε υψηλός σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Ωστόσο, το κόστος δανεισμού για το δημόσιο έχει μειωθεί λόγω χαμηλότερων ασφαλίστρων κινδύνου, καθώς τα ελληνικά κρατικά ομόλογα έχουν ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα. Τα επιτόκια των 10ετών κρατικών ομολόγων μειώθηκαν κατά 100 μονάδες βάσης και το spread με τα γερμανικά ομόλογα μειώθηκε κατά το ήμισυ. Οι τιμές ενέργειας μειώθηκαν κατά 18% έως τον Μάρτιο, αν και οι τιμές των τροφίμων συνέχισαν να αυξάνονται κατά 9,7%. Ο τουρισμός έχει αυξηθεί έντονα, με τις ταξιδιωτικές εισπράξεις να αυξάνονται κατά 41,5% έως τον Δεκέμβριο του 2023, αντανακλώντας κυρίως τις υψηλότερες εισροές ταξιδιωτών.

Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα συνεχίσει να μειώνεται

Το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε στο 1,2% του ΑΕΠ για το 2023 και προβλέπεται να φθάσει στο 1,8% το 2024 και στο 2,1% το 2025. Η αναπτυσσόμενη οικονομία και η περαιτέρω πρόοδος στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής θα ενισχύσουν τα έσοδα. Τα έκτακτα ενεργειακά μέτρα, τα οποία ανήλθαν στο 1% του ΑΕΠ το 2023, σχεδιάζονται να καταργηθούν σταδιακά το 2024. Οι κρατικές δαπάνες που χρηματοδοτούνται από τα Ταμεία Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ, που ανέρχονται στο 1,7% του ΑΕΠ το 2024 και στο 2,3% του ΑΕΠ το 2025, θα στηρίξουν την πραγματική αύξηση των επενδύσεων περίπου 9% έως το 2025, εάν πραγματοποιηθούν αποτελεσματικά. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί από 161% του ΑΕΠ το 2023 σε 151% έως το 2025.

Η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί

Η ανάπτυξη προβλέπεται να συνεχιστεί στο 2,0% το 2024 πριν ανέλθει στο 2,5% το 2025. Η αύξηση της κατανάλωσης θα επιταχυνθεί το 2024 καθώς οι πραγματικές αυξήσεις μισθών, τα κέρδη της απασχόλησης και οι ισχυρές τουριστικές εισροές υποστηρίζουν τα εισοδήματα και τις δαπάνες. Οι συνεχείς βελτιώσεις στην υγεία των τραπεζών και η εκταμίευση των κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης θα στηρίξουν την ανάπτυξη των επενδύσεων.

Οι πληθωριστικές πιέσεις από τους αυξανόμενους μισθούς θα συνεχιστούν μέχρι τις αρχές του 2025, αλλά ο βασικός πληθωρισμός προβλέπεται να μειωθεί σταδιακά, φτάνοντας στο 2,1% σε ετήσια βάση το τελευταίο τρίμηνο του 2025. Οι καθυστερήσεις στην εκταμίευση των Ταμείων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν τις επενδύσεις ενώ η υπερβολικά υψηλή αύξηση μισθών -που υπερβαίνει τα κέρδη παραγωγικότητας- θα υπονόμευε προηγούμενα κέρδη ανταγωνιστικότητας, μειώνοντας τις προοπτικές των εξαγωγών.

Βασικές προκλήσεις η ενίσχυση της παραγωγικότητας και η περαιτέρω δημοσιονομική εξυγίανση 

Η δημοσιονομική εξυγίανση παραμένει προτεραιότητα καθώς το υψηλό επίπεδο χρέους εκθέτει την Ελλάδα σε κινδύνους, τονίζει ο ΟΟΣΑ. Θα απαιτηθεί διατηρήσιμη ισχυρή οικονομική ανάπτυξη για να επιτευχθούν μειώσεις του χρέους ενόψει των υψηλών αναγκών δαπανών.

Η παραγωγικότητα παραμένει κατά ένα τρίτο κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος, η μείωση των εναπομείναντων ρυθμιστικών βαρών στο λιανικό εμπόριο και τις υπηρεσίες και η παροχή περισσότερης και καλύτερης ποιότητας κατάρτισης σε ενήλικες θα μπορούσαν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα των ιδιωτικών επενδύσεων.

Μεγάλο μέρος των δημόσιων επενδύσεων που απαιτούνται για τη στήριξη της ανάπτυξης θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από τον προϋπολογισμό μετά τη λήξη των Ταμείων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το 2026, ιδίως με τον περιορισμό του μισθολογίου, τη μείωση του κατακερματισμού των δημοσίων συμβάσεων, την επιδίωξη περαιτέρω ψηφιοποίησης και απλούστευσης του δημόσιου τομέα και τη διεύρυνση του αριθμού των φορολογουμένων.