Ερχεται νόμος για «επαρκείς μισθούς» και συλλογικές συμβάσεις

Περιθώριο έως τον Οκτώβριο έχει η Ελλάδα να κυρώσει την Οδηγία για επαρκείς κατώτατους μισθούς που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μετά από πολύμηνες διεργασίες, στις 4 Οκτωβρίου 2022.

Ήδη, με απόφαση της υπουργού Εργασίας Δόμνας Μιχαηλίδου, ορίζεται η σύσταση επιτροπής, η οποία θα εξετάσει το θέμα με καταληκτική ημερομηνία την 31η Οκτωβρίου 2024. Άλλωστε, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, τα κράτη-μέλη έχουν δύο χρόνια στη διάθεσή τους για να μεταφέρουν την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο. Η οδηγία για τους κατώτατους μισθούς καθορίζει το διαδικαστικό πλαίσιο για την προώθηση επαρκών κατώτατων μισθών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ειδικότερα δε για:

1. Tην προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών
2. Tην προώθηση επαρκών επιπέδων νόμιμων κατώτατων μισθών και
3. Tη βελτίωση της πραγματικής πρόσβασης όλων των εργαζομένων στην προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού.

Ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων

Δίκαιοι όροι εργασίας

Σύμφωνα με την Ε.Ε., οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα σε δίκαιους μισθούς που να επιτρέπουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Αυτό αναφέρεται ρητά στην αρχή 6 του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο 2, το οποίο καλύπτει τους δίκαιους όρους εργασίας.

Κοινωνικός διάλογος και συμμετοχή των εργαζομένων

Οι εργαζόμενοι -ή οι εκπρόσωποί τους- έχουν δικαίωμα έγκαιρης ενημέρωσης και διαβούλευσης για ζητήματα που τους αφορούν. Αυτή είναι η αρχή 8 του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, επίσης στο κεφάλαιο 2.

Στο πλαίσιο αυτό, στόχος της Οδηγίας είναι να ωθήσει τα κράτη-μέλη με νόμιμους κατώτατους μισθούς να θεσπίσουν ένα πλαίσιο για τον καθορισμό και την επικαιροποίηση αυτών των κατώτατων μισθών σύμφωνα με ένα σύνολο σαφών κριτηρίων. Ο κατώτατος μισθός θα επικαιροποιείται τουλάχιστον ανά διετία (ή το αργότερο ανά τετραετία για τις χώρες που χρησιμοποιούν μηχανισμό αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής). Ωστόσο, η οδηγία δεν προβλέπει συγκεκριμένο επίπεδο κατώτατου μισθού το οποίο πρέπει να επιτύχουν τα κράτη-μέλη.

Στο θέμα της ενίσχυσης των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η Ε.Ε. εκτιμά πως είναι ένας τρόπος να καταπολεμηθεί η φτώχεια των εργαζομένων και να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας. Έχει παρατηρηθεί ότι οι χώρες με υψηλό ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις τείνουν να έχουν μικρότερο ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων και υψηλότερους κατώτατους μισθούς από ό,τι οι χώρες με χαμηλό ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις. Έτσι, ένας από τους στόχους της οδηγίας είναι η αύξηση του αριθμού των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των μισθών. Για να επιτύχουν αυτό τον στόχο, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να προωθήσουν την ικανότητα των κοινωνικών εταίρων να συμμετέχουν σε συλλογικές διαπραγματεύσεις.

Για παράδειγμα, τα κράτη-μέλη με κάλυψη από συλλογικές διαπραγματεύσεις κάτω του 80%, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, θα πρέπει να καταρτίσουν σχέδιο δράσης για την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Στο σχέδιο δράσης θα πρέπει να καθορίζονται σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα για τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις.

Το κείμενο ορίζει ότι τα κράτη-μέλη θα λάβουν μέτρα για να ενισχύσουν την πραγματική πρόσβαση των εργαζομένων σε προστασία με τη μορφή νόμιμου κατώτατου μισθού. Προς τον σκοπό αυτό, τα μέτρα περιλαμβάνουν:

• ελέγχους από τις επιθεωρήσεις εργασίας
• εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες για την προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού
• ανάπτυξη της ικανότητας των αρχών επιβολής να αναλαμβάνουν δράση κατά των μη συμμορφούμενων εργοδοτών.

Παράλληλα με την Κοινοτική Οδηγία,  υπάρχει και η Διεθνής Σύμβαση Εργασίας 131 του ILO, που επίσης πρέπει να ενσωματωθεί.  

Μέλη της επιτροπής, που συνεδρίασε την περασμένη Παρασκευή για πρώτη φορά, είναι:

1. Παπαρηγοπούλου Πατρίνα, Δικηγόρος - Καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ως Πρόεδρος
2. Πατέλης Αλέξης, Οικονομολόγος, ως Αντιπρόεδρος
3. Αργυρού Μιχάλης, Πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων
4. Παπασταύρου Αλέξιος, Δικηγόρος, ως μέλος
5. Γιαννακούρου Σταματίνα, Δικηγόρος - Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εργατικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου
6. Ντότσικα Μαρία, Δικηγόρος ΔΝ, ως μέλος
7. Καρούζος Ιωάννης, Δικηγόρος ως μέλος
8. Αγραπιδάς Κωνσταντίνος, Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Εργασιακών Σχέσεων Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία και Ένταξης στην Εργασία, ως μέλος
9. Γκουδρολώλος Συμεών, Αναπληρωτής Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Συλλογικών Ρυθμίσεων, ως μέλος
10. Λεοντόπουλος-Βαμβέτσος Αλέξανδρος, Νομικός - Συνεργάτης της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ως μέλος
11. Δουμάνης Αντώνιος, Πλοίαρχος Λ.Σ., Διευθυντής της Διεύθυνσης Ναυτικής Εργασίας, εκπρόσωπος του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ως μέλος, με αναπληρώτρια την Παπανικολάου Βασιλική, Τμηματάρχη του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων, της εν λόγω Διεύθυνσης
12. Αγναντόπουλος Απόστολος, μετακλητός υπάλληλος στο γραφείο του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ως μέλος, με αναπληρωτή τον Βουρλούμη Σταύρο, Οικονομολόγο
13. Ανδριανοπούλου Ευδοξία, υπάλληλος κλάδου ΠΕ Δημοσιονομικών, η οποία υπηρετεί ως νομικός-επιστημονικός συνεργάτης στο γραφείο του Υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αρμόδιου για τη Δημοσιονομική Πολιτική, ως μέλος, με αναπληρώτρια τη Σαχά Βασιλική, που υπηρετεί ως συνεργάτης στο γραφείο, επίσης του Υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αρμόδιου για τη Δημοσιονομική Πολιτική
14. Γρηγοριάδη Κλαίρη, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού του Υπουργείου Εσωτερικών, ως μέλος, με αναπληρώτρια τη Βαλάκα Ελένη, Προϊσταμένη του Τμήματος Πειθαρχικής Ευθύνης και Δεοντολογίας της ίδιας Διεύθυνσης
15. Μπενάκη Κυπριώτη Βασιλική, Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Στατιστικών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ως μέλος, με αναπληρώτρια τη Σιδέρη Σπυριδούλα, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Στατιστικών Πληθυσμού, Απασχόλησης και Κόστους Ζωής.

Γραμματέας της επιτροπής ορίζεται η Μοσχονά Γεωργία Χρυσομοίρα, Αναπληρώτρια Προϊσταμένη του Τμήματος Προστασίας της Εργασίας της Διεύθυνσης Συλλογικών Ρυθμίσεων, με αναπληρώτρια τη Σγουράκη Ελένη, υπάλληλο του Τμήματος Τμήμα Συλλογικών Συμβάσεων και Συλλογικής Οργάνωσης της Διεύθυνσης Συλλογικών Ρυθμίσεων.