Ερχονται κύματα μαζικής εξόδου για συνταξιοδότηση

Μαζική έξοδο από την αγορά εργασίας εκτιμάται ότι θα  έχουμε τα επόμενα χρόνια, με τους ειδικούς να μιλούν για μια «δύσκολη 7ετία», καθώς  έως το 2030 θα σπεύσει να συνταξιοδοτηθεί η γενιά των baby boomers.

Μάλιστα, επισημαίνουν ότι αν και η «μεγάλη έξοδος» ξεκίνησε το 2022 και θα διαρκέσει έως το 2030, με περίπου 165.000 έως 200.000 άτομα να συνταξιοδοτούνται ετησίως, ο μεγαλύτερος όγκος των συνταξιοδοτήσεων θα γίνει από το 2025 και μετά.

Ήδη, τόσο τα στοιχεία της μελέτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ασφαλιστικό στη χώρα μας όσο και τα μηνιαία στοιχεία του υπουργείου Εργασίας μέσω του πληροφοριακού συστήματος Άτλας δείχνουν πως το κύμα φυγής δεν είναι αναστρέψιμο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε λιγότερο από 10 χρόνια, οι απασχολούμενοι αναμένεται να μειωθούν στα 4,09 εκατ. άτομα το 2030 από περίπου 4,196 εκατ. που ήταν  το 2023 και την ίδια 7ετία, οι   συνταξιούχοι αναμένεται να αυξηθούν κατά περίπου 130.000 άτομα. 

Όπως εξηγεί ο Δρ. του Παντείου Πανεπιστημίου, αναλογιστής Βασίλης Μπέτσης, στη χώρα μας, λόγω του εμφυλίου πολέμου, το baby booming άργησε σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης που είχε ξεκινήσει από το 1946. Ξεκίνησε το 1955 και διήρκησε έως και το 1967. Σε αυτή την περίοδο, ο μέσος αριθμός των γεννήσεων ανά έτος ήταν 156.000 γεννήσεις. «Η συνταξιοδότηση της γενιάς των baby boomers έχει ξεκινήσει από το 2022 και θα διαρκέσει μέχρι το 2030. Όμως, ο μεγαλύτερος όγκος των συνταξιοδοτήσεων θα έχει γίνει από το 2025 μέχρι το 2030, διότι την περίοδο 1960-1965 οι γεννήσεις ήταν υψηλότερες από τον μέσο όρο των 156.000 γεννήσεων», επισημαίνει ο κ. Μπέτσης.

Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκο Μηλαπίδη, η πλειονότητα αυτών που είναι γεννημένοι από το 1946 βρίσκεται ήδη στη διαδικασία συνταξιοδότησης και εντός  των επόμενων 3 - 4 χρόνων η «έξοδος» θα έχει ολοκληρωθεί.

Βέβαια, αν ο χαρακτηρισμός «baby boomer» στην Ελλάδα αφορά και τους γεννημένους από το 1960 έως το 1965, τότε πρόκειται για μια  πολυπληθέστερη κατηγορία ασφαλισμένων και η διαδικασία ενδέχεται να διαρκέσει περισσότερο. Αυτοί, σύμφωνα με τον κ. Μηλαπίδη, «είναι στο μεταίχμιο της εξόδου και στα πρόθυρα της απασχόλησης συνταξιούχων, αν βέβαια το επιθυμούν». Μάλιστα, ο Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Ασφάλισης σημειώνει πως στις τελευταίες αναλογιστικές μελέτες έχουν γίνει οι προβλέψεις και παρά την αύξηση των συνταξιούχων, το ύψος των συντάξεων είναι εξασφαλισμένο.

«Η πίεση είναι αναμενόμενη και ελεγχόμενη», επισημαίνει χαρακτηριστικά. Για να συμπληρώσει πως επειδή μιλάμε για μια γενιά εργαζομένων με προσόντα, αν επιλέξουν να δουλέψουν με το νέο ευνοϊκό καθεστώς των απασχολούμενων συνταξιούχων, τότε θα ξαναεισφέρουν στο σύστημα, ενώ παράλληλα θα αυξήσουν και τα εισοδήματά τους.

Βέβαια για κάποιους, το νέο ευνοϊκό αυτό καθεστώς, με την κατάργηση του πέναλτι -30% στη σύνταξη όσων εξακολουθούν να εργάζονται, αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα αύξησης των συνταξιοδοτήσεων, κατά το εξεταζόμενο διάστημα. 

Και πράγματι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Μπέτση, και το 2024 οι αιτήσεις συνταξιοδότησης θα ξεπεράσουν τις 200.000 και θα προσεγγίσουν τις 220.000, που ήταν και αριθμός-ρεκόρ το 2022. Συγκεκριμένα, από 103.308 συνταξιοδοτήσεις που είχαμε το 2019, το 2022 ο αριθμός των αιτήσεων συνταξιοδότησης εκτινάχθηκε σε 222.800. Το 2023 παρατηρήθηκε μια μικρή μείωση, όμως από τα στοιχεία του συστήματος ΑΤΛΑΣ για τους δύο πρώτους μήνες του 2024, οι εκτιμήσεις δεν είναι ευοίωνες.

Το διάστημα Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2024 παρατηρείται αύξηση των συνταξιοδοτήσεων κατά 13%, από 29.806 συνταξιοδοτήσεις σε 33.459. Με βάση αυτά τα στοιχεία, ο έμπειρος αναλογιστής εκτιμά για το τρέχον έτος πως αν συνεχιστεί αυτή η τάση, ο αριθμός των νέων συνταξιοδοτήσεων θα πλησιάσει το επίπεδο του 2022, αγγίζοντας τις 218.500 συνταξιοδοτήσεις.

Οι απασχολούμενοι

Αλλά και βάσει των αναλογιστικών προβολών, ο Δρ. του Παντείου Πανεπιστημίου Β. Μπέτσης σκιαγραφεί μια όχι και τόσο θετική εικόνα: Οι απασχολούμενοι αναμένεται να μειωθούν στα 4,09 εκατ. άτομα το 2030 από περίπου 4,196 εκατ. που ήταν το 2023, ενώ οι συνταξιούχοι αναμένεται να αυξηθούν, την επόμενη 7ετία, κατά περίπου 130.000 άτομα.

Αυτό θα επηρεάσει βέβαια και τη συνταξιοδοτική δαπάνη, η οποία σε  ονομαστικές τιμές εκτιμάται πως θα αυξηθεί από τα 31,5 δισ. ευρώ το 2023, στα 35,1 δισ. ευρώ το 2030. Να σημειωθεί εδώ ότι ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα είναι περίπου στο ίδιο επίπεδο (14,2%) με αυτό του 2023, που ήταν 14,4%.

Μετά το 2035, που θα έχει συνταξιοδοτηθεί όλη η γενιά των baby boomers, η συνταξιοδοτική δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αρχίσει να μειώνεται σταδιακά κάτω από το 14% και το 2050 θα είναι στο 13,6%, το 2060 στο 12% και το 2070 στο 11,9%. Στο τεράστιο πρόβλημα της μείωσης του πληθυσμού, που εκτιμάται ότι θα έχει μειωθεί στα 7,8 εκατ. άτομα, βέβαια, πρέπει να προστεθεί και η ωρίμανση του νόμου Κατρούγκαλου, με τις σημαντικά περιορισμένες συνταξιοδοτικές παροχές.