Τράπεζες: «Ηπια» πιστωτική επέκταση φέτος με… μπαλαντέρ τη ΓΕΚ

Ρυθμό πιστωτικής επέκτασης ανάλογο της περσινής χρονιάς, με… μπαλαντέρ τυχόν εκταμιεύσεις του ομίλου ΓΕΚ για ανάληψη νέων παραχωρήσεων (Αττική Οδός, Εγνατία) και (απο)επενδύσεις (Καζίνο Ελληνικού, ΤΕΝΕΡΓ), αναμένουν για φέτος στελέχη εταιρικών χορηγήσεων συστημικών τραπεζών, εκτιμώντας ότι το περιθώριο (spread) θα πιεστεί περαιτέρω, διαμορφούμενο πέριξ του 1,7% με 1,8%.

Μετά από ένα «δυνατό» Δεκέμβριο, στη διάρκεια του οποίου καταγράφηκαν μεγάλες εκταμιεύσεις δανείων προς επιχειρήσεις, ο πρώτος μήνας της φετινής χρονιάς χαρακτηρίζεται ως μέτριος. Η τάση αποπληρωμών, που κυριάρχησε πέρυσι, λόγω του υψηλού κόστους δανεισμού, συνεχίζεται, αν και επιβραδυνόμενη καθώς σειρά μεγάλων κυρίως επιχειρήσεων (Aegean, Titan, Autohellas, ΕΛΛΑΚΤΩΡ κ.ά.) μειώνει τραπεζικό δανεισμό, αξιοποιώντας τις ισχυρές ταμειακές ροές ή/και υποκαθιστώντας τον με εκδόσεις ομολογιακών, οι οποίες καλύπτονται από το επενδυτικό κοινό.

Μέρος της «βιτρίνας» των εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων διαθέτει μηδενικό καθαρό δανεισμό (ΟΠΑΠ, Jumbo, Intracom, ΟΛΠ κ.ά.) ή μειούμενη έκθεση στις εγχώριες τράπεζες (ΟΤΕ, Μυτιληναίος, Titan, HelleniQ Energy κ.ά.) και τρέχουσες επενδύσεις, που χρηματοδοτούνται από τις ταμειακές τους ροές ή/και με δανεισμό μέσω μητρικής (ΟΤΕ).

Πρόκειται για σκηνικό που οδηγεί τα τραπεζικά επιτελεία στην εκτίμηση περί «ήπιας» πιστωτικής επέκτασης και όξυνσης του ανταγωνισμού μεταξύ τραπεζών. Αστάθμητο παράγοντα αποτελεί το πώς θα επιδράσει στις αποφάσεις επιχειρήσεων η προσδοκία έναρξης του κύκλου αποκλιμάκωσης επιτοκίων στο β' εξάμηνο του έτους. Στελέχη εταιρικών χορηγήσεων εκτιμούν ότι θα υποβοηθήσει την έναρξη επενδυτικών σχεδίων, με αποτέλεσμα, προϊούσης της χρονιάς, να αυξάνεται η ζήτηση για δάνεια.

Προς το παρόν, πάντως, όλοι κρατούν… μικρό καλάθι. Επικεφαλής corporate μιας εκ των συστημικών τραπεζών εκτιμά ότι ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης θα είναι αντίστοιχος του περσινού, χάρη στην κόπωση των αποπληρωμών, στη χρηματοδότηση επενδύσεων από Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και τους πόρους ΕΣΠΑ. Το τραπεζικό περιθώριο (spread) θα υποχωρήσει στα επίπεδα του 1,7% με 1,8%, λόγω της πίεσης που δημιουργεί το υψηλό κόστος χρήματος και η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.

Μπαλαντέρ τα μεγάλα projects ΓΕΚ

Μαζί του συμφωνεί η πλειονότητα των στελεχών του τομέα, υπό τη διευκρίνιση, όμως, ότι δεν θα καταγραφούν εντός της χρονιάς εκταμιεύσεις δανείων για τα μεγάλα projects, που έχει μπροστά του ο όμιλος ΓΕΚ. Αν η σύμβαση παραχώρησης εκμετάλλευσης Αττικής Οδού ή/και Εγνατίας Οδού υπογραφεί εντός του έτους και εκταμιευθεί η χρηματοδότηση που παρέχουν οι τράπεζες, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης θα προσεγγίσει τα επίπεδα του 2022.

Υπενθυμίζεται ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες μαζί με την EBRD ετοιμάζονται να υπογράψουν με τη ΓΕΚ σύμβαση χορήγησης δανεισμού της τάξης των 2,7 δισ. ευρώ, για τη χρηματοδότηση τιμήματος Αττικής Οδού. Σε αυτή θα προστεθεί πιστωτική γραμμή της τάξης των 0,3 με 0,4 δισ. ευρώ, με χρήση αντιστάθμισης επιτοκίου.

Ο όμιλος ΓΕΚ έχει ανακηρυχθεί προτιμητέος μειοδότης, για την παραχώρηση εκμετάλλευσης της Εγνατίας Οδού και την ανάπτυξη των τμημάτων που εκκρεμούν, βρίσκεται, όμως, σε συζητήσεις με το Δημόσιο για την έκπτωση στο τίμημα, λόγω της ανόδου των επιτοκίων, βάσει των όρων της σύμβασης.

Επιπρόσθετα, ΓΕΚ και Hard Rock ξεκινούν την επένδυση για καζίνο στο Ελληνικό, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, αλλά το δάνειο (περίπου 1 δισ. ευρώ μαζί με TAA) δεν αναμένεται να εκταμιευθεί εντός της φετινής χρονιάς. Το ίδιο ισχύει για την παραχώρηση του ΒΟΑΚ. Τυχόν, όμως, συμφωνία πώλησης της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, θυγατρικής της ΓΕΚ, θα φέρει άλλη μια μεγάλη «δουλειά» καθώς εκτιμάται ότι ο αγοραστής θα απευθυνθεί στον εγχώριο τραπεζικό τομέα για χρηματοδότηση μέρους του τιμήματος και παρεπόμενης υποχρέωσης δημόσιας πρότασης.

Οι στόχοι πιστωτικής επέκτασης ανά τράπεζα

Η μείωση της ζήτησης δανείων από επιχειρήσεις, λόγω υψηλού κόστους χρηματοδότησης και των πληθωριστικών πιέσεων, που ανεβάζουν το κόστος επενδύσεων, οδήγησε πέρυσι τις τράπεζες σε αναθεώρηση των στόχων πιστωτικής επέκτασης για τη διετία 2023-24. Τα επιτελεία τους εκτιμούν ότι ο κύκλος αποκλιμάκωσης των επιτοκίων θα ξεκινήσει το τρίτο τρίμηνο του 2024 και η ετήσια μείωση θα κινηθεί μεταξύ 50 με 75 μονάδες βάσης καθώς οι κεντρικές τράπεζες θα κινηθούν προσεκτικά, φοβούμενες την αναζωπύρωση του πληθωρισμού.

Το cost of funding θα αυξηθεί καθώς σταδιακά μετακινούνται περισσότερες καταθέσεις σε προϊόντα προθεσμίας. Η αύξηση του cost of funding σε συνδυασμό με την προσδοκούμενη αποκλιμάκωση των Euribor/libor δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια επιθετικής μείωσης στο spread, σύμφωνα με την εκτίμηση υψηλόβαθμου στελέχους έτερης συστημικής τράπεζας. Κατά την άποψή του, τα περιθώρια που χρεώνουν οι τράπεζες θα σταθεροποιηθούν στα τρέχοντα επίπεδα.

Η Ελλάδα, χάρη στη δυναμική την οποία προσδίδουν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Υπάρχουν, όμως, παράγοντες, που ενδέχεται να μετριάσουν τον ρυθμό ανάπτυξης, όπως η καθυστέρηση στην υλοποίηση των μεγάλων δημόσιων έργων, λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού και ανάγκης ισχυροποίησης ισολογισμών σε κατασκευαστικούς ομίλους, εξέλιξη που θα παράσχει ευχέρεια ανετότερης τραπεζικής χρηματοδότησης (εγγυητικές, δάνεια).

Πρόσφατα, η διοίκηση της Alpha Bank διατύπωσε την εκτίμηση ότι η πιστωτική επέκταση θα είναι υψηλότερη του 2023, αλλά όχι στον βαθμό που προβλέπουν οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις, λόγω της μεταβατικότητας που θα χαρακτηρίσει τη χρονιά διεθνώς (διατήρηση υψηλού κόστους χρήματος, slow down στις ευρωπαϊκές οικονομίες) και των εγγενών αδυναμιών της χώρας (κακός σχεδιασμός έργων, αργή υλοποίηση κ.ά.).

Οι πρώτες διαρροές για τους στόχους πιστωτικής επέκτασης επιβεβαιώνουν την παραπάνω εκτίμηση. Η Πειραιώς έθεσε ως στόχο πιστωτικής επέκτασης για τη φετινή χρονιά τα 1,7 δισ. ευρώ, επίπεδα αντίστοιχα αυτών που πέτυχε το 2023 (1,6 με 1,7 δισ. ευρώ). Η Εθνική έθεσε τον πήχη λίγο χαμηλότερα (1,3 με 1,4 δισ. ευρώ) της περσινής επίδοσης (1,4 με 1,5 δισ. ευρώ), ενώ οι στόχοι Alpha και Eurobank δεν έχουν διαρρεύσει.

Από την πορεία των εταιρικών χορηγήσεων θα κριθεί, για άλλη μια χρονιά, το πόσο θα αυξηθεί η «πίτα» των ενήμερων δανείων καθώς η τάση (μικρής) μείωσης του υπολοίπου στεγαστικών αναμένεται να συνεχισθεί.