Εργατικά ατυχήματα: Ανοίγει ο δρόμος για φορέα ασφάλισης επαγγελματικού κινδύνου

Υπέρ της δημιουργίας Φορέα Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, τάχθηκε χθες, ο αρμόδιος για το θέμα υφυπουργός Εργασίας Βασίλης Σπανάκης ανοίγοντας τις εργασίας ημερίδας που διοργανώθηκε υπό την αιγίδα του υπουργείου και με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό βήμα, για μια χώρα όπως η Ελλάδα, στην οποία τα τελευταία χρόνια, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία Ανδρέας Στοϊμενίδης, μόνο σε έναν χρόνο, το 2023 έχασαν τη ζωή τους στους χώρους εργασίας 171 εργαζόμενοι, έναντι 104 το 2022.

Να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, η Ελλάδα δεν διαθέτει ένα σύστημα για την προστασία των εργαζομένων έναντι του επαγγελματικού κινδύνου. Στην πράξη άλλωστε, οι συνθήκες εργασίας χαρακτηρίζονται από πολύ μικρή πρόνοια ως προς την προστασία της υγείας και ασφάλειας στην εργασία, οι επαγγελματικές ασθένειες έχουν σχεδόν μηδενική καταγραφή, ενώ η καταγραφή των εργατικών ατυχημάτων είναι ελλιπής και αντιφατική. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα ήταν 46, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Στοϊμενίδης 104, καθώς τα περισσότερα δυστυχήματα δεν δηλώνονται ως εργατικά.

Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας πάντως, εκτιμά γενικά, ότι το κόστος των εργατικών ατυχημάτων εν γένει, ήτοι το κόστος για το σύνολο των ατυχημάτων (θανατηφόρων και μη) και των επαγγελματικών ασθενειών, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, των επιδομάτων, των συντάξεων σε περίπτωση αναπηρίας ή θανάτου και κατά συνέπεια της μείωσης της παραγωγικότητας υπολογίζεται για τον προϋπολογισμό κάθε χώρας σε 4% του ΑΕΠ. Ήτοι, περί τα 8 δισ. ευρώ το έτος, για την χώρα μας.

Δεν είναι απολύτως παράδοξο λοιπόν, το συμπέρασμα του Προέδρου του Συλλόγου Τεχνικών Ασφαλείας Ελλάδας Παναγιώτη Χατζηδημητράκη, ότι εάν όλοι οι κοινωνικοί φορείς συντόνιζαν τις δράσεις τους για μείωση κατά 20% με 25% των εργατικών ατυχημάτων (στόχος που κατά γενική ομολογία όσων συμμετείχαν στην ημερίδα είναι εφικτός), θα μπορούσε για παράδειγμα η κυβέρνηση, να εξοικονομήσει 2 δισ. και να περιορίσει ή ακόμη και να καταργήσει τον ΕΝΦΙΑ!

Να σημειωθεί ότι, οι αντίστοιχοι ευρωπαϊκοί φορείς ασφάλισης του επαγγελματικού κινδύνου, έχουν ως στόχο την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών, την αποκατάσταση της υγείας και της ικανότητας προς εργασία αλλά και την χορήγηση οικονομικών παροχών και αυτόνομων συντάξεων. Οι πόροι δε, για την ασφαλιστική κάλυψη του επαγγελματικού κινδύνου στις ευρωπαϊκές χώρες προέρχονται αποκλειστικά από τους εργοδότες και η πρακτική αποτελεί εφαρμογή της νομοθετημένης αρχής της εργοδοτικής ευθύνης για τα θέματα υγείας και ασφάλειας στους χώρους εργασίας.

Σε πρώτη φάση, όπως υπογράμμισε ο κ. Σπανάκης, συγκροτείται συντονιστικό όργανο που θα οργανώσει τις θέσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων, προκειμένου να προχωρήσει η δημιουργία του νέου Φορέα και στην Ελλάδα.

Οι εκπρόσωποι των κοινωνικών εταίρων (ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ), της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, του Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού αρμόδιου για το θέμα, Τεχνικών Ασφαλείας, καθηγητών αλλά και συνδικαλιστών, χαιρέτησαν την πρωτοβουλία και δεσμεύθηκαν για την συμμετοχή τους σε έναν διαρκή διάλογο.

“Το 2024 θα είναι χρονιά δράσεων για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία” δήλωσε ο κ. Σπανάκης, αναφέροντας πως εντός του επόμενου έτους θα αναληφθούν δράσεις που σχετίζονται με τους εξής άξονες παρέμβασης:

• Τροποποίηση και εκσυγχρονισμός του κώδικα νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, με την κατάργηση πεπαλαιωμένων διατάξεων, την απλοποίηση των διαδικασιών και την προσαρμογή τους στις ανάγκες του σήμερα. «Περνάμε περισσότερους από 30 κλάδους οικονομικής δραστηριότητας και εκατοντάδες επαγγέλματα σε κατηγορίες (ζώνες) υψηλότερης επικινδυνότητας για την ενίσχυση των μέτρων προστασίας και των υποχρεώσεων του εργοδότη, όπως είναι, για παράδειγμα, οι γεωργοκτηνοτροφικές δραστηριότητες με χρήση μηχανημάτων, η κατασκευή όπλων και πυρομαχικών και η επεξεργασία και διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων». Κατηγοριοποιούνται επίσης όλα ανεξαιρέτως τα τεχνικά έργα (ακόμη και τα μικρά), χονδρεμπόριο και λιανεμπόριο κρεάτων, ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές δραστηριότητες (courier, delivery), ερευνητικά εργαστήρια, καθαρισμός κτιρίων, νοσοκομεία, κλινικές και διαγνωστικά κέντρα.
• Αναβαθμίζεται ο ρόλος της Διεύθυνσης Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία στο νέο οργανόγραμμα του υπουργείου.
• Στο πλαίσιο του ετήσιου εθνικού προγράμματος 2023-2024 για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, συγκροτείται συντονιστικό όργανο για τη δημιουργία φορέα ασφάλισης επαγγελματικού κινδύνου, στη βάση ενός ανοιχτού κοινωνικού διαλόγου και υποστηρικτικών μελετών σκοπιμότητας, δημιουργίας και αναλογιστικής ισορροπίας. «Η δημιουργία του φορέα ασφάλισης επαγγελματικού κινδύνου θα συμβάλει στην επισταμένη μέριμνα των εργοδοτών και των επιχειρήσεων για την αποτελεσματική πρόληψη εργατικών ατυχημάτων, με επακόλουθο την αύξηση της αποδοτικότητας των εργαζομένων, την ενίσχυση της παραγωγικότητας της επιχείρησης και σε ένα ευρύτερο επίπεδο την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας» δήλωσε ο υφυπουργός.
• Επένδυση στην αξιοποίηση και συνεχή επικαιροποίηση της διαδικτυακής πλατφόρμας yae.gov.gr η οποία περιλαμβάνει μία σειρά από ψηφιακά εργαλεία και υπηρεσίες για την υποστήριξη των επιχειρήσεων - ιδίως των μικρών και των μεσαίων - σε ό,τι αφορά την αποτελεσματική διαχείριση των σχετικών θεμάτων.
• Διαμόρφωση προστατευτικού πλαισίου των εργαζομένων σε μικρά και μεγάλα τεχνικά έργα. Παράλληλα, ενδυναμώνεται ο ουσιαστικός ρόλος του συντονιστή ασφαλείας στα τεχνικά έργα για την αποφυγή εργατικών ατυχημάτων.
• Η Ανεξάρτητη Αρχή της Επιθεώρησης Εργασίας εκσυγχρονίζει τις διαδικασίες σχεδιασμού, προγραμματισμού και υλοποίησης των ελέγχων στο πεδίο της Υγείας και της Ασφάλειας. Ήδη, κατά το 2023, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 27.000 έλεγχοι και επιβλήθηκαν 14.732 πρόστιμα, συνολικού ύψους 41 εκατ. ευρώ.
• Στο πλαίσιο των δράσεων προαγωγής της υγείας και της ευεξίας των εργαζομένων, προωθούνται σύγχρονες δράσεις, όπως ο εργασιακός αθλητισμός και η υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Αθλητισμού.

Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι των κοινωνικών φορέων αναγνώρισαν την έλλειψη στην ενημέρωση για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, επεσήμαναν την έλλειψη πόρων κυρίως για τις μικρές επιχειρήσεις και ζήτησαν με έμφαση την ένταξη στη βασική εκπαίδευση, πολλώ δε μάλλον στην Πανεπιστημιακή, το μάθημα της ασφάλειας στην εργασία ώστε να υπάρξει αλλαγή κουλτούρας στο μεγάλο αυτό ζήτημα.