Μπαράζ στις μεταβιβάσεις ακινήτων με μετρητά από το… στρώμα

Τίτλοι τέλους στις μεταβιβάσεις ακινήτων με μερική ή ολική, φανερή, χρήση μετρητών πέφτουν με τη δημοσίευση του νέου φορολογικού νόμου στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.

Η δημοσίευση του επίμαχου άρθρου 3 στο ΦΕΚ σημαίνει την ενεργοποίηση αυστηρών προστίμων σε βάρος των συμβολαιογράφων ή των υποθηκοφυλάκων που θα μεταγράψουν πράξη με χρήση μετρητών, με ελάχιστο όριο τις 10.000 ευρώ και μέγιστο τις 500.000 ευρώ. Τα δε συμβόλαια θεωρούνται άκυρα.

Η διάταξη νόμου ορίζει ότι κατά τη σύνταξη των συμβολαιογραφικών εγγράφων μεταβίβασης ακινήτων με επαχθή αιτία, των προσυμφώνων και των εξοφλητικών πράξεων, η καταβολή του τιμήματος γίνεται αποκλειστικά με τη χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής. Συμβολαιογραφικό έγγραφο του πρώτου εδαφίου, στο οποίο καταγράφεται προκαταβολή ή μερική ή ολική εξόφληση του τιμήματος με μετρητά ή στο οποίο δεν καταγράφεται η εξόφληση του τιμήματος με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, είναι αυτοδικαίως άκυρο, απαγορεύεται να μεταγραφεί στα οικεία βιβλία και δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των συμβαλλομένων, του Δημοσίου και οποιουδήποτε τρίτου.

Στα πρόσωπα που παραβαίνουν τις υποχρεώσεις αναγραφής στο συμβόλαιο του τρόπου εξόφλησης του τιμήματος αποκλειστικά με τη χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής επιβάλλεται αυτοτελές πρόστιμο ίσο με το 10% του τιμήματος που δεν προκύπτει ότι καταβλήθηκε με χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, το οποίο δεν μπορεί να υπολείπεται των 10.000 ευρώ και να υπερβαίνει τις 500.000 ευρώ, για κάθε παράβαση.

Από την ανακοίνωση της πρόθεσης σχετικής νομοθέτησης από την πλευρά της κυβέρνησης τον Οκτώβριο, οι συμβολαιογράφοι δέχθηκαν ένα κύμα αγοραστών ακινήτων που ήθελαν να χρησιμοποιήσουν μετρητά στις εν λόγω συναλλαγές. Μέχρι τώρα δεν απαγορεύεται να εμφανίσει κάποιος ένα μέρος του τιμήματος ή ακόμα κα όλο το τίμημα σε μετρητά, αρκεί βεβαίως να μπορεί να τα δικαιολογήσει (ή να ρισκάρει πιθανότητα ελέγχου). Τα «μαύρα» άλλωστε δεν αποτυπώνονται στα συμβόλαια.

Είναι ενδεικτικό ότι από τον Μάρτιο του 2021, ημερομηνία έναρξης λειτουργίας της πλατφόρμας MyProperty στην ΑΑΔΕ, μία στις πέντε μεταβιβάσεις έχουν γίνει με μετρητά στο σύνολό τους ή εν μέρει. Είναι αυτές οι περιπτώσεις οι οποίες τώρα μπαίνουν στο στόχαστρο της ΑΑΔΕ, καθώς θεωρούνται εκ προοιμίου υψηλού ρίσκου για φοροδιαφυγή, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και εικονικές συναλλαγές με τους αγοραστές αλλά και τους πωλητές να κινδυνεύουν σύντομα να βρεθούν αντιμέτωποι με έλεγχο. Την ίδια τύχη θα έχουν και όσοι έσπευσαν τις τελευταίες εβδομάδες των «ελεύθερων» μεταβιβάσεων με μετρητά. Ανάλογα με τα ευρήματα των αρχικών διασταυρώσεων καραδοκεί η απειλή διασταυρώσεων και με τραπεζικούς λογαριασμούς, ελέγχου πόθεν έσχες και τακτικού ελέγχου.

Τα στοιχεία δείχνουν πως σε σύνολο 338.511 μεταβιβάσεων ακινήτων, ύψους 27,7 δισ. ευρώ, στα συμβόλαια 42.613 περιπτώσεις είχαν περάσει συναλλαγές ύψους 426,5 εκατ. ευρώ μόνο με μετρητά ενώ επιπλέον 41.741 μεταβιβάσεις έγιναν εν μέρει με μετρητά ύψους 2,980 δισ. ευρώ.

Σε χρόνο παράλληλο, «τρέχουν» ήδη οι έλεγχοι σε 2.500 φακέλους παλαιών μεταβιβάσεων ακινήτων, κληρονομιών, γονικών παροχών και δωρεών, βάζοντας στο επίκεντρο υποθέσεις του έτους 2017 για τις οποίες στις 31 Δεκεμβρίου 2023 λήγει η προθεσμία της Φορολογικής Διοίκησης να εκδώσει πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου.

Οι υποθέσεις αυτές αφορούν κυρίως ακίνητα εκτός του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας τους, μη αποδοχή από τον φορολογούμενο της προεκτίμησης προσωρινής αξίας της Δ.Ο.Υ., διαφορές δηλωθείσας αξίας και προεκτίμησης που υπερβαίνουν το 30% ή η αξία της προεκτίμησης είναι πάνω από 100.000 ευρώ.