Επαγγελματίες: Οι τελικές αλλαγές πριν ψηφιστεί το φορο-νομοσχέδιο

Παράθυρο νέων οριακών αλλαγών στο φορολογικό νομοσχέδιο, οι οποίες δεν αλλοιώνουν τη βασική φιλοσοφία του αναφορικά με την καθιέρωση τεκμαρτού προσδιορισμού των εισοδημάτων των ελεύθερων επαγγελματιών από το 2023, ανοίγουν αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΘΟ.

Όπως εξηγούν, μετά και την ακρόαση φορέων που προηγήθηκε στη Βουλή, υπάρχει περιθώριο να προστεθούν «μία-δύο μικρές επαγγελματικές ομάδες στο μειωμένο κατά 50% τεκμήριο», όπως έγινε μετά τη διαβούλευση και για μονογονεϊκές οικογένειες ή πολύτεκνους, όπως επίσης και να προστεθούν κάποιοι ΚΑΔ σε μειωμένο τεκμήριο, ακολουθώντας τις διορθώσεις που έγιναν για τα κυλικεία σχολείων με την καθιέρωση τεκμαρτού εισοδήματος με δωδεκατημόρια πραγματικής δραστηριότητας. Πέραν αυτών, ουδέν, διαμηνύει το οικονομικό επιτελείο παρά το κύμα αντιδράσεων από τους ελεύθερους επαγγελματίες. Μάλιστα ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης θα μιλήσει σήμερα στη Βουλή, αναδεικνύοντας την ανάγκη υλοποίησης της μεταρρύθμισης.

Στην πλήρη εφαρμογή και απόδοση των διατάξεων του φορολογικού νομοσχεδίου, η κυβέρνηση προσδοκά μόνιμα έσοδα της τάξεως των 3 δισ. ευρώ από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, χρήματα τα οποία σε πρώτη φάση (τα 552 εκατ. ευρώ του 2024, από τις αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών) θα κατευθυνθούν στην ενίσχυση των δαπανών Υγείας και Παιδείας και στο τέλος της τετραετίας θα χρηματοδοτήσουν νέες μόνιμες μειώσεις φόρων.

Σε σχέση με την πρώτη παρουσίαση του νομοσχεδίου, πριν τη διαβούλευση, το ΥΠΕΘΟ έχει βάλει αρκετό νερό στο κρασί του.

Αρχικά, κατέστησε σαφές πως το τεκμήριο είναι μαχητό. Όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες αμφισβητούν το αποτέλεσμα της τεκμαρτής φορολόγησης, έχουν το δικαίωμα να την αμφισβητήσουν, ζητώντας τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου. Όπως εξήγησε ο Διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής στη Βουλή, το αίτημα ελέγχου δεν ακυρώνει απευθείας το εκκαθαριστικό με τον τεκμαρτό προσδιορισμού του εισοδήματος και του φόρου.

Η βεβαίωση του φόρου γεννά υποχρέωση εξόφλησής του, με ό,τι συνεπάγεται η εκπρόθεσμη πληρωμή του, στο μεσοδιάστημα «τρέχει» ο έλεγχος και εφόσον αποδειχθεί εκ του ελέγχου ότι το πραγματικό εισόδημα είναι μικρότερο, γίνεται νέα εκκαθάριση. Ο έλεγχος μπορεί να διενεργηθεί εξ αποστάσεως, από το γραφείο, στη βάση των στοιχείων που προσκομίζει ο φορολογούμενος ή εναλλακτικά μπορεί να γίνει πλήρης έλεγχος και στην έδρα της επιχείρησης.

Στις βασικές αλλαγές σε σχέση με τις αρχικές εξαγγελίες και η μείωση του τέλους επιτηδεύματος οριζόντια για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι υπόκεινται σε τεκμαρτή φορολόγηση, από τα 650 στα 325 ευρώ από τα επόμενα εκκαθαριστικά, σε συνδυασμό με τη μείωση του τέλους από τα 600 στα 300 ευρώ για κάθε υποκατάστημα φυσικών προσώπων.

Στις τελικές διατάξεις, η λίστα των εκπτώσεων και των απαλλαγών από σύστημα τεκμαρτής φορολόγησης διευρύνθηκε ενώ ηπιότεροι γίνονται και οι συντελεστές προσαύξησης με κριτήριο τον τζίρο.

Συγκεκριμένα:

1. Το τεκμήριο μειώνεται κατά 50% για τους επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία 67% έως 79%, για όσους ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους, σε γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα, σε γονείς με εξαρτώμενα τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, σε γονείς πολύτεκνων οικογενειών.
2. Τυχόν εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις ή από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου. Για παράδειγμα, αν το τεκμήριο για έναν επαγγελματία προσδιορίζεται στις 12.000 ευρώ και ο ίδιος έχει εισόδημα από μισθούς ύψους 7.000 ευρώ, το τεκμήριο μειώνεται στις 5.000 ευρώ (12.000-5.000).
3. Από την εφαρμογή του τεκμηρίου απαλλάσσονται πλήρως οι αγρότες, όσοι αμείβονται με μπλοκάκι και με έως 3 εργοδότες καθώς και οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.
4. Επιχειρηματικές δραστηριότητες όπου εκ του νόμου μπαίνουν χρονικοί περιορισμοί λειτουργίας εντός του φορολογικού έτους, θα φορολογούνται τεκμαρτά με το σύστημα των δωδεκατημορίων.
5. Οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν για τα φετινά (2023) εισοδήματα με το τεκμήριο, θα πληρώσουν το 2024 μειωμένη κατά 50% προκαταβολή φόρου, υπολογιζόμενη πάνω στη διαφορά τεκμαρτού και δηλωθέντος κέρδους.
6. Η προσαύξηση λόγω ΚΑΔ δεν ισχύει όταν ο μέσος όρος του ετήσιου κύκλου εργασιών του αντίστοιχου ΚΑΔ δεν υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ ή όταν το πλήθος των επιτηδευματιών που υπάγονται στον συγκεκριμένο ΚΑΔ δεν υπερβαίνει τους 30. Για τον υπολογισμό του μέσου όρου του κύκλου εργασιών δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιτηδευματίες με μηδενικό τζίρο, ενώ μετά τις διορθώσεις η προσαύξηση λόγω ΚΑΔ ανέρχεται στο 5% επί του ποσού κατά το οποίο ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του ΚΑΔ.
7. Η μεταφορά ζημιών που ήδη προβλέπεται στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος συνεχίζει να ισχύει για τα εισοδήματα που προσδιορίζονται λογιστικά, ανεξάρτητα από την εφαρμογή του τεκμηρίου.
8. Το τεκμήριο είναι μαχητό. Οι φορολογούμενοι μπορούν να αμφισβητήσουν το τεκμήριο ιδίως στις παρακάτω περιπτώσεις: στρατιωτικής θητείας, φυλάκισης, νοσηλείας σε νοσοκομείο ή κλινική, αδυναμία άσκησης δραστηριότητας λόγω εγκυμοσύνης ή λοχείας με βάση την εργατική νομοθεσία, εκτεταμένες φυσικές καταστροφές που κατέστησαν αδύνατη, συνολικά ή μερικά, την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ατομικής τους επιχείρησης ή της άδειας άσκησης επαγγέλματός τους, απαγόρευση λειτουργίας του καταστήματος ή άλλου χώρου άσκησης της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας σε εφαρμογή απόφασης δημόσιας αρχής για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή άλλου λόγου που υπαγορεύει το δημόσιο συμφέρον, ή για άλλους λόγους ανωτέρας βίας που εμποδίζουν την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Για την εφαρμογή των παραπάνω, ο φορολογούμενος υποβάλλει στη φορολογική διοίκηση τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Πέραν όμως των παραπάνω, ο ελεύθερος επαγγελματίας έχει επιπλέον τη δυνατότητα να αμφισβητήσει το ποσό που προκύπτει από το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ζητήσει τη διενέργεια ελέγχου από τις φορολογικές αρχές για να αποδειχθεί η ακρίβεια της δήλωσής του για εισόδημα μικρότερο του τεκμαρτού.