ΟΟΣΑ: Ανάπτυξη 2% στην Ελλάδα το 2024, ευκαιρίες και κίνδυνοι

Μείωση του ρυθμού ανάπτυξης στο 2% το 2024 από 2,4% φέτος βλέπει ο ΟΟΣΑ, ενώ εκτιμά ότι το 2025 το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,4%.

Η αύξηση της πραγματικής κατανάλωσης έχει επιβραδυνθεί λόγω του υψηλού κόστους ζωής και των ζημιών από τα πρόσφατα καιρικά φαινόμενα, αλλά θα επιταχυνθεί καθώς ο πληθωρισμός σταδιακά θα μετριάζεται και η συνεχιζόμενη αύξηση της απασχόλησης θα βελτιώσει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.

Οι βελτιώσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον, η αύξηση των εκταμιεύσεων κεφαλαίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και η βελτίωση των παγκόσμιων οικονομικών συνθηκών θα στηρίξουν τις επενδύσεις και τις εξαγωγές. Η μείωση του πληθωρισμού, όμως, θα επιβραδυνθεί από τις μισθολογικές πιέσεις που προκύπτουν από την έλλειψη εργατικού δυναμικού.

Τα επιτεύγματα στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και η μείωση του χρέους αντικατοπτρίζονται στην αξιολόγηση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας, η οποία επέστρεψε σε επενδυτική βαθμίδα τον Σεπτέμβριο του 2023, σημειώνει ο Οργανισμός. Με τη χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας, όμως, θα πρέπει να γίνουν περαιτέρω μεταρρυθμίσεις για την άρση των εμποδίων για επενδύσεις -ιδίως στο δικαστικό σύστημα- και τη βελτίωση των δεξιοτήτων. Οι πρόσφατες πυρκαγιές και πλημμύρες τονίζουν την ανάγκη προσαρμογής σε ένα θερμότερο κλίμα, ιδίως με τη διεύρυνση της ασφαλιστικής κάλυψης ακινήτων.

Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,3% τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2023. Η ιδιωτική κατανάλωση υποστηρίχθηκε από την επέκταση της απασχόλησης, η οποία βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2010, και από την επιβράδυνση του πληθωρισμού. Η ταχεία πτώση του ποσοστού ανεργίας συμβάλλει στην αύξηση των μισθών. Ο δείκτης μισθολογικού κόστους αυξήθηκε κατά 4,3% το έτος έως το δεύτερο τρίμηνο του 2023. Ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 3,8% τον Οκτώβριο, καθώς οι τιμές της ενέργειας υποχώρησαν. Οι πραγματικές επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 7,9% παρά το αυξανόμενο κόστος δανεισμού.

Η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ επιβράδυνε την αύξηση των νέων δανείων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Οι βελτιώσεις στην αξιολόγηση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας αντιστάθμισαν εν μέρει τη σύσφιξη των διεθνών χρηματοοικονομικών συνθηκών: τα spreads σε γερμανικά 10ετή κρατικά ομόλογα έχουν πέσει σχεδόν στο μισό από τον Οκτώβριο του 2022. Οι κίνδυνοι διακοπής του ενεργειακού εφοδιασμού έχουν αμβλυνθεί. 

Η Ελλάδα αναμένεται να επιτύχει αυξανόμενα πρωτογενή πλεονάσματα, από 1,1% το 2023 σε 2,1% το 2025. Αυτό θα συμβάλει σε ταχεία μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ από 163% το 2023 σε 152% το 2025. Τούτου λεχθέντος, ο δημοσιονομικός προσανατολισμός αναμένεται να παραμείνει σε γενικές γραμμές ουδέτερος και να γίνει μέτρια αυστηρός κατά περίπου 0,2% του ΑΕΠ μεταξύ 2023 και 2025.

Αυξανόμενα φορολογικά έσοδα και σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων ενέργειας και τροφίμων, που ανέρχονται σε 1% του ΑΕΠ το 2023, δημιούργησαν κάποιο δημοσιονομικό χώρο για νέες παρεμβάσεις, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης. Μέτρα ύψους 0,7% του ΑΕΠ το 2023 και 1,1% του ΑΕΠ το 2024 αυξάνουν τα εισοδήματα των συνταξιούχων, των δημόσιων υπαλλήλων και των ομάδων χαμηλού εισοδήματος, αν και οι προηγούμενες συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις αναμένεται να περιορίσουν τις δημόσιες δαπάνες.

Η κρατική αποζημίωση για ζημιές από δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες εκτιμάται στο 0,3% του ΑΕΠ το 2023. Η αντιμετώπιση τρεχουσών καθυστερήσεων στην υλοποίηση επενδύσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης θα τονώσει τις επενδύσεις, με τις δαπάνες να αναμένεται να αυξηθούν από 1% του ΑΕΠ το 2023 σε 2% του ΑΕΠ το 2025.

Η αύξηση της παραγωγής (ΑΕΠ) προβλέπεται να συγκρατηθεί σε 2,4% το 2023 και 2,0% το 2024, πριν αυξηθεί στο 2,4% το 2025. Η προηγούμενη μείωση της αγοραστικής δύναμης και οι ζημίες από δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες αναμένεται να επιβραδύνουν αρχικά την αύξηση της κατανάλωσης. Το αυξανόμενο κόστος δανεισμού θα επιβαρύνει προσωρινά τις επενδύσεις. Τόσο η πραγματική κατανάλωση όσο και η αύξηση των επενδύσεων αναμένεται να επιταχυνθούν, καθώς ο πληθωρισμός μειώνεται περαιτέρω και το εξωτερικό περιβάλλον βελτιώνεται.

Η συνεχής αύξηση της απασχόλησης και των μισθών θα βοηθήσει στην ανάκαμψη της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών. Ένα βελτιωμένο επιχειρηματικό περιβάλλον και η συνεχής υποστήριξη μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας «Greece 2.0» αναμένεται να τονώσουν τις επενδύσεις. Η πτώση του πληθωρισμού είναι πιθανό να επιβραδυνθεί καθώς οι αυξανόμενοι περιορισμοί της παραγωγικής ικανότητας συμβάλλουν στις μισθολογικές πιέσεις. Ο πιο επίμονος πληθωρισμός ή τυχόν διαταραχές στην ενέργεια μπορεί να επιβαρύνουν τις εξελίξεις.

Η ενίσχυση της παραγωγικότητας και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι βασικές προκλήσεις. Παρά τις καλοδεχούμενες μειώσεις της επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους, το επίπεδο του χρέους παραμένει υψηλό. Η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων τουλάχιστον 1,5% του ΑΕΠ μακροπρόθεσμα και η υποστήριξη της ισχυρής ανάπτυξης είναι σημαντικές για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Οι προοπτικές ανάπτυξης θα βελτιωθούν με την αύξηση της αποτελεσματικότητας του νομικού συστήματος, για παράδειγμα με την προώθηση εναλλακτικών μηχανισμών επίλυσης διαφορών.

Η προσέλκυση περισσότερων γυναικών και νέων στην απασχόληση, για παράδειγμα με την ενθάρρυνση ευέλικτων εργασιακών ρυθμίσεων και την αύξηση των κινήτρων για πρόσληψη εργαζομένων με περιορισμένη εμπειρία, παραμένει επίσης βασικό για την ενίσχυση περαιτέρω βελτιώσεων στο δυνητικό προϊόν.

Η προώθηση ευρύτερης ασφάλισης περιουσίας για όλα τα κτίρια θα μπορούσε να περιορίσει το μέγεθος των φορολογικών ενδεχόμενων υποχρεώσεων που προκύπτουν από όλο και πιο σοβαρά ακραία καιρικά φαινόμενα και να βοηθήσει στην επιτάχυνση της ανοικοδόμησης μετά από ζημιές.