Ποιοι και πώς επηρεάζονται από το μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο

Πάνω από 1,5 εκατομμύριο ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι επηρεάζονται από τις διατάξεις του μίνι ασφαλιστικού νομοσχεδίου, που αναμένεται εντός του Νοεμβρίου να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή. Κατά κύριο λόγο, το πρόσημο των παρεμβάσεων είναι θετικό, ενώ υπάρχουν διατάξεις που πρέπει να ψηφιστούν γρήγορα καθώς ο χρόνος πιέζει.

Μια από αυτές αφορά πάνω από 750.000 συνταξιούχους, με προσωπική διαφορά πάνω από 10 ευρώ, η οποία θα πρέπει να ψηφιστεί εντός του ερχόμενου μήνα, ώστε η έξτρα, εφάπαξ παροχή να δοθεί πριν από τα Χριστούγεννα.

Με άλλες διατάξεις, το νομοσχέδιο προβλέπει την ενθάρρυνση της νόμιμης απασχόλησης συνταξιούχων με την κατάργηση της περικοπής του 30% της σύνταξης του εργαζόμενου συνταξιούχου και τη θέσπιση μη ανταποδοτικού πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ υπολογιζόμενου επί του εισοδήματος από την ασφαλιστέα εργασία, τη δυνατότητα για πρώτη φορά συνταξιοδότησης μη μισθωτών με ληξιπρόθεσμες οφειλές ασφαλιστικών εισφορών στον e-ΕΦΚΑ έως 30.000 ευρώ (από 20.000 ευρώ που ισχύει σήμερα) και έως 10.000 ευρώ για αγρότες (από 6.000 ευρώ σήμερα), την ενιαιοποίηση των προϋποθέσεων θεμελίωσης επικουρικής σύνταξης και την επιτάχυνση της απονομής των εκκρεμών επικουρικών συντάξεων.

Υπάρχει βέβαια και το θέμα της αναμόρφωσης του θεσμού της Επαγγελματικής Ασφάλισης, που φαίνεται πως προκαλεί τις μεγαλύτερες αναταράξεις, κυρίως ως προς το σκέλος της φορολόγησης των εφάπαξ και των συντάξεων που δίνονται, παρότι αφορά μόλις 63.000 ασφαλισμένους στα ΤΕΑ. Οι αλλαγές αφορούν βέβαια και όσους συμμετέχουν σε κάποιο ομαδικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο ιδιωτικής εταιρείας, καθώς στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι να εξομοιωθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας των ΤΕΑ και των ομαδικών συμβολαίων.

Αναλυτικά, το νομοσχέδιο με αριθμούς έχει ως εξής:

Περίπου 750.000 συνταξιούχοι, με προσωπική διαφορά πάνω από 10 ευρώ και συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που δεν θα πάρουν και το 2024 αύξηση, όπως δεν πήραν και το 2023, λόγω της ύπαρξης προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις τους, θα λάβουν εφάπαξ έκτακτο επίδομα. Θα κυμαίνεται από 100 έως 200 ευρώ. Συγκεκριμένα, οι συνταξιούχοι με μηνιαίο ύψος σύνταξης έως 700 ευρώ, θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ, από 700,01 ευρώ έως 1.100 ευρώ, θα λάβουν 150 ευρώ, ενώ όσοι έχουν μηνιαίο ύψος συντάξεων από 1.100,01 ευρώ έως 1.600 ευρώ, θα λάβουν 100 ευρώ.

Τουλάχιστον 32.000 εργαζόμενοι συνταξιούχοι θα ωφεληθούν από την κατάργηση της περικοπής του 30% της σύνταξης. Ταυτόχρονα, θεσπίζεται ένας μη ανταποδοτικός πόρος υπέρ e-ΕΦΚΑ, ο οποίος για τους μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους θα ισούται με το 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους και για τους μη μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους με το 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κλάσης για κύρια σύνταξη. Θεσπίζεται, επίσης, ετήσιο πλαφόν του πόρου που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 12πλασιο της εθνικής σύνταξης.

Περίπου 13.000 είναι σήμερα οι υποψήφιοι συνταξιούχοι με οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία που δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης, αν και πληρούν τις προϋποθέσεις. Πλέον, με την προτεινόμενη διάταξη, ανοίγει ο δρόμος για διακανονισμό των οφειλών και έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης. Ειδικότερα, αυξάνεται το ανώτατο όριο οφειλών ασφαλιστικών εισφορών για συνταξιοδότηση από 20.000 σε 30.000 ευρώ και για τον πρώην ΟΓΑ από 6.000 σε 10.000 ευρώ. Προσοχή όμως. Το μέτρο αφορά ασφαλισμένους που έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος ηλικίας τους και, ταυτόχρονα, έχουν καταβάλει εισφορές για τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης.

Έως 14.000 συνταξιούχοι του Δημοσίου που αναμένουν να λάβουν επικουρική σύνταξη εκτιμάται ότι θα ωφεληθούν από την ενιαιοποίηση των προϋποθέσεων θεμελίωσης επικουρικής σύνταξης με 15ετία και την επιτάχυνση της απονομής των εκκρεμών επικουρικών συντάξεων.

Απροσδιόριστος είναι ο αριθμός των νέων μητέρων, αυτοαπασχολούμενων και αγροτισσών, που θα λάβουν για πρώτη φορά επίδομα μητρότητας από τη ΔΥΠΑ. Η διάταξη θα αφορά όλες τις νέες μη μισθωτές, ασφαλιστικά ενήμερες μητέρες, οι οποίες θα λαμβάνουν μηνιαίο επίδομα μητρότητας από τη ΔΥΠΑ ύψους 780 ευρώ (κατώτατος μισθός) για 9 μήνες. Η διάταξη θα αφορά και τις μισθωτές ασφαλισμένες, οι οποίες έως σήμερα αποκλείονταν λόγω διαφορετικών κανόνων των πρώην Ταμείων τους, όπως π.χ. οι ασφαλισμένες του πρώην ΤΑΥΤΕΚΩ και οι έμμισθες ασφαλισμένες του πρώην ΕΤΑΑ.

Σε 63.000 ανέρχονται οι ασφαλισμένοι σε ΤΕΑ, μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι, που θα επηρεαστούν από τις αλλαγές στη φορολόγηση των παροχών των ΤΕΑ, ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης κάθε ασφαλισμένου. Σε κάποιες χιλιάδες εκτιμώνται και οι μεριδιούχοι που συμμετέχουν σε κάποιο ομαδικό συμβόλαιο. Όσο περισσότερος χρόνος έχει διανυθεί σε ΤΕΑ ή Ομαδικό Ασφαλιστικό Συμβόλαιο, τόσο μικρότερος είναι ο συντελεστής φορολόγησης Έτσι, με βάση το σενάριο που παρουσίασε η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, κατά την προηγούμενη βδομάδα, για 0-5 έτη ασφάλισης, προβλέπεται 20% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 10% για τη σύνταξη, για 6-15 έτη ασφάλισης, προβλέπεται 15% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 7,5% για τη σύνταξη, για 16-25 έτη ασφάλισης, προβλέπεται 10% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 5% για τη σύνταξη και για 26 έτη ασφάλισης και άνω, προβλέπεται 5% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 2,5% για τη σύνταξη.

Συνολικά 900.000 είναι οι δικαιούχοι κοινωνικών επιδομάτων, με την πλειοψηφία τους να επηρεάζονται από τις προωθούμενες αλλαγές, καθώς προβλέπεται η χρήση προπληρωμένης κάρτας για την πληρωμή της πλειοψηφίας των επιδομάτων της ΔΥΠΑ και του ΟΠΕΚΑ. Θα υπάρχει βέβαια όριο αναλήψεων μετρητών μέχρι το 50% του ποσού κάθε επιδόματος.

Δεν έχει, τέλος, προσδιοριστεί ο αριθμός των ανασφάλιστων που έχουν μεν ΑΜΚΑ, δεν είναι όμως «ενεργός». Δεν έχουν δηλαδή νόμιμη κατοικία στη χώρα μας. Αυτό στην πράξη μπορεί να αφήνει εκτός δωρεάν υγειονομικής κάλυψης, αφενός, μετανάστες που εργάζονται παράνομα στη χώρα, χωρίς να έχουν φορολογική παρουσία ή και πολίτες γειτονικών χωρών που επισκέπτονται την Ελλάδα για να πάνε στο νοσοκομείο ή/και να πάρουν φάρμακα και αποχωρούν αμέσως μετά, αφετέρου, όμως, ακόμη και Έλληνες πολίτες που διέμεναν στη χώρα προ ετών, αλλά δεν έχουν πλέον φορολογικές υποχρεώσεις στην Ελλάδα.