Γιατί «φουσκώνουν» οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών

Σαφή ανοδική πορεία συνεχίζουν να καταγράφουν οι αποταμιεύσεις των ελληνικών νοικοκυριών, καθώς κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο οι τοποθετήσεις σε τραπεζικές καταθέσεις και αμοιβαία κεφάλαια προκαθορισμένης διάρκειας έχουν αυξηθεί κατά περίπου 7,5 δισ. ευρώ.

Ειδικότερα, η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε το υπόλοιπο των τραπεζικών καταθέσεων των νοικοκυριών για το τέλος πρώτου φετινού εννεαμήνου, απ’ όπου προέκυψε (βλέπε στοιχεία παρατιθέμενου πίνακα):

• Καθαρή εισροή της τάξεως των 700 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, ενώ κατά το δίμηνο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου η αύξηση των καταθέσεων των νοικοκυριών (συμπεριλαμβανομένων και των όποιων τόκων) διαμορφώθηκε κοντά στο 1,3 δισ. ευρώ.
• Διόγκωση των τραπεζικών καταθέσεων των νοικοκυριών κατά 5,2 δισ. ευρώ το τελευταίο δωδεκάμηνο.
• Εκτίναξη του ίδιου ποσού κατά 27,3 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με το τέλος του προπανδημικού 2019.

Στα αξιοσημείωτα συγκαταλέγεται το ότι κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο ξεκίνησαν να διατίθενται μαζικά από τις τράπεζες και τις θυγατρικές-συνεργαζόμενες ΑΕΔΑΚ, Ομολογιακά Αμοιβαία Κεφάλαια συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας, τα οποία αποτέλεσαν ένα νέο πολύ σημαντικό ανταγωνιστή για τις τραπεζικές καταθέσεις.

Συγκεκριμένα, από τον Σεπτέμβριο του 2022 έως και σήμερα έχουν εκδοθεί συνολικά 26 Αμοιβαία Κεφάλαια συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας, εκ των οποίων τα 23 μέσα στη φετινή χρονιά. Το συνολικό ενεργητικό αυτών των Α/Κ προσεγγίζει τα 2,6 δισ. ευρώ (οι καθαρές χρηματικές εισροές πολύ πιθανόν να διαφοροποιούνται σε κάποιο περιορισμένο ποσοστό, λόγω των μεταβολών στις τιμές των υποκείμενων ομολογιακών τίτλων), ενώ όσων λανσαρίστηκαν μέσα στο 2023, τα 2,34 δισ. ευρώ.

Η ουσία είναι ότι τα ελληνικά νοικοκυριά αύξησαν τις τραπεζικές τους καταθέσεις το τελευταίο δωδεκάμηνο κατά 5,2 δισ. ευρώ, παρά το ότι κατά το ίδιο χρονικό διάστημα οι τοποθετήσεις στα Αμοιβαία Κεφάλαια συγκεκριμένης λήξεως κυμάνθηκαν γύρω στα 2,3 δισ. ευρώ. Έτσι, προκύπτει ένα αθροιστικό ποσό που προσεγγίζει τα 7,5 δισ. ευρώ, όταν παράλληλα εκτιμάται ότι ο πλούτος των νοικοκυριών έχει επηρεαστεί φέτος από την άνοδο που έχουν καταγράψει οι τιμές σε μετοχές και (κυρίως) ακίνητα.

Ειδικότερα, μόνο τα Αμοιβαία Κεφάλαια συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας που λανσαρίστηκαν πρόσφατα (έως 29/9/2023 το Eurobank GF DIS Maturity IV Ομολογιακό και το Attica Βank Premium Income Ομολογιακό) άντλησαν αθροιστικά γύρω στα 100 εκατ. ευρώ, ενώ περισσότερα από 300 εκατ. ευρώ έχουν μαζέψει μέχρι τώρα τα Α/Κ της συγκεκριμένης κατηγορίας, η διάθεση των οποίων ολοκληρώνεται έως το τέλος Οκτωβρίου (Alpha Target Maturity IV 2028 Ομολογιακό, Πειραιώς Στρατηγική Τακτικού Εισοδήματος 2026 Ευρωπαϊκό Ομολογιακό και το Δήλος Extra Income Ομολογιακό, με διάρκεια 18 μηνών).

Σε κάθε περίπτωση, οι αποταμιεύσεις των ελληνικών νοικοκυριών συνεχίζουν να καταγράφουν άνοδο και κατά τη φετινή χρονιά, παρά τις αρνητικές επιπτώσεις από παράγοντες όπως ο υψηλός πληθωρισμός στα τρόφιμα και τα αυξημένα επιτόκια χορηγήσεων.

Κύκλοι της αγοράς θεωρούν σαφώς θετική εξέλιξη τη συνεχιζόμενη ανοδική πορεία των αποταμιεύσεων, συμπληρώνοντας ωστόσο πως δεν απεικονίζει όλη την αλήθεια, λόγω των ανισοτήτων που παρατηρούνται στα οικονομικά των νοικοκυριών, με πολλά από αυτά όχι μόνο να μη διαθέτουν «λεφτά στην άκρη», αλλά παράλληλα να είναι εκτεθειμένα και σε υψηλό δανεισμό.

Η διόγκωση των αποταμιεύσεων αποδίδεται σε παράγοντες όπως η συνεχιζόμενη ανοδική πορεία του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, αλλά και ο πληθωρισμός που ανεβάζει τα εισοδήματα σε τρέχουσες αξίες, χωρίς ωστόσο αυτό να οδηγεί απαραίτητα σε μεγαλύτερη αγοραστική δυνατότητα.