Οι 7+1 αλλαγές σε συντάξεις, εφάπαξ και επιδόματα

Τα αποκαλυπτήρια του μίνι ασφαλιστικού νομοσχεδίου αναμένεται να κάνει σήμερα, κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, με πολλές και κατά κύριο λόγο ευεργετικές διατάξεις για χιλιάδες ασφαλισμένους, συνταξιούχους που εργάζονται ή έχουν χρέη και δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη, αλλά και άτομα με αναπηρίες που μέχρι σήμερα αποκλείονται από την αγορά εργασίας.

Οι «δύσκολες» διατάξεις φαίνεται πως περιορίζονται στο κεφάλαιο που αφορά τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), εν αναμονή βέβαια και του τελικού κειμένου που θα κατατεθεί στην Βουλή πιθανότατα εντός Νοεμβρίου.

Ειδικά για τα ΤΕΑ του Δεύτερου Πυλώνα Ασφάλισης, οι αποφάσεις «κλείδωσαν» τελευταία στιγμή, με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας να ξεκαθαρίζει ότι θα υπάρχουν ξεχωριστοί συντελεστές, ανάλογα με τα χρόνια παραμονής στο ΤΕΑ. Περισσότερα χρόνια παραμονής θα ισοδυναμούν με μικρότερο φόρο ενώ λιγότερα χρόνια παραμονής, με μεγαλύτερο.

Αντίστοιχα κίνητρα θα δίνονται για τη λήψη σύνταξης αντί εφάπαξ. Συγκεκριμένα, οι τελικές διατάξεις θα ορίζουν ότι η φορολόγηση των εφάπαξ θα είναι διπλάσια από εκείνη των συντάξεων που θα χορηγούνται και θα έχει ως εξής:

• Για παραμονή έως 5 έτη στην ασφάλιση των ΤΕΑ, η φορολόγηση των εφάπαξ θα είναι 20% και για τις συντάξεις 10%.
• Για 10-15 έτη ασφάλισης, η φορολόγηση θα είναι 15% για τα εφάπαξ και 7,5% για τη σύνταξη,
• Για παραμονή 15-20 έτη στην ασφάλιση κάποιου ΤΕΑ, η λήψη εφάπαξ θα φορολογείται με 10% και σύνταξης με 5% και τέλος,
• Για πάνω από 20 έτη παραμονής στο Ταμείο, η φορολόγηση θα είναι της τάξης του 5% για το εφάπαξ και 2,5% για τη σύνταξη.

Εργαζόμενοι συνταξιούχοι

Στους «ευνοημένους» του ασφαλιστικού σχεδίου νόμου συγκαταλέγονται χιλιάδες συνταξιούχοι που εργάζονται (είτε ασφαλίζονται για αυτό είτε όχι), αλλά και εν αναμονή συνταξιούχοι που έχουν χρέη και δεν μπορούν να λάβουν τη σύνταξή τους. Σημαντική κρίνεται και η διάταξη για την έκδοση της επικουρικής σύνταξης με 15ετία.

Αναλυτικότερα, μεταξύ των διατάξεων που θα περιλαμβάνει το μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο είναι:

- Καταργείται το πέναλτι -30% στις συντάξεις όσων συνεχίζουν να απασχολούνται, από 1η Ιανουαρίου 2024. Αντ’ αυτού, στους συνταξιούχους οι οποίοι επιλέγουν να συνεχίσουν να εργάζονται θα επιβάλλεται ειδική εισφορά που θα φθάνει στο 10% του ετήσιου εισοδήματος από την εργασία. Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, η κράτηση θα ανέρχεται στο 50% επί της ασφαλιστικής κλάσης που έχουν επιλέξει για κύρια σύνταξη, ενώ στους αυτοαπασχολούμενους με υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί), η εισφορά θα φθάνει το 40%. Ο πρόσθετος χρόνος ασφάλισης που θα προκύψει για τους συνταξιούχους που επιλέγουν να εργαστούν, θα οδηγεί σε προσαύξηση της σύνταξης.

- Άτομα με Αναπηρία που εργάζονται δεν θα έχουν περικοπή ολόκληρης της σύνταξής τους. Θα καταβάλλουν και αυτοί ειδική εισφορά υπέρ ΕΦΚΑ. Μέχρι σήμερα, οι συνταξιούχοι με αναπηρία (εκτός από ασθενείς με ψυχιατρικά προβλήματα και νοητική υστέρηση) δεν είχαν δικαίωμα για εργασία χωρίς να διακόπτεται η αναπηρική σύνταξη και το επίδομα. Με τη νέα ρύθμιση, θα επιτρέπεται η εργασία προκειμένου όσοι αισθάνονται ικανοί προς εργασία να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας. Απαραίτητη προϋπόθεση να αποδεικνύεται η ασφαλιστική τους αναπηρία.

- Αυξάνεται το όριο των οφειλών για όσους επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν. Έτσι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι με οφειλές έως 30.000 ευρώ, θα μπορούν να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης. Η απόφαση θα εκδίδεται και μέχρι το χρέος να υποχωρήσει έως τις 20.000 ευρώ, θα λαμβάνουν μόνο το 40% της σύνταξης που δικαιούνται. Το υπόλοιπο ποσό θα αξιοποιείται για τη μείωση του χρέους τους. Εφόσον καλυφθεί η διαφορά, τότε θα εντάσσονται στην ισχύουσα ρύθμιση που προβλέπει αποπληρωμή του συνόλου της οφειλής σε 60 μηνιαίες δόσεις, με παρακράτηση του ανάλογου ποσού από τη σύνταξή τους. Για τους αγρότες, το όριο της οφειλής θα ανέλθει στις 10.000 ευρώ και θα ακολουθούν την ίδια διαδικασία.

- Απονομή επικουρικών συντάξεων, μέσω της fast track διαδικασίας, ακόμα και για συνταξιούχους με χρέη προς τον ΕΦΚΑ. Απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, θα είναι η συμπλήρωση 15ετίας, ανεξάρτητα από το πρώην ταμείο που προέρχεται ο ασφαλισμένος. Το όριο της 15ετίας θα ισχύει και για περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης. Παράλληλα, θα επαναλαμβάνεται η fast track διαδικασία και για τις επικουρικές συντάξεις και συγκεκριμένα ότι η απονομή της επικουρικής σύνταξης θα γίνεται μέσα σε 3 μήνες μετά την απονομή της κυρίας ή μέσα σε 6 μήνες από την ημερομηνία αίτησης, αν αυτή υποβλήθηκε μεταγενέστερα. Ο οριστικός έλεγχος θα πρέπει να γίνει μέσα σε 3 χρόνια από την έκδοση της επικουρικής, ενώ αν κατά τη διαδικασία αυτή διαπιστωθεί ότι το ασφαλιστικό ιστορικό που ελήφθη υπόψη για την έκδοσή τους ήταν λανθασμένο, οι αποφάσεις θα μεταρρυθμίζονται ή θα ανακαλούνται κατά περίπτωση.

- Πληρωμή των επιδομάτων της ΔΥΠΑ και του ΟΠΕΚΑ με άυλη προπληρωμένη κάρτα, όπως συμβαίνει τώρα με το μισό Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, με υποχρέωση κατανάλωσης μόνο του 50% μέσω ρευστών διαθεσίμων. Τα ποσά της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων με μεγάλη εξαίρεση τα αναπηρικά, που θα είναι τελικά εκτός της τελικής ρύθμισης, θα καταβάλλονται στην προπληρωμένη κάρτα και όχι σε τραπεζικούς λογαριασμούς.

- Θεσμοθέτηση του επιδόματος μητρότητας και για τις αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες. Μάλιστα, για τις τελευταίες θα θεσπιστεί μικρή εισφορά, της τάξης των περίπου 3 ευρώ, ενώ για τις υπόλοιπες αυτοαπασχολούμενες μητέρες, το μέτρο θα χρηματοδοτηθεί από την ειδική εισφορά ανεργίας.

- Πληρωμή επιδόματος «προσωπικής διαφοράς» σε περίπου 750.000 συνταξιούχους. Πρόκειται για αυτούς που έχουν προσωπική διαφορά πάνω από 10 ευρώ και σύνταξη το πολύ έως 1.600 ευρώ, οι οποίοι θα λάβουν το αργότερο έως τα Χριστούγεννα το έκτακτο επίδομα.

Η έκτακτη εφάπαξ οικονομική ενίσχυση ανέρχεται:

1. Σε 200 ευρώ για συνταξιούχο του e-ΕΦΚΑ, στον οποίο καταβλήθηκαν κύριες συντάξεις γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου μηνός Οκτωβρίου 2023 αθροιστικώς συνολικού καθαρού προ φόρου ποσού έως και 700 ευρώ.
2. Σε 150 ευρώ για συνταξιούχο του e-ΕΦΚΑ, στον οποίο καταβλήθηκαν κύριες συντάξεις γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου μηνός Οκτωβρίου 2023 αθροιστικώς συνολικού καθαρού προ φόρου ποσού από 700,01 ευρώ έως και 1.100 ευρώ.
3. Σε 100 ευρώ για συνταξιούχο του e-ΕΦΚΑ, στον οποίο καταβλήθηκαν κύριες συντάξεις γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου μηνός Οκτωβρίου 2023 αθροιστικώς συνολικού καθαρού προ φόρου ποσού από 1.100,01 ευρώ έως και 1.600 ευρώ.