Τι θα «ξεσκονίσουν» οι θεσμοί με την επίσκεψη στην Αθήνα

Στην Αθήνα θα βρεθούν οι εκπρόσωποι των δανειστών, προκειμένου να πραγματοποιήσουν ελέγχους στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής εποπτείας στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα.

Αν και ο προϋπολογισμός κατατέθηκε μόλις χθες, τα κλιμάκια έχουν πολλές εκκρεμότητες να εξετάσουν. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι οι έλεγχοι γίνονται σε περίοδο αβεβαιότητας όχι μόνο στην Ελλάδα και την ΕΕ αλλά παγκοσμίως.

Για αυτό τον λόγο, πάντως, δεν αναμένονται «δράματα», ούτε διαμάχες. Άλλωστε όλη η Ευρώπη και ιδιαίτερα οι χώρες με υψηλό χρέος αναμένουν με αγωνία εάν θα υπάρξει συμφωνία για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας, που θα προβλέπει υιοθέτηση πιο χαλαρών κανόνων. 

Μετά το Eurogroup του Σεπτεμβρίου, ο υπουργός οικονομικών Κ. Χατζηδάκης έχει στείλει μήνυμα εντός και εκτός ότι δημοσιονομικά η Ελλάδα δεν θα εκτροχιαστεί και ότι φέτος ο στόχος για το δημοσιονομικό πλεόνασμα μπορεί φτάσει το 1% του ΑΕΠ.

Βεβαίως το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2024 αναμένεται να υποστεί αναθεωρήσεις τόσο τον Νοέμβριο όσο και τον Δεκέμβριο. Επιπλέον, εάν δεν υπάρξει συμφωνία για την αναθεώρηση, τότε δεν αποκλείεται να δούμε τροποποιήσεις (amendments) και τον Μάιο του 2024.

Οι συζητήσεις με τους θεσμούς αναμένεται να επικεντρωθούν στο θέμα της καταγραφής των ζημιών από τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες, στις μεταρρυθμίσεις που «χρωστά» η χώρα μας ως ουρά των προαπαιτούμενων που δεν έχουν ακόμα εφαρμοστεί, στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα (κόκκινα δάνεια) και στις ιδιωτικοποιήσεις.

Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου, έχει ζητήσει από την Ελλάδα τον περιορισμό των δαπανών, ενώ υποστήριξε ότι η οικονομία έχει «υπερβολικές ανισορροπίες», που ωστόσο αρχίζουν να περιορίζονται.

Να σημειωθεί ότι οι δαπάνες για τους πλημμυροπαθείς και τους παθόντες από τις πυρκαγιές δεν υπολογίζονται στο δημόσιο χρέος, καθώς εμπίπτουν στην παράγραφο των «έκτακτων καταστάσεων» του Συμφώνου Σταθερότητας.

Στο κάδρο των συζητήσεων βρίσκονται:

1. Ο τερματισμός των μέτρων ενεργειακής στήριξης, παρά το γεγονός ότι οι τιμές ενέργειας και ειδικότερα του πετρελαίου βρίσκονται στα ύψη. Το πετρέλαιο, δε, αναμένεται να ξεπεράσει τα 100 δολάρια το βαρέλι. Έτσι θα περάσουν από αξιολόγηση τα στοχευμένα μέτρα για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων που επιδιώκει να υιοθετήσει η κυβέρνηση, ώστε το καλάθι να είναι όσο πιο μικρό γίνεται, με στόχο, κατά τη φιλοσοφία της Κομισιόν, να υπάρχουν κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας.

2. Συγκεκριμένα, για το 2024, η Επιτροπή ζητά τη διασφάλιση μιας «συνετής δημοσιονομικής πολιτικής», με τον περιορισμό της ονομαστικής αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο όχι περισσότερο από 2,6%. Σύμφωνα με την Κομισιόν, χρειάζεται επίσης να διατηρηθούν οι δημόσιες επενδύσεις που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική απορρόφηση των επιχορηγήσεων της Διευκόλυνσης Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και άλλων κονδυλίων της ΕΕ, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Για την περίοδο μετά το 2024, η Επιτροπή συστήνει στην Ελλάδα να συνεχίσει να ακολουθεί μια μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική εξυγίανση που είναι απαραίτητο να συνοδεύεται με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, τα οφέλη των οποίων θα πρέπει να φθάνουν και τα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας, ώστε να επιτευχθεί μια υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη.

3. Συζητείται η πρόταση των δανειστών για το σύστημα προκαταβολής φόρου και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης με αύξηση σε φόρους που αποδίδουν.

4. Με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης αναμένεται διασταύρωση στοιχείων, ώστε να περιοριστεί η φοροδιαφυγή.

5. Ζητείται επίσης η συνέχιση της ταχείας εφαρμογής των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με το Ταμείο Ανάκαμψης.

6. Αυτό που δεν «ακούγεται» πολύ στην Αθήνα είναι ότι η Κομισιόν επιδιώκει την εξέταση της διοχέτευσης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και ευρύτερα των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αυτό, όπως μαθαίνουμε, θα γίνει μεν από διαφορετική υπηρεσία, όμως το πόρισμα αφορά εμμέσως πλην σαφώς και τους θεσμούς.

Με εντολή Κ. Μητσοτάκη, η ελληνική κυβέρνηση θα ακολουθήσει το μοντέλο της Ιρλανδίας, όπου οι αξιωματούχοι των δανειστών θα συναντούν τους αντίστοιχους Γενικούς Γραμματείς υπουργείων και υπηρεσιών και όχι τους ίδιους τους υπουργούς. Βεβαίως, ανεπισήμως θα υπάρξουν ανάλογες επαφές, ιδιαίτερα στο θέμα της δημοσιονομικής προσαρμογής.

Η κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας έχει να «βρει» μπροστά της τα στοιχεία της Eurostat στις 23 Οκτωβρίου, όπου θα δοθεί μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τα δημοσιονομικά. Επόμενο ορόσημο είναι τον Νοέμβριο, όπου θα δοθούν ταυτοχρόνως στη δημοσιότητα τα πορίσματα της μεταπρογραμματικής εποπτείας και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.