Προϋπολογισμός: Ποιοι φόροι φουσκώνουν το πρωτογενές πλεόνασμα

Φόροι εισοδήματος και ΦΠΑ έκαναν τη… διαφορά στα φορολογικά έσοδα στο επτάμηνο του έτους, οδηγώντας τον προϋπολογισμό σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5 δισ. ευρώ, εξέλιξη που δημιουργεί νέα δημοσιονομικά περιθώρια για περαιτέρω παρεμβάσεις ενίσχυσης των ευάλωτων οικονομικά κοινωνικών ομάδων.

Τα οριστικά στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, τα οποία ανακοινώθηκαν σήμερα από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, δείχνουν ότι τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν σε 33,6 δισ. ευρώ αυξημένα κατά 2,246 δισ. ευρώ ή 7,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.

Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 1,779 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 26 εκατ. ευρώ και του ΦΠΑ έφθασαν τα 13,365 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα κατά 631 εκατ. ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού θα ήταν ακόμα μεγαλύτερο στο επτάμηνο, εάν είχε εισπραχθεί το τίμημα (1,5 δισ. ευρώ) από την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού και η τρίτη δόση (1,7 δισ. ευρώ) από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον Ιούλιο.

Σημαντική συγκράτηση (περίπου 1,5 δισ. ευρώ) σημειώθηκε στο μέτωπο των δαπανών.

Η ανακοίνωση του υπουργείου

Πρωτογενές πλεόνασμα 3.558 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1.830 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 1.161 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2022 κατέγραψε ο προϋπολογισμός στο 7μηνο, σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών.

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 37.148 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 538 εκατ. ευρώ ή 1,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Οι λόγοι αυτής της υποεκτέλεσης είναι οι κάτωθι:

1. δεν εισπράχθηκε το τίμημα, ύψους 1.496 εκατ. ευρώ, για την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης και εκμετάλλευσης του αυτοκινητοδρόμου της Εγνατίας Οδού και τριών κάθετων οδικών αξόνων της, για χρονική περίοδο 35 ετών, που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί κατά τον μήνα Ιούνιο, καθόσον η σχετική διαδικασία για την έγκριση της σύμβασης είναι σε εξέλιξη.
2. δεν εισπράχθηκε η τρίτη δόση ύψους 1.718 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί κατά τον μήνα Ιούλιο.

Αντίθετα, στις υπόλοιπες κατηγορίες εσόδων σημειώθηκε υπερεκτέλεση που οφείλεται κυρίως: (α) στα αυξημένα φορολογικά έσοδα του επταμήνου και (β) στην είσπραξη ποσού 603 εκατ. ευρώ από ANFAs, που δεν είχε προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 41.095 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 98 εκατ. ευρώ ή 0,2% έναντι του στόχου. Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα των μειζόνων κατηγοριών του κρατικού προϋπολογισμού έχουν ως ακολούθως:

Ι. Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 33.667 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2.246 εκατ. ευρώ ή 7,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Τμήμα της αύξησης αυτής, ποσού 470 εκατ. ευρώ περίπου, αφορά την παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2023, ενώ είχε εκτιμηθεί ότι το ποσό αυτό θα εισπραττόταν κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2022. Το υπόλοιπο ποσό της υπερεκτέλεσης προέρχεται τόσο από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2023, όσο και από την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων τρέχοντος έτους. Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:

• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 13.365 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 631 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 3.896 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 76 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 1.779 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 26 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 10.112 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 825 εκατ. ευρώ.

II. Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 34 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 1 εκατ. ευρώ.

III. Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 4.526 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.768 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023, εξαιτίας κυρίως της μη είσπραξης της τρίτης δόσης ύψους 1.718 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και των μειωμένων εσόδων ΠΔΕ και παρά την είσπραξη ποσού 603 εκατ. ευρώ από ANFAs, όπως προαναφέρθηκε. Από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 4.526 εκατ. ευρώ, ποσό 2.012 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 691 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

IV. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 537 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.525 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023, εξαιτίας κυρίως της μη είσπραξης κατά τον μήνα Ιούνιο, του τιμήματος ύψους 1.496 εκατ. ευρώ για τον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού, όπως προαναφέρθηκε.

V. Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 2.330 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.147 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023, εξαιτίας κυρίως των αυξημένων εσόδων από επιστροφές δαπανών κατά 644 εκατ. ευρώ και από τόκους καταθέσεων στην Τράπεζα της Ελλάδος, κατά 260 εκατ. ευρώ τον μήνα Ιούνιο. Από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 2.330 εκατ. ευρώ, ποσό 259 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι αυξημένα κατά 157 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 3.947 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 636 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3.311 εκατ. ευρώ), μέρος των οποίων οφείλεται στην επιστροφή ΦΠΑ, κατά τον μήνα Μάρτιο, στον Διαχειριστή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εγγυήσεων (ΔΑΠΕΕΠ Α.Ε.) ποσού 220 εκατ. ευρώ περίπου, που προκύπτει από έσοδα που έχουν εισπραχθεί από τον ΔΑΠΕΕΠ και αποδοθεί στο Κράτος από τον Προσωρινό Μηχανισμό Επιστροφής Μέρους Εσόδων Αγοράς Επόμενης Ημέρας.

Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 2.271 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 534 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2.805 εκατ. ευρώ).

Ο Ιούλιος

Ειδικότερα, τον Ιούλιο 2023, το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 6.274 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 1.744 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου εξαιτίας κυρίως της μη είσπραξης της τρίτης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η οποία είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί κατά τον μήνα Ιούλιο. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 6.832 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 1.694 εκατ. ευρώ.

Πιο συγκεκριμένα τα έσοδα ανά μείζονα κατηγορία του κρατικού προϋπολογισμού, για τον Ιούλιο 2023 έχουν ως ακολούθως:

I. Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 6.453 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 92 εκατ. ευρώ ή 1,4% έναντι του στόχου. Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:

• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 2.324 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 60 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 669 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 15 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 212 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 27 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 2.632 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 38 εκατ. ευρώ.

II. Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 5 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο.

III. Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 119 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.728 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023, εξαιτίας της μη είσπραξης της τρίτης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας όπως προαναφέρθηκε. Ποσό 86 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 26 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

IV. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 96 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 17 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.

V. Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 159 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 41 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Ποσό 2 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 6 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 558 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 50 εκατ. ευρώ από τον στόχο (509 εκατ. ευρώ). Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 88 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 32 εκατ. ευρώ από τον στόχο (120 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες

Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Ιουλίου 2023 ανήλθαν στα 38.583 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1.423 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (40.006 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023, ενώ παρουσιάζονται αυξημένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, κατά 295 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των αυξημένων πληρωμών τόκων κατά 1.552 εκατ. ευρώ, λαμβάνοντας υπόψη και αντίρροπες μεταβολές σε λοιπές κατηγορίες δαπανών.

Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού, οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 1.085 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των πληρωμών για δαπάνες εξοπλιστικών προγραμμάτων ύψους 680 εκατ. ευρώ.

Αξιοσημείωτα γεγονότα είναι η επιχορήγηση προς την Κοινωνία της Πληροφορίας Μ.Α.Ε. ύψους 503 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των αναγκών του Market Pass, η απόδοση προς το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης ύψους 367 εκατ. ευρώ των υπερκερδών παραγωγών ενέργειας, για την περίοδο από την 1η Οκτωβρίου 2021 έως και την 30ή Ιουλίου 2022, καθώς και οι φετινές πληρωμές επιδότησης Diesel θέρμανσης ύψους 100 εκατ. ευρώ. Όλες οι προαναφερθείσες πληρωμές καταβλήθηκαν με ανακατανομή πιστώσεων από το αποθεματικό για προώθηση δράσεων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης (πιστώσεις υπό κατανομή).

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 5.333 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας υστέρηση ύψους 337 εκατ. ευρώ. Οι δαπάνες του ΠΔΕ περιλαμβάνουν ποσό ύψους 83 εκατ. ευρώ προς εξυπηρέτηση μέτρων Covid-19, με σημαντικότερα εξ αυτών, την ενίσχυση των φορέων υγείας με επικουρικό προσωπικό για την ανταπόκριση στις ανάγκες λόγω της πανδημίας Covid-19 στις Περιφέρειες, τη στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων στο πλαίσιο του Elevate Greece, τη δημιουργία δικτύου νοσηλευτών για τη λήψη δειγμάτων βιολογικού υλικού και τη νοσηλευτική βοήθεια στα ύποπτα κρούσματα κορωνοϊού κατ’ οίκον και την επιχορήγηση υφιστάμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων του κλάδου του λιανεμπορίου, που διατηρούν φυσικό κατάστημα, για την ανάπτυξη, αναβάθμιση και διαχείριση ηλεκτρονικού καταστήματος.