Οι δυο ταχύτητες στην περιουσία των Ελλήνων

Αξιοσημείωτη άνοδο εμφανίζουν φέτος τα περιουσιακά στοιχεία των ελληνικών νοικοκυριών σε αθροιστική βάση, χωρίς ωστόσο η βελτίωση αυτή να αφορά το σύνολο των συμπολιτών μας, καθώς φαίνεται να παρατηρείται πορεία δύο ταχυτήτων. Το μόνο βέβαιο ότι σε συνολική βάση η αξία των περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών στη χώρα εμφανίζει φέτος σημαντική βελτίωση.

Οι τραπεζικές καταθέσεις των νοικοκυριών, για παράδειγμα, (βλέπε στοιχεία παρατιθέμενου πίνακα) αυξήθηκαν στο πρώτο μισό του 2023 κατά 1,32 δισ. ευρώ, άνοδος που διαμορφώνεται στα έξι δισ. ευρώ κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο και στα 26 δισ. ευρώ κατά τα τελευταία 3,5 χρόνια!

Πολύ μεγάλα ποσά (αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ) ωστόσο έχουν τοποθετηθεί κατά το πρώτο φετινό εξάμηνο από τα ελληνικά νοικοκυριά τόσο στα Ομολογιακά Αμοιβαία Κεφάλαια συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας και ετήσιου μερίσματος, όσο και σε Έντοκα Γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου. Στην όλη αυτή διαδικασία μάλιστα, συνεισέφεραν τα μέγιστα και οι ίδιες οι τράπεζες πείθοντας τους πελάτες τους να μεταφέρουν τμήμα των χαμηλότοκων καταθέσεών τους σε χρηματοοικονομικά προϊόντα υψηλότερης προσδοκώμενης απόδοσης και περιορισμένου ρίσκου.

Αν και μονοψήφιο ποσοστό της περιουσίας των ελληνικών νοικοκυριών είναι επενδεδυμένο σε μετοχές, η μεγάλη άνοδος που έχει σημειώσει από την αρχή της χρονιάς το Χρηματιστήριο της Αθήνας έχει συνεισφέρει και αυτή στην διόγκωση του εγχώριου πλούτου, όπως επίσης προς την ίδια κατεύθυνση έχει λειτουργήσει και η αύξηση των τιμών που καταγράφουν φέτος οι τιμές τόσο των κρατικών, όσο και των εταιρικών ομολόγων, είτε αυτά διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, είτε όχι.

Τα μεγαλύτερα οφέλη ωστόσο έχουν προκύψει από τη συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών στα ακίνητα, καθώς σε αυτά είναι τοποθετημένο πάνω από το 50% του συνολικού πλούτου των ελληνικών νοικοκυριών. Ειδικότερα, με βάση την Τράπεζα της Ελλάδος, ο Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων σκαρφάλωσε από το 84,5 το τελευταίο τέταρτο του 2022 στο 87,9 στο πρώτο τρίμηνο του 2023 και όλα δείχνουν πως η ανοδική τάση συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Τέλος, πτώση από χρόνο σε χρόνο σημειώνει ο δανεισμός των νοικοκυριών από τις τράπεζες, καθώς οι αποπληρωμές των συμπολιτών μας φαίνεται να υπερβαίνουν τις νέες χορηγήσεις στο συγκεκριμένο μέτωπο.

Δύο ταχύτητες

Παρά τη γενικότερη επικρατούσα τάση στην οικονομία, τα οικονομικά των νοικοκυριών δεν κινούνται με την ίδια ταχύτητα, επηρεασμένα από διάφορους παράγοντες όπως οι ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις στα τρόφιμα και σε λοιπά προϊόντα «πρώτης ανάγκης», ή οι επιπτώσεις από την μεγάλη αύξηση των επιτοκίων σε όσες οικογένειες έχουν δανειστεί για στεγαστικούς ή καταναλωτικούς σκοπούς. Τέλος, η αύξηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή κατά την τελευταία τριετία έχει ροκανίσει ένα τμήμα των αποταμιεύσεων των νοικοκυριών σε πραγματικές αξίες και ιδιαίτερα όσες «λίμνασαν» στις τραπεζικές καταθέσεις.

Ενδεικτικό είναι ότι με βάση την Έκθεση Οικονομικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ (Ιούνιος 2023), μόλις το 21% των νοικοκυριών στην Ελλάδα αποταμιεύει έστω και κάποια μικρά ποσά, ενώ περίπου τι 58%-59% «μόλις που τα βγάζει πέρα», ένα 12%-13% «τρώει από τα έτοιμα» και άλλο ένα 8% «έχει χρεωθεί».

Εντύπωση, τέλος, προκάλεσε η πρόσφατη έκθεση των Οίκων UBS-Credit Suisse, σύμφωνα με την οποία προβλέπεται ότι τα συνολικά καθαρά περιουσιακά στοιχεία του ιδιωτικού τομέα σε παγκόσμια βάση στο τέλος του 2027 θα είναι κατά 38% υψηλότερα σε σχέση με αυτά της 31ης/12/2022 (από τα 454,4 στα 629 τρισ. δολάρια) με ότι αυτό σημαίνει για την παγκόσμια κατανάλωση, τον τουρισμό και τα διαθέσιμα ποσά για επενδύσεις.