Αγώνας τραπεζών να... διώξουν καταθέσεις, οι εναλλακτικές

Ο βασικότερος λόγος για τον οποίο τα επιτόκια καταθέσεων έχουν ανεβεί πολύ λιγότερο από τα αντίστοιχα των χορηγήσεων και μάλιστα με σημαντική χρονική υστέρηση είναι η υπερβάλλουσα ρευστότητα που διαθέτουν οι συστημικές τράπεζες. Άλλωστε, έχει παρατηρηθεί μεγάλη αύξηση των καταθέσεων κατά τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η πιστωτική επέκταση προς τα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις εξακολουθεί να είναι αρνητική για χρονικό διάστημα που ξεπερνά τη δεκαετία.

Η ροή των καταθέσεων των νοικοκυριών είναι θετική ακόμη και μετά την περίοδο του κορωνοϊού, επηρεασμένη από την ανοδική πορεία του ΑΕΠ και από το γεγονός ότι το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα ανέκτησε την αξιοπιστία του, μετά τις περιπέτειες της προηγούμενης δεκαετίας. Έτσι, οι τράπεζες επιχειρούν εδώ και πολλούς μήνες να πείσουν τους αποταμιευτές να μεταφέρουν τμήμα των καταθέσεών τους προς εναλλακτικά επενδυτικά προϊόντα, καθώς με αυτή τη διαδικασία: α) αποφεύγουν να καταβάλουν τόκους, β) καρπώνονται έσοδα από προμήθειες, γ) προσφέρουν εναλλακτικές επιλογές στους πελάτες.

Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον και ενόψει μιας ακόμη αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ μέσα στον Ιούλιο, συναντώνται την επόμενη εβδομάδα ο νέος υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης με τις διοικήσεις των τραπεζών, όπου -μεταξύ άλλων- λέγεται πως θα συζητηθεί και το ζήτημα των αποδόσεων στις προθεσμιακές καταθέσεις.

Χαρακτηριστικό είναι το στοιχείο ότι από τα τέλη Οκτωβρίου του 2022 έως και τον φετινό Μάιο οι καταθέσεις των νοικοκυριών έχουν αυξηθεί κατά περίπου τρία δισ. ευρώ (μειώθηκαν κατά 205 εκατ. τον Μάιο) παρά το γεγονός ότι οι τράπεζες (οι συστημικές αλλά και η Optima Bank) έχουν προχωρήσει σε μπαράζ εκδόσεων Ομολογιακών Αμοιβαίων Κεφαλαίων πενταετούς διάρκειας και ετήσιας μερισματικής απόδοσης, με αποτέλεσμα να μετατρέψουν πολύ σημαντικά ποσά υφιστάμενων καταθέσεων σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων.

Οι ίδιες τράπεζες -στελέχη των οποίων κατά το παρελθόν φοβούνταν τον ανταγωνισμό των εταιρικών ομολόγων- έσπευσαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους προκειμένου ο όμιλος Μυτιληναίου να δανειστεί 500 εκατ. ευρώ μέσω του ΧΑ, γνωρίζοντας ότι τα κεφάλαια αυτά θα προέλθουν από αναλήψεις καταθέσεων.

Επιπρόσθετα, ευρεία σειρά εναλλακτικών προϊόντων προσφέρονται αυτή την περίοδο στους αποταμιευτές, με στόχο τη μείωση των καταθέσεών τους. Ενδεικτικό είναι ότι μετά από Ομολογιακά Α/Κ συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας, τώρα αποκτήσαμε και Μετοχικά Α/Κ πενταετούς διάρκειας, με πρώτο το «Greek Fund Top 30 Select Σύνθετο».

Πρόκειται για ένα Μετοχικό Α/Κ Εξωτερικού που επενδύει σε 30 ευρωπαϊκές εταιρείες, έχει χρονική διάρκεια πέντε έτη και στη λήξη της απόδοσης προσφέρει στους μεριδιούχους: α) Μηδενική απόδοση, αν η απόδοση του Α/Κ είναι αρνητική, β) Όση απόδοση σημειώσει το Α/Κ αν αυτό κινηθεί μεταξύ του +0,1% και του +20%, γ) Απόδοση +32%, σε περίπτωση που το συγκεκριμένο Α/Κ κερδίσει πάνω από 20%.

Και άλλες τράπεζες ωστόσο προσφέρουν αυτή την περίοδο ειδικού τύπου -και μεσομακροπρόθεσμης διάρκειας- επενδυτικά προϊόντα, μέσω των οποίων εγγυώνται το 100% του κεφαλαίου (είτε ακόμη και μια ελάχιστη θετική απόδοση) καθώς και υψηλότερες προκαθορισμένες αποδόσεις, σε περίπτωση που κάποιοι δείκτες ή ισοτιμίες κινηθούν σε ένα συγκεκριμένο εύρος τιμών.

Πέραν αυτών, οι τράπεζες δίνουν τη δυνατότητα στους αποταμιευτές (αποκομίζοντας προμήθεια) να τοποθετηθούν σε έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου (στην πρόσφατη έκδοση διάρκειας 13 εβδομάδων δόθηκε ετησιοποιημένη απόδοση 3,59%), δηλαδή σε κρατικά χρεόγραφα που έχουν διάρκεια ζωής έως δώδεκα μήνες.