Τράπεζες: Ήπια πιστωτική επιβράδυνση βλέπει η ΤτΕ

Επιβράδυνση του ετήσιου ρυθμού επέκτασης των τραπεζικών πιστώσεων διαπιστώνει για το πεντάμηνο Ιανουαρίου- Μαΐου η έκθεση νομισματικής πολιτικής της ΤτΕ, επιβεβαιώνοντας το γενικό κλίμα που κατέγραψε το Euro2day.

Βασικός λόγος της επιβράδυνσης αποτελεί η αύξηση του κόστους χρήματος, λόγω ανόδου επιτοκίων και οι προσδοκίες ότι τα επιτόκια θα αποκλιμακωθούν από το 2024. Το διάστημα Ιουλίου 2022 με Μάρτιο του 2023 η σωρευτική αύξηση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ ανήλθε σε 350 μονάδες βάσης, ενώ έκτοτε η κεντρική τράπεζα συνέχισε να αυξάνει τα επιτόκια, αν και με βραδύτερο ρυθμό. Στην Ελλάδα, το ίδιο διάστημα (Ιούλιος- Μάρτιος) παρατηρήθηκε άνοδος στα επιτόκια δανείων προς επιχειρήσεις κατά 256 μονάδες βάσης.

Το μεσοσταθμικό επιτόκιο επιχειρηματικών δανείων ανήλθε, κατά μέσο όρο, το πρώτο τετράμηνο του 2023 (Ιανουάριος- Απρίλιος), σε 5,4%, έναντι μέσης τιμής 3% το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Τα επιτόκια τραπεζικών δανείων προς τα νοικοκυριά αυξήθηκαν περαιτέρω, φέτος, αλλά συγκριτικά λιγότερο σε σχέση με αυτά προς τις επιχειρήσεις. Το μεσοσταθμικό επιτόκιο των δανείων προς τα νοικοκυριά διαμορφώθηκε σε 5,8%, κατά 93 μ.β. υψηλότερα από τη μέση τιμή του πρώτου τετραμήνου του 2022.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, μέρος των επιχειρήσεων αποφεύγει να συνάψει νέο δανεισμό, με σταθερό επιτόκιο, για πολύμηνες περιόδους, τάση που ενδεχομένως οφείλεται στην προσδοκία/αναμονή αποκλιμάκωσης των επιτοκίων στο εγγύς μέλλον ή σε μη οριστικοποίηση των επενδυτικών τους σχεδίων.

Η χαμηλή ζήτηση αποτυπώθηκε στις εκταμιεύσεις Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ) και Ευρωπαικής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), οι οποίες ήταν χαμηλότερες, το τετράμηνο Ιανουαρίου-Απριλίου, σε σχέση με αυτές του αντίστοιχου περσινού διαστήματος.

Οι νέες εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων, μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων αναπτυξιακών οργανισμών, ανήλθαν σε περίπου 350 εκατ. ευρώ, αντιστοιχώντας στο 7% των νέων δανείων καθορισμένης διάρκειας, προς το σύνολο των επιχειρήσεων, έναντι 19% πέρσι. Οι αντίστοιχες εκταμιεύσεις δανείων προς Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις ανήλθαν σε περίπου 190 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 17% των νέων δανείων τακτής λήξης, έναντι 58% πέρσι.

Τέλος, οι εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων, που συνδέονται με το σκέλος χαμηλότοκων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), ανήλθαν σε περίπου 250 εκατ. ευρώ και οι σωρευτικές ( σ.σ. από την έναρξη των εκταμιεύσεων τον Ιούλιο του 2022) σε περίπου 600 εκατ. ευρώ. Δηλαδή έχουν εκταμιευθεί δάνεια από ΤΑΑ για επενδυτικά σχέδια συνολικού ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ, ποσό χαμηλότερο του αθροιστικού ύψους των επενδυτικών σχεδίων η ένταξη των οποίων έχει εγκριθεί.

Γιατί θα συνεχισθεί η πιστωτική επιβράδυνση

Μελέτη της ΤτΕ δείχνει ότι οι επιπτώσεις της αύξησης των επιτοκίων στο ρυθμό πιστωτικής επέκτασης δεν έχουν ακόμη πλήρως αποτυπωθεί και αναμένεται να ενταθούν στο υπόλοιπο της φετινής χρονιάς καθώς και κατά τη διετία 2024-25. Διευκρινίζει, όμως, ότι η επίπτωση θα είναι ήπια, λόγω του σκέλους των χαμηλότοκων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.

Η χαμηλή ζήτηση συνοδεύτηκε στις αρχές του έτους από σημαντικές αποπληρωμές δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου κυρίως από πλευράς μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, προκειμένου να περιορίσουν το κόστος δανεισμού και να προλάβουν την ενσωμάτωση επιτοκιακών αυξήσεων. Οι αποπληρωμές συνέβαλαν στη μείωση των καταθέσεων κατά 2,9 δισ. ευρώ.

Τέλος, κατά τη διάρκεια του α΄ τριμήνου του 2023 παρατηρήθηκε, σύμφωνα με τη ΤτΕ, καθαρή εισροή νέων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σε όλα τα χαρτοφυλάκια δανείων, καθώς ο συνδυασμός αυξημένων επιτοκίων και πληθωρισμού φαίνεται ότι επηρέασε αρνητικά τη χρηματοοικονομική κατάσταση ορισμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών.