Μείωση απασχόλησης στην ενέργεια στη 10ετία στην Ελλάδα

Το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ) εκπόνησε μια νέα μελέτη με τίτλο «Ενέργεια και Απασχόληση στην Ελλάδα», η οποία έχει στόχο την αποτύπωση της απασχόλησης στον ευρύτερο ενεργειακό τομέα (παραγωγή, μεταφορά και διαχείριση ενέργειας) στη χώρα μας, καθώς και στην ανάδειξη του νέου προφίλ των εργαζομένων. Παράλληλα, η μελέτη εντοπίζει τις προοπτικές για την περαιτέρω αύξηση της απασχόλησης στον τομέα της ενέργειας με χρονικό ορίζοντα το 2025 και το 2030.

Με τη νέα αυτή μελέτη του, το ΙΕΝΕ έρχεται να επικαιροποιήσει την ομώνυμη μελέτη του 2013, κάτι που κρίθηκε αναγκαίο εξαιτίας της τάσης μετασχηματισμού και γενικότερα της δυναμικής και κινητικότητας που επιδεικνύει ο τομέας της Ενέργειας. Οι εξελίξεις αυτές έχουν άμεσο αντίκτυπο στην απασχόληση, με σημαντικές διαφοροποιήσεις αναφορικά με τον αριθμό και την ποιότητα των θέσεων εργασίας στον εγχώριο ενεργειακό τομέα.

Μεταξύ άλλων, οι διαρθρωτικές αλλαγές που έχουν καταγραφεί στον τομέα της Ενέργειας στην Ελλάδα και πρόκειται να επικρατήσουν τα επόμενα χρόνια αφορούν κυρίως την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, την ραγδαία ανάπτυξη των ΑΠΕ, ως αποτέλεσμα διεθνών και ευρωπαϊκών στόχων, με επιπτώσεις όπως η εφαρμογή του προγράμματος απολιγνιτοποίησης, η λειτουργία νέων επιχειρήσεων στο λιανικό τομέα της Ενέργειας, η ψηφιοποίηση του τομέα, η λειτουργία της ενιαίας χονδρεμπορικής αγοράς καθώς και η προώθηση της ηλεκτροκίνησης.

Δυο άξονες

Σε ό,τι αφορά την χαρτογράφηση του εργατικού δυναμικού που απασχολείται στον ενεργειακό τομέα, αυτή έγινε σε δυο άξονες.

Ο πρώτος αφορά τις θέσεις εργασίας που εμπλέκονται στην παραγωγή και διαχείριση Ενέργειας (πχ. διυλιστήρια, σταθμοί παραγωγής ηλεκτρισμού, πρατήρια πετρελαίου και βενζίνης, φωτοβολταϊκές και αιολικές εγκαταστάσεις, κ.ά.).

Ο δεύτερος άξονας περιλαμβάνει θέσεις εργασίας που καλύπτουν έμμεσα τις ενεργειακές ανάγκες και αφορούν κυρίως την παραγωγή εξοπλισμού που χρησιμοποιείται στην κατασκευή ενεργειακών συστημάτων (λχ. αγωγοί πετρελαίου και φ. αερίου, ηλεκτρικά καλώδια, ηλιακοί θερμοσίφωνες, ηλεκτρικές μπαταρίες, κλπ.).

Μείωση των άμεσα απασχολούμενων

Σύμφωνα με τη Μελέτη του ΙΕΝΕ το άθροισμα των άμεσων και των έμμεσων θέσεων εργασίας, για το 2021, έτος αναφοράς της μελέτης, διαμορφώθηκε στις 111.513. Ωστόσο, το συνολικό εργατικό δυναμικό των άμεσα απασχολουμένων στον τομέα της ενέργειας το 2021 αγγίζει τα 72.822 άτομα, αριθμός μικρότερος από αυτόν που είχε καταγραφεί στην προηγούμενη μελέτη του ΙΕΝΕ το 2013, και το οποίο υπολογιζόταν στα 77.690 άτομα.

Η μείωση των άμεσα απασχολούμενων στην ενέργεια οφείλεται τόσο στην περαιτέρω ψηφιοποίηση του τομέα όσο και στο περιορισμό της δραστηριότητας συγκεκριμένων κλάδων (λχ. Εξόρυξη λιγνίτη). Αντίθετα, παρατηρείται αύξηση της απασχόλησης σε άλλους κλάδους. Η δε απασχόληση σε κλάδους έμμεσης απασχόλησης στον ευρύτερο ενεργειακό χώρο δεν είναι ευκαταφρόνητη αφού έφθασε τα 38.691 άτομα το 2021, ενώ το καθεστώς εργασίας στις επιχειρήσεις του ενεργειακού τομέα είναι σχεδόν αποκλειστικά πλήρους απασχόλησης.

Οι τέσσερις κλαδοι

Επίσης, οι εταιρείες και των τεσσάρων  κλάδων της Ενέργειας (Πετρελαίου, του Φυσικού Αερίου, του Ηλεκτρισμού και ΑΠΕ) σε συντριπτικό ποσοστό (σχεδόν 100%) επιμορφώνουν τα στελέχη τους, σε τακτά χρονικά διαστήματα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι εταιρείες εκτίμησαν ότι η πανδημία δεν επηρέασε τον αριθμό των εργαζομένων τους, ενώ ο βασικότερος τρόπος εργασίας κατά την περίοδο αυτή ήταν η τηλεργασία σε ποσοστό 72%, ενώ δεν έγινε σε καμμιά εταιρεία αναστολή σύμβασης εργασίας λόγω πανδημίας.

Καταληκτικά, η μελέτη διατυπώνει προτάσεις για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων σε όλους τους κλάδους της Ενέργειας, καθώς και σχετικά με το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν η Καινοτομία και η Έρευνα στην προώθηση της απασχόλησης στον ενεργειακό τομέα. Η μελέτη αναδεικνύει, επίσης, το νέο εξελισσόμενο προφίλ του εργαζόμενου, ενώ διατυπώνονται εκτιμήσεις για την απασχόληση στο νέο ενεργειακό περιβάλλον που διαμορφώνεται.