Στο μικροσκόπιο της Κομισιόν άγονοι πλειστηριασμοί και servicers

Την πρόοδο σε σημαντικές και δομικές πτυχές του τραπεζικού κλάδου σημειώνει στην Έκθεση μεταμνημονιακής αξιολόγησης η Κομισιόν, ωστόσο προειδοποιεί για την ποιότητα των κεφαλαίων όσον αφορά το υψηλό ποσοστό του αναβαλλόμενου φόρου αλλά και για την αδυναμία των servicers να εκπληρώσουν τους αρχικούς στόχους των business plan ως προς την εκκαθάριση του στοκ των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Η κερδοφορία

Στην Έκθεση υπογραμμίζεται ότι η ισχυρή κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών τις βοηθά στην προετοιμασία για την αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων. Διαπιστώνεται ότι η κερδοφορία του κλάδου βελτιώθηκε σημαντικά το 2022 εξαιτίας της αύξησης των σταθερών εσόδων του, αλλά υποστηρίχθηκε σημαντικά από τα μη επαναλαμβανόμενα κέρδη. Αυτό οδήγησε στην ενίσχυση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας. 

Ωστόσο, στην Έκθεση επισημαίνεται ότι η ποιότητα των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών παραμένει ανησυχητική από το υψηλό ποσοστό του αναβαλλόμενου φόρου, αν και παρατηρείται σταδιακή μείωσή του.

Τα «κόκκινα» δάνεια

Σε ό,τι αφορά την πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs), η Κομισιόν διαπιστώνει τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί, με τον δείκτη στα τέλη του 2022 να βρίσκεται στο 8,7%, ενώ επισημαίνει πως η δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει σε συγκρατημένα επίπεδα.

Βέβαια, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και δεδομένων της οικονομικής επιβράδυνσης, του υψηλού πληθωρισμού και της αύξησης των επιτοκίων, απαιτείται επαγρύπνηση για την αποφυγή εισροής νέων κόκκινων δανείων και επιδείνωσης της ποιότητας ενεργητικού των τραπεζών. Στο σημείο αυτό γίνεται ιδιαίτερη μνεία στα οφέλη του σχεδίου υποστήριξης των τιτλοποιήσεων Ηρακλής.

«Καμπανάκι» στους servicers

Παρά την επίλυση των νομικών αβεβαιοτήτων (σ.σ. απόφαση ΣτΕ) που σχετίζονται με τη λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η αντιμετώπισή τους ως επί το πλείστον από τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων (servicers) παραμένει πρόκληση, καθώς ορισμένα από τα τιτλοποιημένα χαρτοφυλάκια δεν αποδίδουν σε σημαντικό βαθμό τους αρχικούς τους στόχους, σημειώνει η Κομισιόν.

Οπως επισημαίνει, οι servicers λαμβάνουν μέτρα για να πετύχουν σταδιακά τους αρχικούς τους στόχους. Αυτά περιλαμβάνουν πωλήσεις χαρτοφυλακίων NPL στη δευτερογενή αγορά, κίνηση που επιτρέπει εμπροσθοβαρή ροή εσόδων. Ωστόσο, τέτοιες πωλήσεις έχουν τον δυνητικό κίνδυνο μιας χειρότερης απόδοσης στο μέλλον, χωρίς απαραίτητα να προσφέρουν την αποτελεσματική διαχείριση των πωληθέντων δανείων.

Για να βελτιωθεί αποτελεσματικά η απόδοση και να βελτιωθεί η αξία πώλησης των υποκείμενων χαρτοφυλακίων, τέτοιες συναλλαγές θα πρέπει, για παράδειγμα, να περιλαμβάνουν όλο και περισσότερο δάνεια που έχουν υποστεί αναδιάρθρωση και έχουν γίνει ξανά εξυπηρετούμενα. Η αποτελεσματική αναδιάρθρωση των δανείων και η αποτελεσματική λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς NPEs θα είναι το «κλειδί» για την απόδοση. Ως αποτέλεσμα, η συνεχής αξιολόγηση του υφιστάμενου πλαισίου, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής ανάγκης για βελτιώσεις, θα παραμείνει ζωτικής σημασίας στο μέλλον.

Ο εξωδικαστικός και ο Φορέας Απόκτησης Ακινήτων

Μπορεί οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν προηγουμένως στον χρηματοπιστωτικό τομέα να αρχίζουν να αποφέρουν καρπούς, αλλά χρειάζεται μεγαλύτερη πρόοδος. Στην Έκθεση σημειώνεται ότι ορισμένες στοχευμένες βελτιώσεις υιοθετήθηκαν πρόσφατα στο πλαίσιο εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, ωστόσο οι αναδιαρθρώσεις δανείων προχωρούν με αργό ρυθμό, μολονότι η ηλεκτρονική πλατφόρμα προχωρά με ικανοποιητική πρόοδο.

Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης ακινήτων προχωρά, αν και πιο αργά από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως και δεν είναι εφικτό να τεθεί σε λειτουργία πριν από το δεύτερο εξάμηνο του 2024.

Όσον αφορά την εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων αφερεγγυότητας νοικοκυριών, προχωρά, σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα.

Το πρόβλημα στους πλειστηριασμούς

Ο αριθμός των πλειστηριασμών, σύμφωνα με την Έκθεση, αυξάνεται αλλά το υψηλό ποσοστό των άγονων πράξεων απαιτεί περαιτέρω βελτιώσεις στο θεσμικό πλαίσιο, επισημαίνει. Στην Εκθεση σημειώνεται ότι ο αριθμός των πλειστηριασμών αυξάνει. Το 2022 προγραμματίστηκαν 51.960 και πραγματοποιήθηκε το 75% (38.869). Η τάση διατηρήθηκε το πρώτο τρίμηνο με 11.012 ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Από αυτούς, όμως, το 78% απέβησαν άκαρποι. Γι’ αυτό ζητούνται βελτιώσεις στο πλαίσιο, που περιλαμβάνουν πιο γρήγορες διαδικασίες μετά τον πλειστηριασμό και επιτάχυνση της καταχώρησης δικαιωμάτων στο κτηματολόγιο.

Τέλος, οι καλούμενες κρατικές εγγυήσεις επεξεργάζονται και εκκαθαρίζονται με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι τα προηγούμενα δύο χρόνια, αλλά οι πληρωμές εξακολουθούν να υστερούν σημαντικά σε σχέση με τους αρχικούς στόχους.