Πώς προέκυψε η ανατροπή στο πρωτογενές έλλειμμα

Όταν την περασμένη εβδομάδα το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή «έβλεπε» οριακό πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό του 2022, πηγές του οικονομικού επιτελείου επέμεναν ότι το αποτέλεσμα θα είναι έλλειμμα κοντά στο 1% του ΑΕΠ. Ακόμα και αυτή η επίδοση θα ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για τις αγορές, ιδίως όταν μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο με τον προϋπολογισμό, ο αναθεωρημένος πήχης έμπαινε στο 1,6% του ΑΕΠ ή στα 3,4 δισ. ευρώ.

O τελικός λογαριασμός φέρνει, όπως όλα δείχνουν, τη μεγάλη ανατροπή. Το 2022 κλείνει με ένα πρωτογενές αποτέλεσμα κοντά στο μηδέν, χωρίς να αποκλείεται οριακό έλλειμμα ή ακόμα και οριακό πλεόνασμα και κάπως έτσι χθες, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ανακοίνωσε πως «μηδενίσαμε το πρωτογενές έλλειμμα το 2022». Ο πρωθυπουργός προτίμησε να κάνει αναφορά σε ουσιαστική μείωση, εν αναμονή της ετυμηγορίας της Eurostat στις 24 Απριλίου.

Πίσω από την ανατροπή κρύβονται τρία «κλειδιά». Παρά το γεγονός ότι το υπουργείο Οικονομικών στις δικές του μετρήσεις «έγραφε» τα έσοδα από SMPs και ANFAs αρχικά στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2023, δεδομένου ότι τα λεφτά ήρθαν στην Αθήνα τον Μάρτιο επηρεάζοντας το ταμειακό ισοζύγιο, η Eurostat επέλεξε να γράψει δημοσιονομικά την τελευταία δόση μέτρων ελάφρυνσης του χρέους το 2022, όταν ελήφθη η απόφαση από το Eurogroup και τον ESM.

Δεύτερη παράμετρος, η συμμετοχή του ΤΧΣ στην επικείμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Αττικής. Στις 22 Δεκεμβρίου του περασμένου έτους, 329 εκατ. ευρώ μεταφέρθηκαν από το ταμείο του δημοσίου σε έναν escrow account της Αττικής, επηρεάζοντας το ταμειακό αποτέλεσμα αλλά όχι όμως και το δημοσιονομικό. Τα χρήματα αυτά θα μετρήσουν στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2023, σύμφωνα με τη Eurostat.

Η τρίτη παράμετρος έχει να κάνει με την καλύτερη επίδοση της ελληνικής οικονομίας σε όρους ΑΕΠ το 2022, με τις πρώτες εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ να φέρνουν τον ρυθμό ανάπτυξης στο 5,9% (από 5,6% που ήταν ο τελευταίος στόχος), εξέλιξη που οδήγησε σε ουσιαστική υπέρβαση των στόχων για τα έσοδα. Παράλληλα το ΑΕΠ στον προϋπολογισμό του 2022 είχε εκτιμηθεί για το περασμένο έτος στα 187,278 δισ. ευρώ, ενώ οι πρώτες μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ έδειξαν 208 δισ. ευρώ, επηρεάζοντας και τον λόγο ελλείμματος προς ΑΕΠ.

Κάπως έτσι, το πρωτογενές έλλειμμα «σβήνει» για το 2022, διευκολύνοντας και τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ φέτος.

Το μεγάλο ζητούμενο για την κυβέρνηση τώρα είναι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, με τον πρωθυπουργό να συναρτά και χθες το «στοίχημα» με τη δημιουργία σταθερής και ισχυρής κυβέρνησης μετά τις εκλογές και τον πρόεδρο του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου να εκφράζει την πεποίθηση ότι η επενδυτική βαθμίδα για την ελληνική οικονομία θα έρθει σύντομα.

Société Générale και Goldman Sachs δεν έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο η Standard and Poor’s, η οποία «μιλάει» στις 21 Απριλίου, να δώσει την επενδυτική βαθμίδα στην Ελλάδα. Το δημοσιονομικό «θαύμα» του 2022 αναμένεται πως θα μετρήσει στην αξιολόγηση. Μένει να φανεί αν θα είναι ικανό να δώσει μια ακόμα ανατροπή, όταν οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν πως η επενδυτική βαθμίδα θα έρθει μετά τις κάλπες.