Τράπεζες: Ρεκόρ 15ετίας σε νέα δάνεια με ανησυχίες για το 2023

Κατά σχεδόν 10 δισ. ευρώ (σ.σ. χωρίς τις συναλλαγματικές διαφορές) αύξησαν πέρυσι τα εξυπηρετούμενα δάνειά τους στην Ελλάδα οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, επιτυγχάνοντας την υψηλότερη πιστωτική επέκταση της τελευταίας 15ετίας. Την ίδια στιγμή, όμως, τα στοιχεία τελευταίου τριμήνου 2022 δείχνουν επιβράδυνση, η οποία συνεχίζεται και κατά το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς.

Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις και παρουσιάσεις των Πειραιώς, Εθνικής, Alpha και Eurobank, τα εν Ελλάδι εξυπηρετούμενα δάνειά τους αυξήθηκαν πέρσι κατά 9,8 δισ. ευρώ. Αν αφαιρεθεί η συναλλαγματική επίπτωση της τάξης των 200 εκατ. ευρώ, που δηλώνει η Πειραιώς στο 4ο τρίμηνο, το ύψος της καθαρής πιστωτικής επέκτασης διαμορφώνεται σε 9,6 δισ. ευρώ. Σε επίπεδο ομίλων, τα εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν πέρυσι κατά 11 δισ. ευρώ.

Άτυποι πρωταθλητές, με μικρή διαφορά από τις υπόλοιπες δύο τράπεζες, αναδείχθηκαν, όσον αφορά στις εν Ελλάδι επιδόσεις, Πειραιώς και Εθνική. Αμφότερες πέτυχαν πιστωτική επέκταση 2,5 δισ. ευρώ. Ακολουθεί η Alpha με 2,4 δισ. ευρώ και η Eurobank με 2,2 δισ. ευρώ. Η Eurobank κατέκτησε την πρώτη θέση σε ενοποιημένο επίπεδο, αυξάνοντας τα εξυπηρετούμενα δάνειά της κατά 3,3 δισ. ευρώ καθώς διαθέτει το πιο διευρυμένο χαρτοφυλάκιο διεθνών εργασιών. Ακολούθησαν Alpha (2,8 δισ. ευρώ), Πειραιώς (2,6 δισ. ευρώ) και Εθνική (2,5 δισ. ευρώ).

«Ατμομηχανή» της πιστωτικής επέκτασης συνέχισαν να αποτελούν τα δάνεια προς επιχειρήσεις, τα οποία μετά από μια δεκαετία υποεπενδύσεων, επιχειρούν να καλύψουν το χαμένο έδαφος, αξιοποιώντας τα πολλαπλά «εργαλεία» (Αναπτυξιακός, ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ΤΕΠΙΧ) που έχουν στη διάθεσή τους.

Ενδεικτικό είναι ότι οι τράπεζες έχουν υπογράψει από την έναρξη της διάθεσης χαμηλότοκων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης 41 δανειακές συμβάσεις για επιλέξιμες επενδύσεις 1,8 δισ. ευρώ. Συνολικά έχουν υποβληθεί 210 έργα, προϋπολογισμού 8,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,7 δισ. ευρώ αφορούν σε τραπεζική χρηματοδότηση.

Την ευφορία για τις αξιοσημείωτες επιδόσεις πιστωτικής επέκτασης της περσινής χρονιάς σκιάζουν τα στοιχεία του τελευταίου τριμήνου. Οι τέσσερις τράπεζες είδαν τα εξυπηρετούμενα δάνειά τους στην Ελλάδα να αυξάνονται κατά 2,3 δισ. ευρώ. Εξ αυτών, όμως, το 1,2 δισ. ευρώ προήλθε από μια τράπεζα (Εθνική), η οποία εμφάνισε μηδενική αύξηση κατά το τρίτο τρίμηνο.

Η επιβράδυνση του τέταρτου τριμήνου 2022 δημιουργεί ανησυχία, εφόσον συσχετιστεί με τα στοιχεία μείωσης της ζήτησης που εμφανίζει η φετινή χρονιά στο ξεκίνημά της. Ειδικότερα, οι αιτήσεις για νέες χορηγήσεις κινούνται κάτω από τα επίπεδα που περίμεναν οι τράπεζες, εξέλιξη που πιθανώς να εξηγείται από την αύξηση σε κόστος χρήματος και κόστος διενέργειας επένδυσης, λόγω των ανατιμήσεων σε υλικά, μηχανολογικό εξοπλισμό κ.ά.

Δεδομένης της πολιτικής αβεβαιότητας, οι χαμηλές πτήσεις αναμένεται να συνεχισθούν και το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Επιπρόσθετα, η χρονιά ξεκίνησε με υψηλότερες των αναμενομένων αποπληρωμές κυρίως από ενεργειακούς ομίλους, που είδαν τις ανάγκες κεφαλαίου κίνησης να μειώνονται κάθετα, λόγω ραγδαίας αποκλιμάκωσης της τιμής φυσικού αερίου.

Σε πρόωρη εξόφληση δανεισμού, όμως, προχώρησαν και εταιρείες που είχαν εξαιρετικές επιδόσεις το 2022, με αύξηση πωλήσεων, EBITDA και εκτίναξη των ελεύθερων ταμειακών ροών. Για παράδειγμα, η Aegean εξόφλησε πρόωρα δάνειο ύψους 150 εκατ. ευρώ, που είχε συνάψει το 2020 με την εγγύηση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Η αποπληρωμή του διενεργήθηκε τμηματικά από το Νοέμβριο του 2022 ως τις 15 Μαρτίου, όταν καταβλήθηκαν τα τελευταία 68,5 εκατ. ευρώ.

Αντίστοιχα, ο ΟΠΑΠ αποπλήρωσε πρόωρα ομολογιακό 100 εκατ. ευρώ, που είχε καλύψει η Alpha Βank.