Νέα δημοσιονομικά… γυμνάσια στο Νότο στήνει το Βερολίνο

Οι βόρειες χώρες, με πρώτες τη Γερμανία και την Ολλανδία, «κατηγορούν» την Κομισιόν για αδικαιολόγητη «χαλαρότητα» όσον αφορά στην πολυαναμενόμενη πρότασή της για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Το προσχέδιο, όπως έχουμε γράψει από τον Δεκέμβριο, ήδη κυκλοφορούσε στις πρωτεύουσες προκειμένου η Κομισιόν να δει αντιδράσεις, κυρίως από τις μεγάλες χώρες. Οι Βόρειοι αντέδρασαν αρνητικά, καθώς βρήκαν τις πρώτες ιδέες όχι μόνο ασαφείς αλλά και με πολλά παραθυράκια για διαπραγμάτευση, που δίνουν την ευκαιρία σε χώρες με βεβαρημένο δημόσιο χρέος να ξεγλιστρήσουν και να χαράσσουν τη δική τους πολιτική, ανάλογα με τις ανάγκες τους. Οι ασάφειες δίνουν επίσης χώρο για συμμαχίες, π.χ. του Νότου, και αυτό φέρνει σε δύσκολη θέση το Βερολίνο, που δεν θέλει να φανεί ο «κακός» της διαπραγμάτευσης.

Το μπούμερανγκ

Πριν από δύο χρόνια, όταν μπήκαν στο τραπέζι τα διμερή συμβόλαια, επικρατούσε η λογική ότι αυτά θα δέσμευαν τις χώρες με υψηλό χρέος σε μια πιο σφικτή δημοσιονομική προσαρμογή σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες. Κύριο μέλημα ήταν να δεσμεύονται οι χώρες του Νότου και δη η Ιταλία και η Ελλάδα, η οποία ετοιμαζόταν να βγει από τη σφικτή επιτήρηση. Τότε, η Κομισιόν, σε συνεργασία με τους θεσμούς και με την παρότρυνση της Γερμανίας, θεώρησαν ότι μια τέτοια λύση θα δέσμευσε τη χώρα μας και δεν θα την άφηνε να κάνει χρήση των γενικών κανόνων.

Όμως ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε τα πάνω κάτω, με αποτέλεσμα -και αυτό το παραδέχονται και αξιωματούχοι στην Κομισιόν- η Επιτροπή να… χάσει την μπάλα της επίβλεψης. Ο «τρόμος» για μια νέα μεγάλη κρίση διαρκείας έφερε την κάθε χώρα να κάνει χρήση της εξαίρεσης από τους δημοσιονομικούς κανόνες και να προσφέρει πλούσιες παροχές και κονδύλια.

Τώρα, αφού η σκόνη έχει καταλαγιάσει, εκτιμάται ότι πολλές χώρες έχουν προβεί σε μεγάλες δαπάνες, οι οποίες ξεκίνησαν με τον κορωνοϊό και συνεχίζονται εν μέσω ενεργειακής κρίσης. Ψίθυροι ακούγονται στους διαδρόμους των Βρυξελλών και για τις παροχές την ελληνικής κυβέρνησης λόγω εκλογών.

Μετωπική Βορρά-Νότου;

Λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσωρινά έδειξε κοινό μέτωπο σε ό,τι αφορά τις αποφάσεις για την οικονομία. Με το πέρασμα ενός έτους, η Κομισιόν καλείται να επαναδιαπραγματευτεί τους κανόνες του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους του ΣΣΑ (3% και 60% του ΑΕΠ αντίστοιχα), με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Κρ. Λίντνερ να ξεκαθαρίζει ότι η χώρα του ζητεί η διαπραγμάτευση να γίνει πάνω σε μια λεπτομερή νομοθετική πρόταση που θα παρουσιάσει η Κομισιόν στο Eurogroup τον Μάρτιο.

Από την άλλη, όμως, ο Ιταλός επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Π. Τζεντιλόνι επιμένει ότι το blueprint του νέου σχεδίου πρέπει να είναι γενικό προς το παρόν και να είναι βάση για συζήτηση.

Πηγές από το Βερολίνο ανέφεραν ότι η στάση Τζεντιλόνι μόνο χάος μπορεί να επιφέρει και θα έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερήσει η απόφαση η οποία είναι προγραμματισμένη για τον Μάρτιο. Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, που επικαλέστηκε ανώνυμες πηγές που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις, ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ και διπλωμάτες στις Βρυξέλλες επικρίνουν την αδιάλλακτη στάση του Βερολίνου ως κοντόφθαλμη.

«Κάποιοι είπαν ότι η Γερμανία εμπόδισε την πρόοδο προς μια συμφωνία, επειδή ο κυβερνητικός συνασπισμός της εξακολουθούσε να εργάζεται ώστε να έχει μια ενιαία θέση. Άλλοι επεσήμαναν την αδυναμία του Λίντνερ στο εσωτερικό, καθώς το φιλικό προς τις επιχειρήσεις FDP του έχει χάσει ψήφους σε περιφερειακές εκλογές από τότε που το κόμμα του εντάχθηκε στην κυβέρνηση, στα τέλη του 2021», γράφει το πρακτορείο.

Όμως αυτό δεν είναι όλη η αλήθεια καθώς και άλλες χώρες του Βορρά συντάσσονται με την άποψη της Γερμανίας. Ο λόγος είναι ξεκάθαρος: δεν θέλουν χώρες με υψηλό χρέος να διαπραγματεύονται με την Κομισιόν βάσει διμερούς συμβολαίου, που με τη σειρά του θα επιφέρει την καθυστέρηση της δημοσιονομικής προσαρμογής στο εν λόγω κράτος-μέλος. Δεν θέλουν μια κρίση χρέους που θα αναγκάσει την ΕΕ να επιστρέψει στα bailouts.

Η συζήτηση των υπουργών Οικονομικών θα αρχίσει επισήμως στο Eurogroup του Φεβρουαρίου, με στόχο να υπάρξει συμφωνία τον Μάρτιο. Οι υπουργοί καλούνται επίσης να λύσουν τον γόρδιο δεσμό των επιδοτήσεων στη λεγόμενη πράσινη οικονομία, ώστε η ΕΕ να αντιμετωπίσει το πακέτο επιδοτήσεων των ΗΠΑ 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων, βάσει του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού, καθώς και τον ανταγωνισμό από την Κίνα.

Η στάση της Ελλάδας

Ο Χρήστος Σταϊκούρας, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, θα έχει να αντιμετωπίσει ίσως τα δυσκολότερα Eurogroup της καριέρας του. Αυτό γιατί θα κληθεί να διαπραγματευθεί πώς θα αποκλιμακωθεί το ελληνικό δημόσιο χρέος, ενόψει εκλογών.

Ο ίδιος προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις έχοντας ανά χείρας τις πολύ καλές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας το 2022. Πηγές από την ελληνική κυβέρνηση ανέφεραν στο Euro2day.gr ότι η Ελλάδα επιθυμεί:

1. την κατάργηση του κανόνα για βίαιη αποκλιμάκωση του χρέους, με την αιτιολογία ότι αυτό το μέτρο πλήττει την ανάκαμψη της οικονομίας.
2. να δοθούν περαιτέρω εξηγήσεις για το τετραετές συμβόλαιο δημοσιονομικής προσαρμογής που πρέπει να υπογράψει η Ελλάδα με την Κομισιόν, βάσει της νέας πρότασης και ως υπερχρεωμένο κράτος.
3. να χαμηλώσουν οι νέοι στόχοι για το ετήσιο πρωτογενές έλλειμμα.
4. να ξεκαθαρίσει πώς θα προσμετρούνται οι αμυντικές δαπάνες, οι οποίες αυξήθηκαν τα δύο τελευταία χρόνια. Η ελληνική κυβέρνηση εντάσσει την αύξηση στην ανάγκη θωράκισης των συνόρων της.