Αναβάθμισε την Ελλάδα σε ΒΒ+ η Fitch, σταθερό το outlook

Σε αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου σε ΒΒ+ από ΒΒ προχώρησε η Fitch, φέρνοντας την Ελλάδα μια βαθμίδα κάτω από την επενδυτική, θέτοντας παράλληλα σταθερό outlook.   

Υπενθυμίζεται ότι η S&P είχε αναβαθμίσει την Ελλάδα σε BB+ με σταθερό outlook στις 22 Απριλίου. Την τοποθετεί δηλαδή μια βαθμίδα πριν την επενδυτική, όπως και η DBRS, ενώ η Moodys διατηρεί την πιστοληπτική αξιολόγηση Βa3 με σταθερές προοπτικές, τρεις βαθμίδες κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.

Very welcome news from Fitch Ratings yesterday. The upgrade of Greece's credit rating to BB+ brings us just one notch below investment grade. We are fully committed to our reform agenda to attract investment, create jobs, and accelerate growth.

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) January 28, 2023

Οι λόγοι της αναβάθμισης 

Η Fitch αναμένει πλέον καλύτερες επιδόσεις στο έλλειμμα και το χρέος την περίοδο 2022-4 λόγω υψηλότερης ανάπτυξης, καλύτερης εκτέλεσης του προϋπολογισμού και ευνοϊκού προφίλ εξυπηρέτησης χρέους. 

Ο οίκος προβλέπει πλέον περαιτέρω μείωση του ελλείμματος γενικής κυβέρνησης στο 1,8% του ΑΕΠ το 2024 από εκτιμώμενο 3,8% το 2022. Αυτό υποδηλώνει βελτίωση στο πρωτογενές ισοζύγιο κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες, σε πλεόνασμα 0,9% το 2024 (και μηδενικά επίπεδα το 2023). 

Υπάρχει κάποια αβεβαιότητα για τις δημοσιονομικές πολιτικές μετά τις επικείμενες εκλογές αλλά τα ρίσκα είναι μετριασμένα λόγω της ευρείας συναίνεσης και καλού ιστορικού στη δημοσιονομική πειθαρχία.  

Το 2022 η Ελλάδα επωφελήθηκε από πολύ υψηλή ονομαστική ανάπτυξη και πολύ ήπια αύξηση στο κόστος των επιτοκίων, οδηγώντας σε μείωση ρεκόρ κατά 24,5 ποσοστιαίες μονάδες στο λόγο χρέους γενικής κυβέρνησης/ΑΕΠ, στο 170%. Ο οίκος αναμένει ότι ο δείκτης χρέους θα μειωθεί με πιο συγκρατημένο ρυθμό μεσοπρόθεσμα, λόγω των πρωτογενών πλεονασμάτων. Στα επίπεδα του 160,6% το 2024, ο δείκτης χρέους εξακολουθεί να είναι από τους υψηλότερους μεταξύ των χωρών που καλύπτει η Fitch και πάνω από 3 φορές ο μέσος όρος των χωρών με αξιολόγηση «BB». Ωστόσο, παράγοντες όπως το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, οι πολύ μεγάλες λήξεις (κοντά στα 20 έτη) και τα σημαντικά αποθέματα ρευστών διαθεσίμων (περίπου 15% του ΑΕΠ) μειώνουν τους κινδύνους των δημόσιων οικονομικών.

Οι τράπεζες

Συνεχίζει να σημειώνεται σημαντική πρόοδος στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL), με τον εγχώριο δείκτη NPL να υποχωρεί στο 9,7% το τρίτο τρίμηνο του 2022, κάτω από 10% για πρώτη φορά από το 2009, κυρίως λόγω των τιτλοποιήσεων και της ευρείας οικονομικής ανάκαμψης. Ο οίκος αναμένει περαιτέρω βελτίωση στο ενεργητικό του κλάδου, υποστηριζόμενη από περιορισμένες νέες εισροές κόκκινων δανείων και καθώς οι τράπεζες ολοκληρώνουν τις εκκρεμείς κινήσεις τους. Οι δείκτες NPL σε μη συστημικές τράπεζες θα παραμείνουν πρόκληση, αλλά καθώς αυτές οι τράπεζες αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 5% του κλάδου, οι πιθανοί κίνδυνοι (συμπεριλαμβανομένων αυτών για τον δημόσιο τομέα) είναι πολύ μετριασμένοι. 

Η ζήτηση για πιστώσεις από τα νοικοκυριά παραμένει ασθενής, αλλά η συνολική πίστωση προς τον ιδιωτικό τομέα επιταχύνθηκε το β' εξάμηνο του 2022 (μόνο ελαφρώς κάτω από τον πληθωρισμό) λόγω των επιχειρήσεων. Οι μειωμένοι μακροοικονομικοί κίνδυνοι, η ανθεκτικότητα στην αγορά εργασίας, τα μέτρα κρατικής στήριξης και η συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών των ακινήτων αναμένεται να μετριάσουν την πίεση στους δανειολήπτες.

Η ανάπτυξη 

Η Fitch προβλέπει ότι η άνοδος του ΑΕΠ θα κυμανθεί στο 0,9% το 2023 και στο 2,3% το 2024. Ο οίκος αναθεωρεί υψηλότερα τις προβλέψεις του δεδομένης της βελτίωσης στο ισοζύγιο των κινδύνων, ιδίως δεδομένης της πρόσφατης συγκράτησης στις ενεργειακές τιμές. Οι ελληνικές αρχές συνεχίζουν επίσης να σημειώνουν πρόοδο στο μεταρρυθμιστικό τους πρόγραμμα, εν μέρει συνδεδεμένο με ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης η οποία θα παράσχει σταθερή επενδυτική δυναμική. Ο κύριος εγχώριος κίνδυνος συνδέεται με πιθανές καθυστερήσεις στα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης δεδομένου του εκλογικού κύκλου, αλλά προς το παρόν αναμένουμε ότι αυτό θα είναι προσωρινό.

Η αναβάθμιση του ελληνικού rating αντανακλά επίσης τα εξής: 

Πληθωρισμός: Ο οίκος αναμένει σταθερή επιβράδυνση του πληθωρισμού, από 9,3% το 2022 σε 5% το 2023 και 1,5% το 2024, με βάση τη χαλάρωση των τιμών της ενέργειας και άλλων εμπορευμάτων, καθώς και τις επιπτώσεις βάσης. Ο δομικός πληθωρισμός αναμένεται επίσης να υποχωρήσει, αλλά με πιο ήπιο ρυθμό. Οι εξελίξεις στους μισθούς συνιστούν κίνδυνο, ιδίως εάν η αγορά εργασίας συνεχίσει να είναι «σφιχτοί» και οι υψηλότεροι μισθοί σε ορισμένους τομείς, όπως οι υπηρεσίες ή οι κατασκευές, διαχυθούν στην υπόλοιπη οικονομία. Το 3ο τρίμηνο του 2022, οι εποχικά προσαρμοσμένοι μισθοί για το σύνολο της οικονομίας αυξήθηκαν κατά 7,3% σε ετήσια βάση, το υψηλότερο ποσοστό από το 2010. 

Σταθερό κόστος χρηματοδότησης: Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων σταθεροποιήθηκαν τους τελευταίους μήνες, αφού αυξήθηκαν απότομα το 2022, ακολουθώντας τις παγκόσμιες τάσεις. Τον Ιανουάριο η Ελλάδα εξέδωσε ομόλογο 3,5 δισ. ευρώ με απόδοση 4,27% (οι αποδόσεις τον περασμένο Σεπτέμβριο ήταν 5%), που αντιστοιχεί στο ήμισυ των ανακοινωθέντων αναγκών εξωτερικού δανεισμού για φέτος. Η Fitch περιμένει ότι ο λόγος τόκων προς έσοδα θα αυξηθεί μόνο σταδιακά στο 5,5% το 2024 σε σύγκριση με τη διάμεση πρόβλεψη για τις χώρες σε «BB» για 9%.

Επιπρόσθετα των μακρινών περιόδων λήξεως, το ελληνικό χρέος είναι όλο σταθερό και εξ ολοκλήρου σε τοπικό νόμισμα, μειώνοντας περαιτέρω τους κινδύνους αστάθειας της αγοράς. Μια σημαντική αλλαγή είναι η πιθανή αναταξινόμηση από τη Eurostat των εγγυήσεων για τον Ηρακλή, η οποία θα μπορούσε να προσθέσει 18 δισεκατομμύρια ευρώ (ή 8,5% του ΑΕΠ) στο δημόσιο χρέος, αν και δεν θα άλλαζε το έλλειμμα, ούτε θα αύξανε τις πληρωμές τόκων.

«Εξωτερικός» Ισολογισμός: Προβλέπουμε σταδιακή μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (CAD) σύμφωνα με τη βελτίωση των δεδομένων στο εμπόριο και τις συνεχιζόμενες ισχυρές τουριστικές εισροές, από εκτιμώμενο 8% του ΑΕΠ το 2022 σε μέσο όρο 5,5% το 2023-2024. Τα αυξανόμενα επίπεδα άμεσων ξένων επενδύσεων και οι σταθερές ροές κεφαλαίων από την ΕΕ θα στηρίξουν το ισοζύγιο πληρωμών. Η προβλεπόμενη πτώση των διεθνών υποχρεώσεων, σε συνδυασμό με την ισχυρή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ, σημαίνει ότι ο λόγος του καθαρού εξωτερικού χρέους θα βελτιωθεί περαιτέρω κατά την περίοδο πρόβλεψης (από περίπου 128% του ΑΕΠ το 2022), αν και θα παραμείνει μεταξύ των υψηλότερων για τις χώρες που παρακολουθεί η Fitch.

Οι εκλογές: Είναι πιθανό η χώρα να έχει δύο διαδοχικές εκλογές τους επόμενους μήνες, καθώς προς το παρόν κανένα κόμμα δεν φαίνεται πιθανό να κερδίσει την πλειοψηφία με απλή αναλογική (αναμένονται το 2ο τρίμηνο του 2023). Αυτό σημαίνει ότι ο εκλογικός κύκλος είναι πιθανό να είναι πιο μακρύς, περιορίζοντας τα περιθώρια άσκησης πολιτικής φέτος. Ωστόσο, απότομες αλλαγές πολιτικής είναι απίθανες ακόμη και αν υπάρξει αλλαγή κυβέρνησης. Οι σχέσεις με την ΕΕ έχουν σταθεροποιηθεί υπό τις κυβερνήσεις τόσο της κυβερνώσας κεντροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας όσο και του αριστερού ΣΥΡΙΖΑ, με τη χώρα να απομακρύνεται σταδιακά από το εποπτικό πλαίσιο μετά την κρίση.

ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΕΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ

Παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή συλλογικά, να οδηγήσουν σε αρνητική ενέργεια/υποβάθμιση αξιολόγησης:

-Δημόσια οικονομικά: Διατηρούμενη ανοδική τάση του δημόσιου χρέους/ΑΕΠ, για παράδειγμα λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης, ασθενούς ανάπτυξης ή επιβεβαίωσης ενδεχόμενων υποχρεώσεων από τον τραπεζικό τομέα.

-Μάκρο: Ανανεωμένοι δυσμενείς κραδασμοί στην ελληνική οικονομία που επηρεάζουν την οικονομική ανάκαμψη ή το μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας.

Παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή συλλογικά, να οδηγήσουν σε θετική δράση/αναβάθμιση αξιολόγησης:

-Δημόσια οικονομικά: Εμπιστοσύνη σε μια συνεχή σταθερή καθοδική πορεία για τον λόγο δημόσιου χρέους/ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα.

-Μάκρο: Βελτίωση του μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού δυναμικού και των επιδόσεων, για παράδειγμα, λόγω της υψηλότερης επενδυτικής δυναμικής ή/και της εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Σταϊκούρας: Εφικτή η επενδυτική βαθμίδα εντός του 2023

«O οίκος αξιολόγησης “Fitch Ratings” προχώρησε σήμερα στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας, κατά μία βαθμίδα. Έτσι γίνεται ο πέμπτος οίκος αξιολόγησης, και τρίτος από τους επιλέξιμους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που τοποθετεί τη χώρα ένα, μόλις, “σκαλοπάτι” πριν την επενδυτική βαθμίδα», υπογραμμίζει σε ανακοίνωσή του ο Χρήστος Σταϊκούρας.

Οπως επισημαίνει ο ΥΠΟΙΚ, «πρόκειται για τη 12η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 3,5 χρόνια, παρά τις διαδοχικές, εξωγενείς κρίσεις.

Η παραπάνω θετική εξέλιξη αποτελεί ακόμα έναν καρπό – και, ταυτοχρόνως, πιστοποίηση – της υπεύθυνης, οικονομικά αποτελεσματικής και κοινωνικά δίκαιης οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης, της διορατικής εκδοτικής στρατηγικής, της διατήρησης των ταμειακών διαθεσίμων σε ασφαλή επίπεδα, της υλοποίησης διαρθρωτικών αλλαγών, της βελτίωσης της σύνθεσης του ΑΕΠ μέσω της σημαντικής αύξησης των επενδύσεων και των εξαγωγών, της δραστικής μείωσης των “κόκκινων” δανείων στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, της συρρίκνωσης της ανεργίας και της εμπροσθοβαρούς αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων, πρωτίστως από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Η σημερινή αναβάθμιση επιβεβαιώνει, επίσης, ότι ο εθνικός στόχος για την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας εντός του 2023 – με πολλαπλά οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία – είναι εφικτός».