Τα σχέδια ανάπλασης στην Αττική που αλλάζουν το τοπίο

Μετά από πολυετή «παραίτηση» από έργα αστικών παρεμβάσεων, στην παρούσα φάση προωθούνται σημαντικές επενδύσεις κυρίως στην Αθήνα, για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στην πόλη αλλά και για την αξιοποίηση του όποιου ωφέλιμου χώρου.

Κατ’ αρχάς το εμβληματικό έργο του Ελληνικού βρίσκεται ήδη σε τροχιά υλοποίησης, ενώ παραλλήλως μετά από δεκαετίες συζητήσεων προωθείται η ενοποίηση και αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου, της λεγόμενης Αττικής Ριβιέρας. Προωθείται επίσης η αξιοποίηση των εγκαταστάσεων στο ΟΑΚΑ, προχωρά η περιβόητη διπλή ανάπλαση σε Βοτανικό και Λ. Αλεξάνδρας, η αξιοποίηση της ΠΥΡΚΑΛ στη Δάφνη ως «κυβερνητικό πάρκο», αλλά και η αξιοποίηση του Τατοΐου, έργα που βασίζονται σε κοινοτικούς και εθνικούς πόρους αλλά και σε ιδιωτικά κεφάλαια.

Προς το παρόν, η μόνη ανάπλαση στην οποία έχουν μπει «μπουλντόζες» αφορά το Ελληνικό, με τα πρώτα έργα υποδομής να είναι σε εξέλιξη, αλλά και τα πρώτα κτίρια (εκείνο των ΑΜΕΑ, με έξοδα της Lamda Development) να ετοιμάζονται προς παράδοση μέσα στο 2023. Παράλληλα, η παραχωρησιούχος της έκτασης οργανώνει τους διαγωνισμούς για τις επόμενες εμπορικές και οικιστικές αναπτύξεις στην έκταση του πρώην Αεροδρομίου, οι οποίοι αθροίζονται σε 1 δισ. ευρώ περίπου. Υπενθυμίζεται πως, στην πρώτη 5ετή φάση της επένδυσης, ο όμιλος της Lamda Development έχει προϋπολογίσει επενδύσεις της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ.

Ειδικότερα, η διοίκηση του ομίλου μεταθέτει για τον Φεβρουάριο την οριστικοποίηση του αναδόχου για τον τρέχοντα διαγωνισμό των αθλητικών εγκαταστάσεων του Ελληνικού, προϋπολογισμού 100-120 εκατ. ευρώ, τον οποίο διεκδικούν οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Άκτωρ, Άβαξ και σε κοινοπρακτικό σχήμα ο όμιλος Μυτιληναίος και η Iντρακάτ. Όσον αφορά τον διαγωνισμό για το Πάρκο του Ελληνικού, εκτιμάται ότι έως το τέλος Φεβρουαρίου 2023 θα έχουν υποβληθεί οι προσφορές, οι οποίες θα αξιολογηθούν μέσα στο α’ εξάμηνο του νέου έτους.

Επιπλέον, έχουν ήδη ξεκινήσει οι προκαταρκτικές εργασίες για τον Marina Tower, ενώ για το δεύτερο αμιγώς κατασκευαστικό σκέλος εκτιμάται ότι θα υπάρξει σύμβαση έως το τέλος Φεβρουαρίου 2023. Όσον αφορά τους διαγωνισμούς για το Mall της Λεωφ. Βουλιαγμένης (προϋπολογισμού 350 εκατ. ευρώ) και τον premium εμπορικό πόλο Marina Galleria (προϋπολογισμού 130 εκατ. ευρώ), εκτιμάται πως οι διαγωνισμοί θα έχουν ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2023.

Πέραν της ιδιωτικής επένδυσης στο Ελληνικό, σε φάση ωρίμασης είναι το σχέδιο ενοποίησης όλης της ακτογραμμής με στόχο τη δημιουργία ενιαίου μετώπου 70 χλμ., από τον Πειραιά έως το Σούνιο. Ο σχεδιασμός χωρίζεται σε δύο τμήματα: Το πρώτο σκέλος αφορά το αστικό τμήμα της παραλιακής (από τον Πειραιά μέχρι τη Βουλιαγμένη), με μήκος 22 χλμ., που θα αποκτήσει ενιαίο πεζόδρομο και ποδηλατόδρομο.

Σύμφωνα με την τεχνική περιγραφή, το αστικό σκέλος του έργου θα περιλαμβάνει διάφορες χρήσεις και θα συμπεριλάβει και τις σημαντικές ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις που υλοποιούνται στην περιοχή, όπως η ανάπλαση του Φαληρικού όρμου, από το Μοσχάτο έως την Καλλιθέα, το επενδυτικό σχέδιο στο Ελληνικό, το επενδυτικό σχέδιο του Αστέρα και η παραχώρηση της μαρίνας Αλίμου. Κατά μήκος του παραλιακού μετώπου βρίσκονται αρκετές μαρίνες (Πασαλιμανίου, Μικρολίμανου, Αθηνών, Φλοίσβου, Αλίμου, Αγίου Κοσμά, Γλυφάδας) και διάφορες οργανωμένες παραλίες (Αλίμου, Γλυφάδας, Βούλας, Βουλιαγμένης), καθώς και σημαντικές αθλητικές εγκαταστάσεις (ΣΕΦ, ΤάεΚβον Ντο κ.ά.).

Το δεύτερο σκέλος της ενοποίησης στην Αθηναϊκή Ριβιέρα αφορά τη φυσική ακτογραμμή, από τη Βουλιαγμένη έως το Σούνιο, μήκους 48 χλμ. Κατά μήκος της υπάρχουν πολλοί οικισμοί, όπως η Βάρκιζα, το Λαγονήσι και η Σαρωνίδα, και μεγάλα ξενοδοχεία. Σε όλο το υπόλοιπο τμήμα της, η ακτογραμμή διατηρεί τα φυσικά χαρακτηριστικά της. Το έργο έχει προϋπολογισμό 55 εκατ. ευρώ.

Διπλή ανάπλαση

Πέρα από το «φιλέτο» των νοτίων προαστίων της Αθήνας, το 2023 αναμένονται εξελίξεις και στο αθηναϊκό κέντρο με το σχέδιο της Διπλής Ανάπλασης Βοτανικού-Λεωφόρου Αλεξάνδρας, έργο προϋπολογισμού 267 εκατ. ευρώ, με δράσεις της τάξης των 140 εκατ. ευρώ να έχουν ήδη ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης. Στην παρούσα φάση, σε εξέλιξη βρίσκεται ο διαγωνισμός για την κατασκευή του νέου γηπέδου ποδοσφαίρου του Παναθηναϊκού στο Βοτανικό, που έχει ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών τη 12η Ιανουαρίου.

Παράλληλα, η μετεγκατάσταση των εκατοντάδων μεταφορικών επιχειρήσεων από τον Βοτανικό στον Δήμο Φυλής (σύμφωνα με τη σχετική σύμβαση μεταξύ ΤΑΙΠΕΔ και Δήμου), αλλά και η δημιουργία του νέου σταθμού Υπεραστικών Λεωφορείων της πρωτεύουσας θα δημιουργήσουν έναν νέο αστικό πόλο. Σημειώνεται δε ότι στην ευρύτερη περιοχή προγραμματίζονται επίσης μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις ανάπλασης και αξιοποίησης ακινήτων, π.χ. από την Dimand για τις πρώην εγκαταστάσεις της Αθηναϊκής Χαρτοποιίας ή της Noval για την αξιοποίηση πρώην βιομηχανικής έκτασης.

ΠΥΡΚΑΛ

Η δημιουργία του «κυβερνητικού πάρκου» στη Δάφνη στις πρώην βιομηχανικές εγκαταστάσεις της ΠΥΡΚΑΛ βρίσκεται ήδη σε διαβούλευση από το καλοκαίρι του 2022, ενώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις του υφυπουργού Ανάπτυξης Ν. Παπαθανάση, ο διαγωνισμός για το έργο που προορίζεται να υλοποιηθεί μέσω ΣΔΙΤ τοποθετείται εντός του α’ τριμήνου του 2023. Αφορά προφανώς την πρώτη φάση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για το έργο, του οποίου η σχετική περίμετρος έχει δημοσιοποιηθεί, ωστόσο ουσιωδώς θα διαμορφωθεί μετά τον διάλογο με τους υποψήφιους αναδόχους.

Συγκεκριμένα, η έκταση του πρώην εργοστασίου της Πυρκάλ του Δήμου Δάφνης-Υμηττού εντάχθηκε στην παρ. 1 του άρθρου 7Α του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων, ανοίγοντας σταδιακά την ωρίμανση του έργου και την έναρξη των διαδικασιών για την ανάπτυξή του μέσω ΣΔΙΤ. Υπενθυμίζεται ότι είχαν προηγηθεί μελέτες από την Deloitte για τη μετεγκατάσταση της Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα όσο και για τον στρατηγικό σχεδιασμό της μεταφοράς των 9 υπουργείων στην έκταση που απελευθερώνεται, ενώ είχε παραδοθεί και η εκτιμητική έκθεση για το εν λόγω ακίνητο, προκειμένου να προσδιοριστούν τα ποσά αποζημιώσεων που θα λάβει η ΕΑΣ από τις επερχόμενες απαλλοτριώσεις.

Στόχος είναι να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός και να αναδειχθεί ανάδοχος εντός του 2023, ούτως ώστε να ξεκινήσει άμεσα και το κατασκευαστικό έργο. Ο ορίζοντας σταδιακής μετακόμισης των υπουργείων τοποθετείται από το 2026 έως το 2028. Εκεί πρόκειται να στεγαστούν οι κεντρικές υπηρεσίες των υπουργείων Οικονομικών, Ανάπτυξης, Εργασίας, Υγείας, Περιβάλλοντος, Πολιτισμού, Εσωτερικών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τουρισμού, ενώ προβλέπεται επίσης η εγκατάσταση της ΕΕΣΥΠ και των θυγατρικών της (ΤΑΙΠΕΔ και ΕΤΑΔ), καθώς και η μετεγκατάσταση της ΑΑΔΕ.

Σημειώνεται πως το κόστος ανάπλασης του ακινήτου της πρώην ΠΥΡΚΑΛ τοποθετείται στα 250 εκατ. ευρώ και, πέραν των γραφειακών εγκαταστάσεων, περιλαμβάνει χώρους πρασίνου αλλά και εγκαταστάσεις πολιτισμού, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα υπεραξίες για τα ακίνητα της ευρύτερης περιοχής σε Βύρωνα, Δάφνη και Υμηττό.

Το Τατόι

Το έργο αφορά την αποκατάσταση του ανακτόρου, των υπόλοιπων κτιρίων και των κήπων, ως ιστορικού χώρου ανοιχτού στο κοινό. Επίσης, περιλαμβάνει τη συντήρηση και την έκθεση αντικειμένων ως συλλογή στα κτίρια του Τατοΐου και την ψηφιοποίηση του αρχειακού υλικού που έχει διασωθεί στο κτήμα, ώστε να είναι ελεύθερα προσβάσιμο από το κοινό, από ερευνητές και ιδρύματα. Σημαντική είναι η διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του κτήματος, μέσω συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Το έργο έχει γενικό προϋπολογισμό 94,7 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το Ταμείο Ανάκαμψης θα καλύψει τα 39,9 εκατ. ευρώ.

Το ΟΑΚΑ

Η παρέμβαση επικεντρώνεται στην αναβάθμιση της λειτουργικότητας του ολυμπιακού συμπλέγματος, έχοντας στόχο να αποκαταστήσει την εικόνα του, να μειώσει τα λειτουργικά του κόστη και να δημιουργήσει νέες πηγές εσόδων, ώστε να μετατραπεί σε σύγχρονο, ζωντανό, ασφαλή και επικερδή αστικό προορισμό. Η πρόταση αποτελείται από έξι έργα, με συνολικό προϋπολογισμό 53,8 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το Ταμείο Ανάκαμψης θα καλύψει τα 43,3 εκατ. ευρώ.