To Qatargate επισκιάζει τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρώπης

Βρυξέλλες, ανταπόκριση

Η αυριανή πολυαναμενόμενη Σύνοδος Κορυφής του Δεκεμβρίου, όπου είθισται να κλείνουν όλες οι εκκρεμότητες που ανέβαλλε όλο τον χρόνο η ΕΕ, ξαφνικά «μίκρυνε». Από διήμερη έγινε μονοήμερη και από μονοήμερη θα εξελιχθεί σε ολιγόωρη.

Δεν αναμένεται να υπάρξει συμφωνία για πλαφόν στο φυσικό αέριο. Αυτό είχε διαφανεί από τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου 2022 και το «συμφωνούμε ότι διαφωνούμε» σφραγίστηκε στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου 2022. Επιβεβαιώθηκε για ακόμα μια φορά χθες το βράδυ, με τη νέα αποτυχία των υπουργών Ενέργειας να συμφωνήσουν.

Το Euro2day.gr είχε αποκαλύψει σε αποκλειστικά ρεπορτάζ από τον Ιούνιο ότι η ΕΕ δεν θα συμφωνούσε στο πλαφόν για το φυσικό αέριο το 2022 και οι ανώτατοι αξιωματούχοι έδειχναν από τότε το 2023, λέγοντας ότι και ο επόμενος χειμώνας θα είναι δύσκολος.

Εδώ έχουμε δύο τινά:

1. Εάν μιλήσουμε σε αξιωματούχους της Κομισιόν (off the record, πάντα), θα πουν ότι είναι υπαρκτό το σενάριο για να έχουμε πανευρωπαϊκή συμφωνία το 2023.
2. Εάν ρωτήσουμε ηγέτη της ΕΕ, θα πει ότι κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται, εκτός και εάν ο πόλεμος στην Ουκρανία επιδεινωθεί δραματικά και κρατήσει χρόνια. Οι πηγές μας στην Ουάσιγκτον πάντως αναφέρουν ότι υπάρχουν ήδη παρασκηνιακές προεργασίες για μια πρώτη συμφωνία να τερματιστούν οι πολεμικές εχθροπραξίες επί ουκρανικού εδάφους κατά την άνοιξη και να πάμε σιγά σιγά σε μια φιλοσοφία ψυχρού πολέμου (cold war mentality), που μάλλον επιθυμεί η Δύση.

Όπως και να 'χει, ο χειμώνας του 2023, σύμφωνα με τις παρούσες προβλέψεις, αναμένεται να είναι δύσκολος όσον αφορά στις τιμές του φυσικού αερίου. Όμως οι κυβερνήσεις θα κληθούν να τον καλύψουν με ελαφρύνσεις και παροχές μέσα από τον προϋπολογισμό τους. Γιατί ήδη έχει αποφασιστεί και μεταφερθεί στην Αθήνα γραπτώς και προφορικώς τόσο από την Κομισιόν όσο και από το Eurogroup ότι μετά τα 62,8 δισεκατομμύρια σε δαπάνες τα τελευταία δύο χρόνια, οποιεσδήποτε περαιτέρω παροχές θα βαρύνουν τον προϋπολογισμό του 2023, που θα πρέπει όμως να παρουσιάσει πρωτογενές πλεόνασμα. Αυτό σημαίνει την επαναφορά της λογικής της τρόικας: μέτρα-αντίμετρα.

Όπως μπορεί κάποιος να διαβλέψει, η λογική της ελληνικής κυβέρνησης να «σηκώσει» το θέμα τώρα, ότι η ΕΕ αποτυγχάνει να συμφωνήσει για το ανώτατο πλαφόν, αφορά περισσότερο στην προεκλογική της εκστρατεία, γιατί μπορεί να ρίξει το φταίξιμο στην ΕΕ, όταν θα αναγκαστεί εκ των πραγμάτων να μειώσει τα νοικοκυριά που θα λαμβάνουν στήριξη, είτε στο φυσικό αέριο είτε στο ηλεκτρικό ρεύμα. 

Η κυβέρνηση ήξερε από το καλοκαίρι ότι τα πράγματα παίρνουν την παραπάνω κατεύθυνση. Συνεπώς ό,τι δαπανήθηκε από τότε μέχρι τώρα ήταν εις γνώση των κυβερνώντων πως θα επιβαρύνει κάποια στιγμή τον προϋπολογισμό. Βέβαια αυτό είναι πονοκέφαλος για την επόμενη κυβέρνηση, όποια και αν είναι αυτή.

Το Qatargate και ο ρόλος του Βίκτορ Όρμπαν

Παρά το γεγονός ότι το θέμα του πλαφόν έχει ήδη μεταφερθεί για το 2023, η Σύνοδος Κορυφής ήταν κρίσιμη για δύο καυτά θέματα:

1. Τη χρηματοδότηση ύψους 18 δισεκατομμυρίων για την Ουκρανία, την οποία μπλόκαρε η Ουγγαρία και

2. Τα κονδύλια από τα προγράμματα της ΕΕ και το εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης της Ουγγαρίας. Την προηγούμενη εβδομάδα, το Κολέγιο των Επιτρόπων πρότεινε στους ηγέτες να παγώσουν όλα τα κονδύλια (7,5 δισ. + 5,8 δισ. αντίστοιχα), μέχρις ότου η Ουγγαρία περάσει συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις για την ελευθερία του Τύπου και το κράτος δικαίου. Αυτή η κόντρα κρατάει χρόνια. Όμως, εάν οι ηγέτες υιοθετούσαν την πρόταση της Κομισιόν, τα μεν 7,5 δισεκατομμύρια θα παρέμεναν παγωμένα, τα 5,8 δισεκατομμύρια όμως που ήδη δαπάνησε η Βουδαπέστη για να στηρίξει την οικονομία εν καιρώ κρίσης θα χάνονταν.

Αρχικά, η Γερμανία και η Γαλλία πίεζαν να υιοθετηθεί η πρόταση της Κομισιόν για να πληγεί ο Βίκτορ Όρμπαν. Μάλιστα, την περασμένη Παρασκευή και ενώ η Ουγγαρία πέρασε κάποιες νομοθετικές ρυθμίσεις, ο επίτροπος Γιοχάνες Χαν έγραψε έκθεση ότι αυτές δεν είναι αρκετές για να αλλάξει η Κομισιόν άποψη.

Επιπλέον, το Σάββατο η ΕΕ βρήκε συγκεκριμένη νομική φόρμουλα που παρέκαμψε το ουγγρικό βέτο για τη νέα χρηματοδότηση ύψους 18 δισ. στην Ουγγαρία. Συνεπώς το ένα «αγκάθι» είχε φύγει από τη μέση. Ο Ούγγρος πρόεδρος όμως είχε προειδοποιήσει ότι θα βάζει βέτο παντού, εάν η Σύνοδος Κορυφής υιοθετήσει την πρόταση της Κομισιόν για το πάγωμα τον κονδυλίων.

Λίγες ώρες μετά ξέσπασε το Qatargate, που πήρε μορφή χιονοστιβάδας. Και ο κ. Όρμπαν έστειλε τα «χαιρετίσματά» του μέσω twitter, χλευάζοντας τους ευρωπαϊκούς θεσμούς που κατηγορούν τον ίδιο για διαφθορά.

Για να μη μετατραπεί η Σύνοδος Κορυφής σε «τσίρκο», η Τσεχική Προεδρία έβαλε στο τραπέζι μια συμβιβαστική πρόταση και σε μηδενικό χρόνο εγκρίθηκαν τα 5,8 δισεκατομμύρια του Εθνικού Ταμείου Ανάκαμψης της Ουγγαρίας καθώς και 1,2 δισεκατομμύρια από τα 7,5 των Ευρωπαϊκών Ταμείων. Τα 6,3 παραμένουν παγωμένα.

Αυτό σαφέστατα είναι -συγκυριακά- μεγάλη νίκη για τον Βίκτορ Όρμπαν. Δείχνει επίσης πόσο η ΕΕ φοβάται το Qatargate και ίσως άλλα που ενδεχομένως να έρχονται. Οσο για την αυριανή Σύνοδο, το γράμμα που έστειλε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στους ηγέτες για την ατζέντα δείχνει γενικές συζητήσεις για την ενέργεια, τις διατλαντικές σχέσεις, τις σχέσεις ΕΕ-Ασίας, την οικονομία και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία.