Γιατί μειώνεται σταθερά η προσφορά κατοικιών για ενοικίαση

Τρεις προτάσεις της ΠΟΜΙΔΑ για αύξηση της προσφοράς κατοικιών παρουσίασε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας κ. Στράτος Παραδιάς, κατά την παρέμβασή του σήμερα στην αρμόδια Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, όπου συζητείται το σ.ν. του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων «Σπίτι μου - στεγαστική πολιτική για τους νέους».

Ο κ. Παραδιάς ανέφερε ότι το νομοσχέδιο κινείται στη σωστή κατεύθυνση, γιατί δεν υιοθετεί ενοικιοστασιακά αλλά ουσιαστικά μέτρα, αλλά ζήτησε επιπλέον:

1. Μείωση του φόρου εισοδήματος στα μισθώματα κύριας κατοικίας κατά δέκα μονάδες και στα τρία ισχύοντα φορολογικά κλιμάκια, ώστε η φορολογία να είναι όχι μόνο δικαιότερη αλλά και ακαταμάχητο κίνητρο για διάθεση των κατοικιών στη μόνιμη, αντί τη βραχυχρόνια μίσθωση.

2. Επιδότηση στα πλαίσια του προγράμματος «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» της ενεργειακής αναβάθμισης των ενοικιαζόμενων κατοικιών με τους ίδιους όρους όπως και των ιδιοκατοικούμενων.

3. Επιστροφή του 40% του κόστους των υλικών, και όχι μόνον των εργασιών, ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης των υπαρχουσών κατοικιών, εφόσον διατεθούν αποκλειστικά για χρήση τους ως κύρια κατοικία ιδιοκτητών ή ενοικιαστών και όχι για βραχυχρόνια μίσθωση ή άλλες χρήσεις.

Ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ σημείωσε ότι ενώ η ζήτηση κατοικιών παρουσιάζει αυξητική τάση, η προσφορά μειώνεται καθώς τα παλιά μη ανακαινισμένα διαμερίσματα βγαίνουν εκτός αγοράς ενώ ταυτόχρονα δεν κατασκευάζονται νέα κτίρια προς μίσθωση κατοικίας. Παράλληλα η υψηλή φορολογία εισοδήματος και ο ΕΝΦΙΑ καθιστούν άνευ αντικειμένου και ασύμφορη τη μίσθωση κατοικίας.

Τέλος, χαρακτήρισε ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν υπέκυψε στις σειρήνες του λαϊκισμού που ζητούν «πλαφόν» στις αυξήσεις ενοικίων και αναγκαστική παράταση των υφιστάμενων μισθώσεων, μέτρα που πρακτικά θα απέκλειαν πλήρως τη νέα γενιά από το να βρει σπίτι, όπως δεν υποκύπτει και στις πιέσεις να καταστρέψει τη βραχυχρόνια μίσθωση.

Το πλήρες κείμενο της παρέμβασης του Προέδρου της ΠΟΜΙΔΑ έχει ως εξής:

Αξιότιμε κε Πρόεδρε, κύριοι Βουλευτές,

Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση να εκθέσω εν συντομία τις απόψεις της ΠΟΜΙΔΑ σχετικά με το παραπάνω σημαντικό σχέδιο νόμου.

Ως γνωστόν, στη χώρα μας είναι ανύπαρκτος ο θεσμός της «κοινωνικής κατοικίας» (“social housing”) που είναι διαδεδομένος ιδιαίτερα σε όλη τη βόρεια Ευρώπη. Όποιος θέλει να μισθώσει κατοικία θα πρέπει να απευθυνθεί αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος μόνος του, αβοήθητος και βαρύτατα φορολογούμενος, παρέχει τη λύση στο ζήτημα αυτό, και παρά τα όσα αναφέρονται σε υπερβολικά τελευταία δημοσιεύματα, στεγάζει σήμερα ένα τεράστιο αριθμό παλαιών ενοικιαστών με πολύ χαμηλά μισθώματα, όπως φαίνεται και από τα μηνιαία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, και λειτουργώντας υπό αντίξοες και ολοένα και δυσμενέστερες γι' αυτόν συνθήκες.

Σήμερα, ενώ η ζήτηση κατοικιών παρουσιάζει αυξητική τάση, ιδιαίτερα για κατοικίες μεγαλύτερου εμβαδού λόγω της επέκτασης της τηλεργασίας κατά τη διάρκεια των lockdown, η προσφορά κατοικιών για μίσθωση μειώνεται σταθερά κάθε χρόνο για τους εξής λόγους:

Συνεχής έξοδος από την αγορά της μίσθωσης κατοικίας των παλαιών και μη ανακαινισμένων κατοικιών, κυρίως στα κέντρα των πόλεων, όταν εγκαταλείπονται από τους παλαιούς ενοικιαστές τους, λόγω τεραστίου κόστους υλικών και εργατικών τα οποία απαιτούνται για τη λειτουργική και την επερχόμενη αναγκαστική ενεργειακή αναβάθμισή τους, το οποίο κόστος, οι ιδιοκτήτες τους αδυνατούν να αντιμετωπίσουν. Αποτέλεσμα είναι η ερήμωση των κατοικιών αυτών και η σταδιακή γκετοποίηση των πολυκατοικιών και των γειτονιών στις οποίες βρίσκονται οι κατοικίες αυτές. Η κατάσταση θα χειροτερεύσει δραματικά σε βάρος προεχόντως των ενοικιαστών, αν εφαρμοστεί σε λίγα χρόνια ο σχεδιασμός της Ε.Ε. για απαγόρευση εκμίσθωσης κατοικιών χαμηλής ενεργειακής κλάσης.

Πλήρης ανυπαρξία κατασκευής νέων κατοικιών με σκοπό την εκμίσθωσή τους, λόγω ελαχιστοποίησης και της ανοικοδόμησης επί αντιπαροχή, που κατά τις προηγούμενες δεκαετίες ήταν ο βασικός τροφοδότης της αγοράς με κατοικίες προς εκμίσθωση.

Πλήρης αποθάρρυνση των εκμισθωτών ακινήτων να διαθέτουν κατοικίες για μίσθωση κατοικίας λόγω της υψηλής φορολογίας εισοδήματος, έως και 45%, η οποία σε συνδυασμό και με τον ΕΝΦΙΑ, αποκτά κυριολεκτικά δημευτικό χαρακτήρα, και καθιστά άνευ αντικειμένου τη δραστηριότητα αυτή. Πώληση εν τέλει πολλών εκ των κατοικιών αυτών σε αγοραστές που θα τις χρησιμοποιήσουν κυρίως για ιδιοκατοίκησή τους.

Παντελής έλλειψη στοιχειώδους προστασίας των εκμισθωτών από αφερέγγυους «ενοικιαστές» που εγκαθίστανται διαδοχικά σε ιδιωτικές κατοικίες με το εξ αρχής σχέδιο να μην πληρώσουν κανένα ενοίκιο, κοινόχρηστα και ύδρευση, ενώ επιδίδονται σε ρευματοκλοπές και καταστροφές σε αυτές! Η ανεξέλεγκτη δράση και πλήρης ατιμωρησία της καθαρά παραβατικής αυτής κατηγορίας που είναι ο «εφιάλτης» των εκμισθωτών, δημιουργεί στους τελευταίους συναίσθημα πλήρους ανασφάλειας και δικαιολογημένης επιφυλακτικότητας έναντι όλων των υποψηφίων ενοικιαστών, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων δίνει σκληρό αγώνα για να είναι κάθε μήνα συνεπής στις υποχρεώσεις τους.

Κάποιοι οι οποίοι δεν γνωρίζουν ούτε το πρόβλημα ούτε την προϊστορία του, κάνουν προτάσεις που θα αποβούν όμως τελικά καταστροφικές για τους ίδιους τους ενοικιαστές, όπως «πλαφόν» στις αυξήσεις ενοικίων (που θα συνοδευτεί νομοτελειακά από) αναγκαστική παράταση των υφισταμένων μισθώσεων, η οποία θα εξυπηρετήσει πρόσκαιρα την παλαιά γενεά ενοικιαστών, αλλά πρακτικά θα αποκλείσει πλήρως τη νέα γενιά από το να βρει σπίτι, ή ζητούν αύξηση της τριετούς αρχικής διάρκειας των μισθώσεων κύριας κατοικίας, που ισχύει από τριακονταετίας με πλήρη επιτυχία, η οποία θα καταστήσει τους εκμισθωτές ακόμη πιο διστακτικούς στη σύναψη μισθώσεων κατοικιών προς νέους και άγνωστης φερεγγυότητας ενοικιαστές.

Τέτοιου είδους μέτρα αρκούν και ως απλή πρόθεση για να «κλείσουν» πλήρως την αγορά των μισθώσεων! Και είναι σημαντικό ότι η κυβέρνηση στο θέμα αυτό, ΔΕΝ υπέκυψε στις σειρήνες του λαϊκισμού, υιοθετώντας τέτοιες προτάσεις που στο παρελθόν ήταν η εύκολη λύση, όμως θα οδηγούσαν την κοινωνία και την οικονομία μας σε ένα νέο και καταστροφικό για όλους Ενοικιοστάσιο, όπως ΔΕΝ υποκύπτει και στις σειρήνες του εγχώριου λαϊκισμού που της ζητούν να καταστρέψει τη βραχυχρόνια μίσθωση, το σημαντικό αυτό νέο και δυναμικό τουριστικό προϊόν της χώρας μας, αλλά με το παρόν νομοσχέδιο για πρώτη φορά επιχειρείται μια πολύπλευρη πολιτική στέγασης, με στόχο της, τι άλλο αποτελεσματικότερο από την ανακαίνιση και επαναχρησιμοποίηση των υφισταμένων κατοικιών, είτε από ιδιοκτήτες, είτε από ενοικιαστές, και την προσπάθεια δημιουργίας για πρώτη φορά «κοινωνικής κατοικίας» στη χώρα μας μέσω της αξιοποίησης της υφιστάμενης τεράστιας δημόσιας ακίνητης περιουσίας, για τη στέγαση νέων οικογενειών με χαμηλό μίσθωμα.

Πέρα από όσα ανωτέρω ορθά και καινοτόμα μέτρα θεσμοθετεί το υπό κρίση νομοσχέδιο, τα περαιτέρω κίνητρα που προτείνει η οργάνωσή μας για την ταχύτατη αύξηση της προσφοράς κατοικιών για χρήση κύριας κατοικίας από τον ιδιωτικό τομέα είναι τα εξής:

• Μείωση του φόρου εισοδήματος στα μισθώματα κύριας κατοικίας κατά δέκα (-10) μονάδες και στα τρία ισχύοντα φορολογικά κλιμάκια, ώστε η φορολογία να είναι όχι μόνον δικαιότερη αλλά και ακαταμάχητο κίνητρο για διάθεση των κατοικιών στην μόνιμη, αντί τη βραχυχρόνια μίσθωση.
• Επιδότηση στα πλαίσια του προγράμματος «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» της ενεργειακής αναβάθμισης των ενοικιαζόμενων κατοικιών με τους ίδιους όρους όπως και των ιδιοκατοικούμενων, και κατά το ενδιάμεσο διάστημα που αυτές είναι κενές από ενοικιαστή, -κάτι που σήμερα δυστυχώς δεν προβλέπεται- γιατί μόνον όταν είναι κενές είναι δυνατή η ανακαίνισή τους, και γιατί μόνον έτσι θα αντιμετωπιστεί η «ενεργειακή φτώχεια» που πλήττει κυρίως τους ενοικιαστές κατοικιών.
• Επιστροφή του 40% του κόστους των υλικών, και όχι μόνον των εργασιών, ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης των υπαρχουσών κατοικιών, εφόσον διατεθούν αποκλειστικά για χρήση τους ως κύρια κατοικία ιδιοκτητών ή ενοικιαστών και όχι για βραχυχρόνια μίσθωση ή άλλες χρήσεις.

Συμπερασματικά επισημαίνουμε ότι το νομοσχέδιο αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, που πρέπει να συμπληρωθεί με τα παραπάνω σοβαρά κίνητρα ώστε να αυξηθούν οι εκμισθωτές και τα διαθέσιμα σπίτια στην αγορά, βελτιώνοντας το πλαίσιο λειτουργίας του ιδιωτικού τομέα, βοηθώντας ουσιαστικά την ενεργειακή και λειτουργική αναβάθμιση των υπαρχουσών κατοικιών που σταδιακά έχουν τεθεί εκτός αγοράς από αδυναμία των ιδιοκτητών τους να τις ανακαινίσουν. Κάθε άλλο «ενοικιοστασιακού τύπου» μέτρο θα μας οδηγήσει 50 χρόνια πίσω, με πρώτο θύμα του τους ίδιους τους ενοικιαστές, και ιδιαίτερα τη νέα γενιά τους!