Ενέργεια: Τι μπλοκάρει σημαντικές επενδύσεις στο net metering

Όταν οι διακηρύξεις απέχουν από την πραγματικότητα: Τον Αύγουστο του 2021, απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ, προβλέπει την αύξηση στα 3 MW κατ’ ανώτατο όριο για την ισχύ ενός σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αυτοπαραγωγό, που επιδιώκει να αξιοποιήσει τον ενεργειακό συμψηφισμό (net metering), προκειμένου να μειώσει το ενεργειακό κόστος του. Η απόφαση, ωστόσο, δεν έλαβε υπόψη ένα κρίσιμο ζήτημα: τον κορεσμό στα δίκτυα του ΔΕΔΔΗΕ.

Το αποτέλεσμα είναι να βρεθούν αντιμέτωπα με τη σκληρή πραγματικότητα πάρα πολλά νοικοκυριά, που σπατάλησαν χρήματα για να στήσουν ένα φωτοβολταϊκό στη στέγη τους, με την ελπίδα να δουν τους λογαριασμούς τους να απομειώνονται με το net metering. «Δεν υπάρχει διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος, καταναλώστε όση ενέργεια σάς χρειάζεται και την υπόλοιπη να την πετάτε». Αυτή ήταν η απάντηση που εισέπραξαν grosso modo νοικοκυριά που μετέφεραν την εμπειρία τους στο Euro2day.gr. Και μάλιστα υπό τη σκιά της ενεργειακής κρίσης, με τις τιμές του ρεύματος να συνεχίζουν σταθερά την ανηφόρα.

Από το σκηνικό αυτό δεν εξαιρούνται ακόμη και ΟΤΑ που προχώρησαν στη σύσταση ενεργειακής κοινότητας, ολοκλήρωσαν πολυδάπανες επενδύσεις και περιμένουν πότε θα ελευθερωθεί ηλεκτρικός χώρος για να αξιοποιήσουν το net metering. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή του ακριτικού Δήμου Άργους Ορεστικού, Καστοριάς, την οποία δημοσιοποίησε ο δήμαρχος Πάνος Κεπαπτσόγλου στο πρόσφατο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ).

Τον Ιανουάριο του 2019, ο Δήμος δημιουργεί Ενεργειακή Κοινότητα που πιάνει αμέσως δουλειά. Φτιάχνει αρχικά υδροστρόβιλο που κινείται με τα νερά του ποταμού, για να δίνει ενέργεια στα σχολεία και για δημοτικό φωτισμό και ό,τι περισσεύει στα ευάλωτα νοικοκυριά. Παίρνει την πρώτη «κρυάδα» από τον ΔΕΔΔΗΕ, όταν ζητάει σύνδεση με το δίκτυο. «Είναι κορεσμένο», λέει στους ανθρώπους της Κοινότητας. Δεν πτοούνται, όμως, και συνεχίζουν την προσπάθεια. Προχωρούν σε ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, κατασκευάζουν «πράσινο» κολυμβητήριο, παίρνουν αντλίες θερμότητας, χρησιμοποιούν βιομάζα και εγκαθιστούν φωτοβολταϊκά. Σύνολο δαπανών, περί τα 19 εκατ. ευρώ. Ακόμη περιμένουν να ενταχθούν σε net metering, ενώ κινδυνεύουν να επιστρέψουν το 80% της επιχορήγησης που εξασφάλισαν μέσω ΕΣΠΑ, με τον φόβο να κριθούν μη λειτουργικά τα έργα, ενόψει της λήξης της προγραμματικής περιόδου του στις 31/12/2023.

Τι υποστηρίζει ο ΔΕΔΔΗΕ

Οι προσδοκίες των καταναλωτών να βρουν διέξοδο στο net metering ως ανάχωμα στο δυσθεώρητο ενεργειακό κόστος προκύπτει από τον πολύ μεγάλο αριθμό αιτήσεων που έχει δεχθεί ως τώρα ο ΔΕΔΔΗΕ.

Σύμφωνα με στοιχεία που διέθεσε ο Διαχειριστής στο Euro2day.gr, μέχρι στιγμής έχει δεχθεί 12.755 αιτήματα από αυτοπαραγωγούς με ενεργειακό συμψηφισμό. Από αυτά, τα 5.288 έργα είναι σε λειτουργία, με συνολική ισχύ 201 MW. Άλλα 2.627 έργα έχουν ήδη υπογράψει σύμβαση σύνδεσης, με συνολική ισχύ 147 MW και θα συνδεθούν, διαβεβαιώνει ο ΔΕΔΔΗΕ, το αμέσως προσεχές διάστημα, με την προϋπόθεση να ολοκληρωθούν και οι σχετικές εργασίες από τους αυτοπαραγωγούς. Ακόμη 728 έργα έχουν λάβει όρους σύνδεσης και εκκρεμεί η υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης, με συνολική ισχύ 89 MW.

Συνεπώς, λέει ο ΔΕΔΔΗΕ, το σύνολο των αιτημάτων που έχουν ικανοποιηθεί ανέρχεται σε 8.643 έργα, συνολικής ισχύος 437 MW. Απομένουν 1.704 αιτήσεις, του τελευταίου χρονικού διαστήματος, κατά τον ΔΕΔΔΗΕ, με συνολική ισχύ 178 MW, των οποίων είναι σε εκκρεμότητα η εξέτασή τους.

Σημειώνει, ωστόσο, κάτι ενδιαφέρον ο ΔΕΔΔΗΕ. Ότι 627 έργα δεν πήραν σύνδεση, γιατί αφορούν στη συντριπτική πλειοψηφία τους σε έργα με μεγαλύτερη ισχύ. Ο μέσος όρος ισχύος τους είναι τα 300 kW, αναφέρει ο Διαχειριστής. Η άποψη, όμως, αυτή του ΔΕΔΔΗΕ εμφανίζεται να είναι κόντρα στην προαναφερόμενη απόφαση του ΥΠΕΝ, το 2021, που αύξησε το ανώτατο όριο ισχύος στα 3 MW για κάθε σταθμό αυτοπαραγωγής. Με άλλα λόγια, ο Διαχειριστής φαίνεται να μην τηρεί την ισχύουσα εδώ και ενάμιση χρόνο υπουργική ρύθμιση και να απορρίπτει αιτήματα.

Εκτός από αυτά, ο ΔΕΔΔΗΕ κάνει γνωστό ότι 1.781 αιτήματα ακυρώθηκαν σε διάφορα στάδια της επεξεργασίας τους, «δεδομένου ότι οι επενδυτές δεν τα προχώρησαν, π.χ. δεν προσκόμισαν αναγκαία έγγραφα, δεν πλήρωσαν το κόστος σύνδεσης του έργου, δεν προχώρησαν στην αποπεράτωση του σταθμού τους, κ.λπ.».

Ο Διαχειριστής επιρρίπτει ευθύνες στους αυτοπαραγωγούς εκείνους που έσπευσαν να ολοκληρώσουν την επένδυσή τους πριν λάβουν όρους σύνδεσης για τα μεγαλύτερα έργα, ή Σύμβαση Σύνδεσης για τα μικρότερα. Λέει, δηλαδή, ότι κακώς έριξαν χρήματα στην ελπίδα του net metering, έπρεπε πρώτα να ρωτήσουν αν υπάρχει διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος.

Επιπλέον, προσθέτει ότι υπάρχουν περιπτώσεις που οι υποψήφιοι αυτοπαραγωγοί ενημερώθηκαν ότι δεν θα συνδεθούν εάν επιθυμούν τον ενεργειακό συμψηφισμό, μέσω της έγχυσης ενέργειας στο δίκτυο. Τους ζητήθηκε, λοιπόν, να συνδεθούν χωρίς έγχυση, λόγω τοπικού κορεσμού του δικτύου και τους υποδείχθηκε να καταναλώνουν στην εσωτερική ηλεκτρική εγκατάσταση την παραγόμενη ενέργεια. «Αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό και προβλέπεται από το ίδιο το νομοθετικό πλαίσιο», λέει ο ΔΕΔΔΗΕ.

Την υπερβάλλουσα ποσότητα ενέργειας, είπε ο Διαχειριστής σε αυτούς τους αυτοπαραγωγούς, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να την αποθηκεύουν και να τη χρησιμοποιούν σε άλλη χρονική περίοδο. Με άλλα λόγια, επειδή είναι κορεσμένο το δίκτυο, να κάνουν επιπλέον έξοδα και για σύστημα αποθήκευσης.

Ενδιαφέρον έχει και ένα ακόμη στοιχείο. Ορισμένα νοικοκυριά, όπως ενημέρωσαν το Euro2day.gr, έλαβαν από τον ΔΕΔΔΗΕ Σύμβαση, σύμφωνα με την οποία κλήθηκαν να υπογράψουν δέσμευση μη έγχυσης ενέργειας στο δίκτυο. Στη συνέχεια, ενημερώθηκαν από τον Διαχειριστή να ακυρώσουν την προηγούμενη και θα λάβουν νέα Σύμβαση, που θα προβλέπει έγχυση στο δίκτυο.

Ο ΔΕΔΔΗΕ, στον οποίο τέθηκε υπόψη από το Euro2day.gr και αυτή η περίπτωση, παραδέχθηκε ότι ισχύει. Όπως υποστήριξε, «ειδικά για πολύ μικρούς σταθμούς ΑΠΕ, κάτω των 10 kW, δεδομένης και της νομοθετικής πρόβλεψης για διάθεση επιπλέον ηλεκτρικού χώρου 10 MW ανά Υποσταθμό υψηλής/μέσης τάσης για σταθμούς αυτής της ισχύος, επιδίωξη του ΔΕΔΔΗΕ είναι να εξετάζει, όπου είναι εφικτό, την υλοποίηση έργων που θα έχουν και λοιπά παράπλευρα οφέλη για τον Διαχειριστή, που, όμως, θα καθιστούσαν ασύμφορο το έργο, αν επιβάρυναν αποκλειστικά κάποιο μικρό παραγωγό και να μην καταφεύγει στη λύση της σύνδεσης με δέσμευση μη έγχυσης».

Αυτό που δεν λέει ο ΔΕΔΔΗΕ είναι με ποια κριτήρια επιλέγει να ικανοποιεί αιτήματα αυτοπαραγωγών και να απορρίπτει άλλα, όταν υπάρχει υπουργική απόφαση που προβλέπει αλλιώς.