Βαρίδι για την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας η ενέργεια

Σε ασφυκτικό κλοιό βρίσκεται η ελληνική βιομηχανία βλέποντας να «ροκανίζεται» διαρκώς η ανταγωνιστικότητα της. Όταν στην Ελλάδα είναι ακόμη υπό συζήτηση και διαβούλευση αν πρέπει και αν είναι δυνατή η στήριξη-ασπίδα των βιομηχανικών επιχειρήσεων της υψηλής και μέσης τάσης απέναντι στο υψηλό ενεργειακό κόστος, στην Ευρώπη χώρες λαμβάνουν μέτρα προστασίας της ανταγωνιστικότητας του βιομηχανικού ιστού τους.

Xθες, μάλιστα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παραδέχθηκε, έστω και καθυστερημένα, το αυτονόητο. Θορυβημένη από το γενναιόδωρο πακέτο φορολογικών περικοπών για τις αμερικανικές επιχειρήσεις που διατηρούν την παραγωγή τους εντός ΗΠΑ και ο οποίος περιλαμβάνεται στον νέο νόμο Μπάϊντεν Inflation Reduction Act, μίλησε για την ανάγκη η Ε.Ε. να προσαρμόσει τους κανόνες της για την κρατική βοήθεια, προκειμένου να αποτραπεί η έξοδος ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Από τη Βελγική Μπριζ, η κ. φον ντερ Λάιεν αναγνώρισε ότι «ο ανταγωνισμός είναι καλός, αλλά πρέπει να γίνεται επί ίσοις όροις».

Οι δυνατότητες στήριξης της ελληνικής ενεργοβόρας βιομηχανίας, ενόψει και της λήξης, στα τέλη του έτους, των συμβάσεων με προμηθευτές, θα απασχολήσουν την αυριανή γενική συνέλευση της ΕΒΙΚΕΝ, τα μέλη της οποίας καλύπτουν το 50% της εγχώριας βιομηχανικής κατανάλωσης ενέργειας. Είχε προηγηθεί, την προηγούμενη εβδομάδα, η συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου του ΣΕΒ, παρουσία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατά την οποία εκπρόσωποι βιομηχανικών ομίλων περιέγραψαν τη δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει λόγω του υψηλού ενεργειακού κόστους και τις συνακόλουθες συνέπειες στην ανταγωνιστικότητα τους.

Εδώ και μήνες η ΕΒΙΚΕΝ έχει επισημάνει προς όλες τις κατευθύνσεις ότι το ενεργειακό κόστος είναι απαγορευτικό για τη βιωσιμότητα της βιομηχανίας. Μάλιστα, εκτιμά ότι οι ρυθμίσεις που επέβαλε το ΥΠΕΝ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης (πλαφόν στη χονδρεμπορική, προαναγγελία τιμών ρεύματος) είχαν αντίθετα αποτελέσματα. Ενδεικτικά, δεν είναι δυνατή η αξιοποίηση των διμερών συμβολαίων με παραγωγούς ΑΠΕ, γιατί το πλαφόν εφαρμόζεται και στα διμερή.

Επιπλέον, η ανακοίνωση ένα μήνα πριν των τιμών προμήθειας ρεύματος οδήγησε στην εκτόξευσή τους, ενώ η βιομηχανία δεν μπορεί να αποκομίσει τα οφέλη από τη spot αγορά φυσικού αερίου, με τις κατά πολύ μειωμένες τιμές, λόγω του μοντέλου month ahead που εφαρμόζεται στη χονδρεμπορική αγορά του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.

Όπως είπε ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, Αντώνης Κοντολέων, σε πρόσφατο συνέδριο, η Ρήτρα Αναπροσαρμογής συνεχίζεται να εφαρμόζεται στα τιμολόγια της μέσης και υψηλής τάσης.

Ο Κώστας Σκρέκας ανακοίνωσε στον ΣΕΒ την πρόθεσή του να νομοθετήσει άμεσα ρύθμιση για τη σύναψη συμβολαίων μεταξύ ενεργοβόρων βιομηχανιών και παραγωγών ΑΠΕ. Ωστόσο, οι συμβάσεις αυτές θα είναι, όπως είπε ο υπουργός, εκτός Χρηματιστηρίου και θα αφορούν σε φυσική παράδοση, γεγονός που προκάλεσε τη δυσαρέσκεια της βιομηχανίας. Γιατί, όπως εξήγησαν στο Euro2day.gr αρμόδιες πηγές, μία τέτοια ρύθμιση για να εφαρμοσθεί προαπαιτεί πληθώρα «χαρτούρας» (τροποποιήσεις κανόνων και κανονισμών) που θα πάρει πολύ χρόνο και επιπλέον θα αφορά στην πραγματικότητα το 15% της κατανάλωσης με φυσική παράδοση, λόγω της στοχαστικότητας των ΑΠΕ, που δεν έχουν συνεχή παραγωγή, σε αντίθεση με τη βιομηχανία. Έτσι, το 85% του ενεργειακού κόστους θα προέρχεται από την αγορά.

Ένα ακόμη θέμα που κρατά σε εγρήγορση τη βιομηχανία είναι η λήξη των διετών συμβάσεων που έχει συνάψει με προμηθευτές σε ανταγωνιστικές τιμές. Η ΔΕΗ είχε προαναγγείλει ότι μετά το 2023 θα αλλάξει η πολιτική της για τους βιομηχανικούς πελάτες της και η τιμολόγηση τους θα γίνεται πλέον με όρους αγοράς.

Πηγές της ΕΒΙΚΕΝ υποστηρίζουν ότι η Επιχείρηση ενημερώνει ήδη τους πελάτες της υψηλής τάσης ότι δεν θα προβεί σε ανανέωση των συμβολαίων τους, που λήγουν στα τέλη του 2022, υποδεικνύοντας τους να στραφούν στην αγορά.

Με αυτά τα δεδομένα, εκτιμάται ότι η αυριανή γενική συνέλευση των 27 μελών της ΕΒΙΚΕΝ θα διεξαχθεί σε υψηλούς τόνους.

Τα κράτη-μέλη που στηρίζουν τη βιομηχανία τους

Στις 4 Νοεμβρίου η Κομισιόν ενέκρινε το αίτημα της Δανίας για καθεστώς κρατικών ενισχύσεων ύψους 1,34 δισ. ευρώ προς τις ενεργοβόρες εταιρίες. Οι ενισχύσεις θα λάβουν τη μορφή δανείων 6ετούς διάρκειας με επιδοτούμενα επιτόκια για την αντιμετώπιση της μειωμένης ρευστότητας των επιχειρήσεων εντάσεως ενέργειας όλων των κλάδων, μικρομεσαίων και μεγάλων.

• Η Γερμανία ενέκρινε πακέτο-μαμούθ 200 δισ. ευρώ, διαθέσιμο έως το 2024, σε μια προσπάθεια να μπει φρένο στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου για τις βιομηχανίες, με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2023.
• Το Βέλγιο επιβάλει πλαφόν στα 130 ευρώ τη μεγαβατώρα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, πυρηνικά και άνθρακα, με ισχύ από τον Δεκέμβριο 2022 έως τον Ιούνιο του 2023, καθώς και μείωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης για τη βιομηχανία.
• Η Ουγγαρία επιδοτεί τη βιομηχανία της με μη επιστρεπτέες ενισχύσεις, προκειμένου να υλοποιήσει επενδύσεις για παραγωγή ενέργειας και ενεργειακή απόδοση.
• Στην Ιταλία, ο GSE (εξουσιοδοτημένος φορέας διαχείρισης ενεργειακών υπηρεσιών) αγοράζει ενέργεια από παραγωγούς ΑΠΕ και τη μεταπωλεί στη βιομηχανία με επιδοτούμενες τιμές, μέσω μακροπρόθεσμων συμβάσεων. Επίσης, προβλέπεται ένα μέρος της εγχώριας παραγωγής φυσικού αερίου να διατίθεται στη βιομηχανία με ρυθμιζόμενες τιμές.
• Η κυβέρνηση της Μάλτας αποφάσισε να διατηρήσει και το 2023 το πάγωμα στις τιμές της ενέργειας και των καυσίμων.
• Η Νορβηγία ενέκρινε σχήμα στήριξης για τις επιχειρήσεις, στις οποίες το ενεργειακό κόστος αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 3% του κύκλου εργασιών τους κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022. Επίσης, οι επιχειρήσεις που θα επενδύσουν στην ενεργειακή απόδοση παίρνουν επιπλέον επιδότηση, καθώς και κάλυψη κατά 50% του κόστους της επένδυσης.
• Η Πορτογαλία αποφάσισε τη διάθεση 1 δισ. ευρώ για τη συγκράτηση των τιμών του φυσικού αερίου που προορίζεται για τις επιχειρήσεις, καθώς και κονδύλιο 2 δισ. ευρώ το 2023 για τις τιμές ρεύματος. Να θυμίσουμε ότι ως τα τέλη Μαΐου του 2023 Πορτογαλία και Ισπανία εφαρμόζουν το λεγόμενο Ιβηρικό μοντέλο, για τη σταθεροποίηση των τιμών spot της ηλεκτρικής ενέργειας.