Βασιλική Λαζαράκου: Να μην χαθεί το στοίχημα του εσωτερικού ελέγχου για τις εταιρείες

Mε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον πάνελ έκλεισε τις εργασίες του το σημερινό, 20ο ετήσιο συνέδριο του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών Ελλάδας – IIA Greece, το οποίο έλαβε χώρα στο Μέγαρο Μουσικής με κεντρικό θέμα «Feel the Rhythm».

O Paul Sobel, CIA, QIAL, CRMA, Chairman of the Committee of Sponsoring Organisations of the Treadway Commission (COSO) έδωσε μια συνολική θεώρηση για τις βασικές αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης, αναφέροντας ότι είναι άκρως σημαντική η έννοια των διαδικασιών και των δομών, τη στιγμή που και το ΔΣ μιας εταιρείας συμμετέχει ενεργά στην επίτευξη στόχων.

Κατά τον ίδιο «το management και το ΔΣ μιας εταιρείας εργάζονται για το βέλτιστο συμφέρον της εταιρείας και θα πρέπει να υπάρχει κοινό όραμα με στόχο τη διαφάνεια», ενώ σύμφωνα με τον κ. Sobel, η αρχή της διακυβέρνησης, σχετικά με πρόσφατη μελέτη, προσδιορίζεται από διαφορετικές αντιλήψεις, είναι πιο κατακερματισμένη, ενώ πηγάζει από θεσμούς και κανονισμών.

«Οι προδιαγραφές τύπου ISO δεν μπαίνουν σε μεγάλο βάθος, αντίθετα με τους εσωτερικούς ελεγκτές» τόνισε χαρακτηριστικά, κάνοντας λόγο και για το μοντέλο των τριών γραμμών, που περιλαμβάνει έννοιες όπως εποπτεία και έλεγχο, διαφάνεια στην επικοινωνία, διαφορετικούς τίτλοι για τα συμβούλια, ενώ υπάρχει management με έμφαση στη διαχείριση κινδύνων, υποστήριξη και εποπτεία. Σε αυτο το πλαίσιο, ο εσωτερικος ελεγχος αναφέρεται ως διαδικασία εξασφάλισης για μια εταιρεία, ενώ όλα αυτά μαζί συνυπάρχουν και στηρίζουν τις αρχές της διακυβέρνησης.

Στη συνέχεια έδωσε κάποια στοιχεία για την COSO, η οποία είναι γνωστή για το πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου, επικαιροποιήθηκε το 2013, με τον κ. Sobel να τονίζει ότι το «αυστηρό πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου είναι ένας τρόπος να διαχειρίζεσαι τον κίνδυνο».

Στο ίδιο πλαίσιο τόνισε ότι «η κουλτούρα και η διακυβέρνηση είναι πολύ σημαντικές, συνδέονται με τις δομές λειτουργίας, είναι συνυφασμένες με τις βασικές αξίες μιας εταιρείας, ο εσωτερικός έλεγχος βοηθά έναν οργανισμό να βελτιώσει τις σχέσεις εντός του».

Σε αυτό το σημείο, η συμβουλή του κ. Sobel στους εσωτερικούς ελεγκτές ήταν η εξής: «Θα πρέπει να καταλάβετε τους ρόλους σας, να κατανοήσετε τις βέλτιστες πρακτικές, θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία με τους υπόλοιπους εργαζόμενους και να μελετάτε το καταστατικό της εταιρείας. Μπορείτε να προσφέρετε στοιχεία και πληροφόρηση που θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό. Η αποτελεσματική διακυβέρνηση είναι διαδικασία επιτυχίας για έναν οργανισμό και ως εσωτερικοί ελεγκτές είστε σημαντικό μέρος αυτής της βέλτιστης διακυβέρνησης».

Σε σχέση με τα συμπεράσματα της διαδικασίας για το νόμο για την εταιρική διακυβέρνηση και τον εσωτερικό έλεγχο των εταιρειών, η Βασιλική Λαζαράκου, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, τόνισε ότι είναι πολύ σημαντικό ότι έχει ολοκληρωθεί εδώ και ένα χρόνο αυτό το νομικό πλαίσιο, με τη συντριπτική πλειοψηφία των εισηγμένων να έχουν συμμορφωθεί με αυτό νόμο.

Σύμφωνα με την ίδια, «στα θέματα που έχει κάνει χαρτογράφηση η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, υπάρχει μια πολύ καλή εφαρμογή από πλευράς εταιρειών, έχουν προσπαθήσει να συμμορφωθούν».

Σε αυτό το σημείο, ωστόσο, υποστήριξε ότι υπήρξαν δυσκολίες στην εφαρμογή της νομοθεσίας σε κάποιες εταιρείες, όπως το κόστος, καθώς η νέα νομοθεσία έφερε αυξημένες δαπάνες, αφού υπήρξαν νέες επιτροπές και εσωτερικοί ελεγκτές, ενώ συμπλήρωσε ότι σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία από τη συνθεση των διοικητικών συμβουλίων, είχαν δυσκολίες στην εξεύρεση ανεξάρτητων μελών του ΔΣ, στο θέμα του ποσοστού των γυναικών, αλλά και σχετικά με τους εσωτερικούς ελεγκτές.

«Τα πρώτα συμπεράσματα δείχνουν ότι είμαστε σε μια καλή διαδρομή και σε αυτή την πορεία είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος των εσωτερικών ελεγκτών. Απευθύνω κάλεσμα στις εισηγμένες να προχωρήσουμε στην ουσιαστική λειτουργία αυτου του κανονισμού, γιατί η καλή διακυβέρνηση δίνει αξία στην κάθε εταιρεία και είναι κάτι που την κάνει και ελκυστική στους επενδυτές» ανέφερε η κ Λαζαράκου, με την ίδια να στέκεται σε τρία σημεία σε σχέση με αυτή τη διαδικασία: Στη συμμόρφωση στις διατάξεις της νομοθεσίας, στον έλεγχο των ευρημάτων και στη συζήτηση με τη διοίκηση και στη συζήτηση για τα ευρήματα του ορκωτού ελεγκτή.

«Είναι συνεχής η εργασία για το σύστημα του εσωτερικού ελέγχου, είναι κρίμα να χαθεί το στοίχημα αυτό για τις εταιρείες» κατέληξε η κ. Λαζαράκου.

Σχόλιο για τον συγκεκριμένο νόμο στην Ελλάδα έκανε και ο κ. Sobel τονίζοντας ότι «το εν λόγω νομοθέτημα είναι εξαιρετικό και μέσα σε ένα χρόνο έχουν επιτευχθεί πολλά από τις επιχειρήσεις. Σε μικρότερες εταιρείες είναι πιο μεγάλη η πρόκληση, καθώς είναι ένα πλαίσιο που εδράζεται σε αρχές, μιλάμε και για ESG, εκτός από καλές πρακτικές και οικονομικό έλεγχο».

Πάνω στο ίδιο ζήτημα, ο Αλέξης Πιλάβιος Audit Committee Chair ΜYTILINEOS ανέφερε ότι αυτός ο νόμος για τον εσωτερικό έλεγχο των εταιρειών έφερε επανάσταση στην ελληνική αγορά, λόγω της ισορροπίας των φύλων, για τα μέλη του ΔΣ και για όσα αφορούν τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και αυτός ο νόμος αποτέλεσε ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση για τον εκσυγχρονισμό της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, προσθέτοντας, ότι ενίσχυσε ακόμα περισσότερο τη δουλειά επαγγελματιών, όπως των εσωτερικών ελεγκτών, που δεν είχαν τόση κινητικότητα στο παρελθόν.

Όπως ανεφερε χαρακτηριστικά «οι μεγάλες εταιρείες προσαρμόστηκαν πιο εύκολα, οι μικρότερες είχαν κάποιες δυσκολίες».

Εξάλλου, όπως συμπλήρωσε ο κ. Πιλάβιος, ο εσωτερικός έλεγχος έχει καθήκον να πείσει το management για την αναγκαιότητα της παρουσίας του, πρέπει να πείσει για την αξία του, συμπληρώνοντας ότι αρκετές εταιρείες βλέπουν ακόμα τον εσωτερικό ελεγκτή απλά ως ένα κομμάτι της νομοθεσίας και όχι ως απαραίτητο βοηθό για την πρόληψη κινδύνων που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον.

Από την πλευρά του, ο Γεώργιος Καλορίτης, CAE & General Manager, NBG Group ανέφερε ότι η νομοθεσία για τον εσωτερικό έλεγχο ήταν πολύ σημαντική ως προς την ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Ωστόσο, όπως δήλωσε, η λειτουργία των τραπεζών διέπεται από ένα αυστηρό πλαίσιο, καθώς κάποια ήδη από αυτά που επιβάλλει ο νόμος έχουν ήδη εφαρμοστεί.

Για τον ίδιο, ο εσωτερικός έλεγχος μπορεί να υλοποιηθεί με σωστό τρόπο μόνο αν υπάρχει συμβολή και σύμπραξη από όλο το ΔΣ. «Στην Εθνική Τράπεζα έχουμε καλή συνεργασία σε στελέχη πρώτης, δεύτερης και τρίτης γραμμής σε θέματα ελέγχου και management. Η σύμπραξη αυτή είναι σημαντική για να προχωρήσει σε σωστή διακυβέρνηση και λειτουργία ο οργανισμός και μπορεί να λειτουργήσει ως υπόδειγμα για τις ανάγκες του» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Καλορίτης.

Πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, η Αλεξάνδρα Ρογκάκου, Διοικήτρια της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, έθεσε το πλαίσιο για το σύστημα εσωτερικού ελέγχου στο Δημόσιο, τονίζοντας ότι συντάχθηκε στα πρότυπα του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών και τις καλές πρακτικές του COSO.

Όπως δήλωσε από το βήμα του συνεδρίου, μετά την ψήφιση του νόμου, άρχισε ο αγώνας για τη συμβολή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. «Έχουμε ήδη δημόσιες υπηρεσίες, κάποιους δήμους, πανεπιστήμια, που λειτουργούν μονάδες εσωτερικού ελέγχου και τα πρώτα δείγματα είναι πολύ ενθαρρυντικά» πρόσθεσε.

Ολοκληρώνοντας την εισήγησή της, η κ. Ρογκάκου ανέφερε ότι σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και με την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης έχει αναπτυχθεί ένα πρόγραμμα πιστοποίησης εσωτερικών ελεγκτών, το οποίο ξεφεύγει από τα συνηθισμένα προγράμματα επιμόρφωσης και παρότι είναι αρκετά δύσκολο πρόγραμμα σε σχέση με άλλα που έχουν γίνει στο παρελθόν, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και αξιοπιστία, στοιχεία που ωφελούν όσους συμμετέχουν σε αυτό.

«Η ΕΑΔ είναι δίπλα στις μονάδες εσωτερικού ελέγχου και δεν σταματά στην εκπαίδευση, βοηθά ακόμα και στις δυσκολίες κατά τη διάρκεια των ελέγχων και λειτουργεί συμβουλευτικά και για την ενίσχυση απόδοσης ευθυνών» κατέληξε η Πρόεδρος του οργανισμού.

Η συζήτηση συντόνισε ο Άρης Δημητριάδης, Board member IIA Greece, Executive Director Compliance, ERM & Insurance OTE Group.